احتکار (منابع مطالعاتی)
احتکار به معنای جمع‌آوری و نگهداریِ کالای ضروری مردم به انتظار کمیابی و فروش آن به بهای گران است. امروزه با گسترش حوزه‌های تجارت و تنوع یافتن مصارف مردم، احتکار گستره وسیعی از زندگی روزمره مردم را در بر گرفته و باعث شگل‌گیری جرم‌های زیادی در اطراف خود شده است؛ به همین دلیل در قوانین کشورها، مجازات‌های سنگینی مانند زندان، جریمه نقدی و اعدام برای احتکار وضع شده است.
در زمینه احتکار پرسش‌هایی پیش‌روی فقه معاصر قرار دارد از جمله اینکه: آیا مصادیق احتکار منحصر در مواد خوراکی است که در روایات اشاره شده یا به شامل همه احتیاجات مردم می‌شود؟ آیا مسئولان حکومتی می‌تواند شخص محتکر را مجبور به فروش کالای احتکار شده کنند و برای آن قیمت تعیین کنند؟ آیا مردم می‌توانند خود به صورت مستقل در برابر پدیده احتکار دست به اقدام بزنند؟ مصادره اموال احتکار شده آیا با مالکیت فرد در تعارض نیست؟ آیا تعیین مجازات‌هایی قانونی با آموزه‌های شرعی تناقض ندارد؟
فقها در تعریف و مصادیق احتکار و همچنین مجازات محتکران نظرات مختلفی ارائه کرده‌اند. تعدادی از فقها احتکار را مکروه دانسته‌اند و در مقابل عده‌ای قائل به حرمت آن شده‌اند. همچنین گفته شده احتکار منحصر در موارد منصوص شرعی است در مقابل عده‌ای از فقها با توجه به تحولات اجتماعی و اقتصادی آن را به حوزه‌های گوناگونی سرایت داده‌اند. درباره مسئولیت حکومت در مقابله با پدیده احتکار نیز گفته شده حاکم اسلامی باید با اجبار محتکر بر فروش مال احتکار شده و همچنین تعیین مجازات برای او به مقابله با پدیده احتکار بپردازد.
کتاب‌ها
فارسی
- احتکار، اخفا و امتناع از عرضه کالا در نظام قضایی ایران، محمدیوسف کریمی، تهران، نشر زبده، ۱۴۰۱ش.صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مفهوم احتکار و مصداق آن در ارز، حسین رحمتی، تهران، کهکشان علم، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا بخوانید
- دائرة المعارف الآراء الفقهیة، درآمدهای حرام ۱ احتکار، هادی نجفی، ترجمه علی اسکندری، تهران، چتر دانش، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار در حقوق ایران و اسلام، علی‌اصغر اعظمی، قم، بحارالانوار، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق کیفری اقتصادی: جرائم علیه امنیت اقتصادی: شرح بایسته‌های قوانین جزائی مرتبط با جرائم پولی و ارزی، احتکار و گرانفروشی، جرائم و تخلفات مالیاتی…، محمدصالح ولیدی، تهران، جنگل جاودانه، جلد ۲، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار، پولشویی، اخلال‌گران در نظام اقتصادی در حقوق جزای اختصاصی، دپارتمان حقوق مدرسان برتر، تهران، مدرسان برتر، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار با رویکردی به آرای امام خمینی(س)، محمدرضا فقهی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق کیفری اقتصادی شامل: قاچاق کالا و ارز، پولشویی، احتکار، ربا و رباخواری…، محمدرضا ساکی، تهران، جنگل جاودانه، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی حکومت اسلامی (دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة)، جلد پنجم: احتکار و …، حسینعلی منتظری، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، قم، انتشارات سرایی، ۱۳۷۹ش.
- احتکار در اسلام: پژوهشی تطبیقی در فقه از دیدگاه مذاهب اسلامی، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سید مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۷۸ش (اصل این کتاب به زبان عربی و با عنوان الاحتکار فی الشریعة الاسلامیة چاپ شده است).
- بررسی حقوقی و فقهی دو مسئله رشوه و احتکار در پرتو دو مقوله (حقوق و اخلاق، فرد و جامعه)، محمد اصغری، مقدمه جلال رفیع، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۷ش.
- احتکار و گرانفروشی، احمد آذری قمی، تهران، انتشارات دارالعلم، ۱۳۷۳ش.
- احتکار و قیمت‌گذاری، حسینعلی منتظری، ترجمه محمد محمدی‌گیلانی، تهران، کیهان، ۱۳۶۷ش (اصل این کتاب به زبان عربی و با عنوان رسالة فی الاحتکار و التسعیر چاپ شده است).
