حقوق شهروندی (منابع مطالعاتی)
(تغییرمسیر از مبانی فقهی حقوق شهروندی)
حقوق شهروندی متفاوت از حقوق بشر است که بر اثر عضویت در یک جامعه برای افراد ایجاد می‌شود و دولتها ملزم به مراعات آن هستند.این حقوق که از آن در زبان عربی با عنوان «حقوق المواطنة» یاد می‌شود، بر پایه اصل کرامت انسانی و اصل برابری بنا شده است. با تغییر ادبیات از «رعیت» به «شهروند» و «ارباب» به «حاکم» بحث از حقوق شهروندی در فقه معاصر ابعاد جدیدی به خود گرفت. آیا در اسلام حقوق شهروندی محترم است؟ سنت و سیره اهل بیت(ع) در این موضوع چیست؟ آیا در فقه برای اثبات حقوق شهروندی قاعده و اصلی وجود دارد؟
کتاب‌ها
فارسی
- حقوق شهروندی در آموزه‌های فقه امامیه با تاکید بر دیدگاه آیت‌الله جوادی‌آملی، سیدرضا اسدی‌پور، تهران نور قلم، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تحلیل پیش‌نویس حقوق شهروندی سال ۹۲ بر اساس فقه اصیل امامیه، زهرا مجیداف، تهران اساتید دانشگاه، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مبانی فقهی و حقوقی احراز صلاحیت کارگزاران، اسرافیل سبحانی، قم، مکث اندیشه، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی تخریب شخصیت، سید محمدحسین هاشمی، قم، اثر قلم، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی در فقه و حقوق، اکبر محمودی، قم، انتشارات کمالات، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محمد علیدادی شمش‌آبادی، قم، نشر خویی، ۱۴۰۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی، شیما نادری و کیمیا قلی و میترا عرب‌کرمانی و الناز طوسی و سیده‌مریم آصفی، تهران، انتشارات پژواک عدالت، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی و حقوقی قانون کار جمهوری اسلامی ایران، اباصلت حیدری میل آغاردان، تهران، زلال سبز، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی، فریدون افشاری، تهران، انتشارات کتاب شهر علم، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق شهروندی، فاطمه رمضانی، ساری، فراگیر الوند، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق شهروندی در اندیشه اسلامی، سید جواد ورعی، تهران، ناشر میراث اهل قلم، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- درسنامه فقه سیاسی، سید جواد ورعی، قم، ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۶ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- راهکارهای تضمین حقوق شهروندی در فقه اسلامی و قوانین افغانستان، قاسم‌علی صداقت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق و وظایف شهروندان و دولتمردان، سید جواد ورعی، تهران، دبیرخانه مجلس خبرگان،۱۳۸۱ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- رساله حقوق، حسینعلی منتظری، تهران، ناشر سرایی، ۱۳۸۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکومت دینی و حقوق انسان، حسینعلی منتظری، تهران، ارغوان دانش، ۱۳۸۷ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- المواطنة بين الحقوق و الواجبات، محمد علي الهرفي، دار الصفوة، ۲۰۱۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الوطن و المواطنة الحقوق و الواجبات، حسن الصفار، دار الصفوة، ۱۹۹۶م.
- حقوق المواطنة حقوق غیر المسلم فی المجتمع الاسلامی، المعهد العالمی للفکر الاسلامی، ۱۴۰۱ق.لینک متن کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- مسئولیت اقتصادی دولت با تأکید بر تأمین رفاه شهروندان از منظر فقه و حقوق، زهرا منتظری و زری فیروزکاه و سارا رستمی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، شماره ۱۷، تابستان ۱۴۰۲ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- تبیین جایگاه و نسبت آزادی و امنیت در چارچوب فقه اسلامی و حقوق شهروندی، هادی جعفریان، مطالعات تطبیقی حقوق شهروندی، شماره ۲، دوره ۱، زمستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الزام پوشش با رویکرد به آزادی و رعایت حقوق شهروندی در فقه و حقوق ایران، فاطمه آناهید و یوسف جعفرپوربیگدیلو و فراهم عنایتی تکله و علی پورجواهری، فصلنامه مطالعات تطبیقی حقوق شهروندی، شماره ۱، دوره ۱، تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جایگاه حقوق فردی شهروندی در فقه و نظام حقوقی ایران، ایرج افشاراحمدی و محمد روحانی‌مقدم و مریم آقایی بجستانی، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۶، تابستان ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ظرفیت‌های اصول و قواعد فقهی در سازماندهی حقوق شهروندی، مرتضی چیت‌سازیان و ابوالفضل روزبهانی، فصلنامه فقه و حقوق معاصر، شماره ۸، سال ۵، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نسبت میان حقوق و تکالیف شهروندی در فقه و حقوق مدرن، محمد شیخ‌ویسی و محمدرضا ویژه، فصلنامه مطالعات حقوق شهروندی، شماره ۲، بهار ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- درآمدی بر اصول حقوق شهروندی در فقه، مهری توتونچیان، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۲۸، زمستان ۱۳۹۶ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه و حقوق شهروندی، علی گرایلو، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۲۳، پاییز ۱۳۹۵ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه و حقوق شهروندی، رضا عیسی‌نیا، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۴، دوره ۲، خرداد ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی از منظر فقه و دین اسلام، منصوره ارجمندی‌فرد، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۱۱، پاییز ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ویژگی‌های فقه اهل بیت (علیهم السلام) و نقش آن در حمایت از حقوق شهروندی، قاسم‌علی صداقت، ماهنامه معرفت، شماره ۱۵۴، مهر ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی در اسلام، ایوب احمدپور، پژوهش‌های اسلامی، سال دوم، شماره ۳، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق شهروندی از منظر اخلاق، امیر عباسی قلعه شاهی و ابوالقاسم فنایی، دوفصلنامه حقوق بشر، سال ۱۶ شماره ۳۱، ۱۴۰۰.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- المواطنة و المواطنة الرقمية: حقوق وواجبات، رضا عبدالواجد أمين، مجلة البحوث الإعلامية، شماره ۱، جلد ۶۱، ۲۰۲۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فلسفة المواطنة: رؤية في المفهوم و الحقوق و الواجبات، خالد عبدالموجود مصطفي محمد دويدار، مجلة كلية الدراسات الإسلامية و العربية للبنات بدمنهور، شماره ۲، جلد ۶، ۲۰۲۱م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المواطنة: حقوق وواجبات، صلاح عبدالعزيز عبدالوهاب العشري، المؤتمر العلمي السنوي الثاني عشر : المواطنة والقانون، جلد ۲، ۲۰۱۸م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المواطنة: حقوق و واجبات، أحمد بودراع، المجلة العربية للعلوم السياسية، شماره ۴۳ و ۴۴، ۲۰۱۴م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المواطنة حقوق و واجبات، جعفر عبدالسلام، مجلة الجامعة الإسلامية، شماره ۴۵، ۲۰۱۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المواطنة: بين الشريعة الإسلامية و القوانين الوضعية، إبراهيم ناجي الهدبان، مجلة البحوث المالية و التجارية، شماره ۱، ۲۰۱۱م.
- المواطنة، محمد عمارة، مجلة مركز البحوث والدراسات الإسلامية، جلد ۶، شماره ۱۷، ۲۰۱۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الوطن والمواطنة: الحقوق و الواجبات، حسن موسى الصفار، مجلة الكلمة، شماره ۱۰، سال ۳، ۱۹۹۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی عوامل موثر بر ارتقای حقوق شهروندی از منظر فقه امامیه و حقوق ایرانی_اسلامی، وحید غفوری احمدآبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اردکان، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی حقوق شهروندی از منظر فقه جزایی اسلام و حقوق کیفری ایران، عبدالستار بازرگانی، دکتری، دانشکده فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امیرالمؤمنین (ع)، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی قوانین موضوعه و فقه شیعی در حقوق شهروندی، حسین جلالی نظری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، گروه حقوق، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی حقوق شهروندی زندانیان در ایران وفقه اسلامی و اسناد بین‌المللی، زهرا خاتونی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان سمنان، مرکز پیام نور دامغان، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مستندات منع تبعیض نژادی از منظر فقه اسلامی و حقوق بین‌الملل، محمدرضا کمالی، سطح چهار، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۴۰۱ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- واکاوی محدوده احترام مسلمانان غیر شیعه اثنی عشری از منظر فقه امامیه، زهرا کوثری، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی حکیم طوس، گروه الهیات - فقه و مبانی حقوق، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای حقوق شهروندی از منظر فقه و حقوق ایرانی-اسلامی، محمد صحرایی، کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حق آموزش با رویکردی بر حقوق شهروندی در فقه امامیه و حقوق ایران، سمیه همتی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق شهروندی در فقه امامیه و جوامع غربی، سیده قمر مختارزاده اطاقسرا، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، مرکز پیام نور ساری، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- شهروندی از منظر فقه اسلامی، محمدعلی حسینی، دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حقوق شهروندی از دیدگاه فقه و حقوق ایران، علی سعیدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان قم، مرکز پیام نور قم، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی از منظر فقه و اخلاق، امیر عباسی قلعه شاهی، دانشکده فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی لایحه حریم خصوصی از لحاظ انطباق با مبانی فقه امامیه، علی‌اصغر رئوفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان اصفهان، مرکز پیام نور کاشان ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی تکالیف دولت نسبت به حقوق شهروندی در حقوق ایران و فقه اسلامی، دکتری، دانشگاه عدالت، گروه حقوق عمومی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق قضایی شهروندی در قانون اساسی ج.ا. ایران از منظر فقه امامیه، فاطمه عرب احمدی، دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) . ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حقوق شهروندی متهم در پرتو فقه امامیه، حمیده بابایی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حقوق شهروندی اجتماعی در فقه امامیه، زهرا فرهودی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق شهروندی از منظر فقه امامیه، مرضیه فریدونی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مسئولیت مدنی ناشی از سلب آزادی، علی فیضی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق سیاسی و وظایف شهروندی در فقه سیاسی شیعه، سیدعلی پنجیان، کارشناسی ارشد، دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ارتباط امنیت داخلی باحقوق شهروندی در فقه امامیه، فاطمه برزگر، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قابلیت‌های فقه در تحصیل حقوق اجتماعی شهروندی، ابوالفضل روزبهانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مبانی حقوق شهروندی (عامه) در فقه امامیه، مریم خلیلی جیک تاج دنیایی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق و تکالیف شهروندی اهل کتاب در فقه و حقوق ایران، عادله لطیفی رستمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی محدودیتهای آزادی بیان در حقوق شهروندی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی تضمینات حقوق متهم از منظر فقه و قوانین موضوعه (گزیده‌ای از حقوق شهروندی)، سمیه اکبری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مصلحت‌های عمومی زندگی شهرنشینی و حقوق شهروندی، حمزه کرمی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم - تهران، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
سایر منابع
- آیت‌الله سیستانی و حقوق شهروندی، محمدهادی زاهدی وفا. یادداشت اینترنتی در پایگاه اندیشه دینی معاصر. شهریور۱۴۰۲ش.