- احتکار، عباسعلی محمودی، تهران، بعثت، ۱۳۶۳ش.
- تحلیل و بررسی احتکار از نظرگاه فقه اسلام، سید مصطفی محقق داماد، تهران، علوم اسلامی، ۱۳۶۲ش.
عربی
- الاحتکار فی الفقه الاسلامی والقوانین الوضعیة؛ دراسة مقارنة، بلقیس عبدالرحمن حامد فتوفة، ریاض، جامعة نایف العربیة للعلوم الأمنیة، ۲۰۱۰م.
- الاحتکار و مایلحقه من الاحکام و الآثار: بحث فقهی اقتصادی و استدلالی علی ضوء الکتاب و السنه، سیدعلی شفیعی، اهواز، انتشارات خوزستان ، ۱۳۷۷ش.
- الاحتکار فی الشریعة الاسلامیة، محمدمهدی شمس‌الدین، بیروت، المؤسسه الدولیه للدراسات و النشر، چاپ ۲، ۱۴۱۸ق (این کتاب را مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی با عنوان احتکار در اسلام: پژوهشی تطبیقی در فقه از دیدگاه مذاهب اسلامی به فارسی ترجمه کرده است).
- رسالة فی الاحتکار و التسعیر، حسینعلی منتظری، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۶۴ش (این کتاب را محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری با عنوان مبانی فقهی حکومت اسلامی (دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة) احتکار، سیاست خارجی... به فارسی ترجمه کرده‌اند).
مقاله‌ها
فارسی
- بررسی فقهی حقوقی مصادیق احتکار در پرتو دخالت دولت در بازار، جمشید عسگر رمکی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، دوره ۵، شماره ۱، ۱۴۰۲ش. لینک
- احتکار در فقه اسلامی و سیرۀ علوی و بررسی قول مشهور در سعه و ضیق موارد آن، سید حسین نوری و سید عباس نوری، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۸، شماره ۳، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی توسعه و تسری حکم احتکار در حکومت اسلامی، محمد شکری، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۱۰۳، ۱۴۰۱ش. لینک
- بررسی فقهی جرایم اقتصادی تاثیرگذار بر نظم عمومی، محمد مسعودی‌نیا، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، شماره ۱۴، ۱۴۰۱ش. لینک
- گستره احتکار از نظر فقهای امامیه، مجتبی مصلح، فصلنامه فقیهانه، شماره ۱۵، تابستان ۱۳۹۹. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی بزه احتکار در حقوق کیفری ایران و افغانستان، امید رستمی غازانی، محمد ذکی هاشمی، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، شماره ۳۳، زمستان ۱۳۹۹. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- امکان‌سنجی تطبیق افساد فی الارض بر احتکار مایحتاج عمومی مردم، میثم خزائی، سید محمدحسن سیادت و محمدعلی لیالی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۹۴، زمستان ۱۳۹۸. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ملاحظات شرعی احتکار دارو، لیلا داعی، احمد مرتاضی، فصلنامه قرآن و طب، شماره ۸، پاییز ۱۳۹۸. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار؛ آسیب‌ها و راه کارهای مقابله با آن از منظر فقه و حقوق، محمدعیسی امیری، دوفصلنامه گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، شماره ۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۶. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- همراه با دایرةالمعارف فقه اسلامی؛ احتکار، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۹۰، تابستان ۱۳۹۶. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی احتکار در تجارت الکترونیک، علی‌اکبر ایزدی فرد، امیرمحمد علیزاده، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و نهم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- واکاوی حقوقی احتکار و تطبیق آن با قاعده فقهی تسلیط، سمانه اسماعیلی، پیمان عباسیان، فصلنامه فقه و حقوق معاصر، سال دوم، شماره ۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۵. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی و تبیین ابعاد فقهی و حقوقی پدیده احتکار، محمد مهدی‌پور، امیر کندری و ساجده سرحدی، همایش سراسری علمی پژوهشی شناخت اخلاق و آداب حسینی، تایباد، ۱۳۹۴. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقش زمان و مکان در تعمیم مصادیق احتکار با رویکردی به آرای امام خمینی (س)، سید محمد موسوی بجنوردی، افسانه مهدیان کرانی، فصلنامه پژوهشنامه متین، شماره ۶۹، زمستان ۱۳۹۴. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار با رویکردی بر آرای امام خمینی (ره)، افسانه مهدیان کرانی و سید محمد موسوی بجنوردی، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۱۳، بهار و تابستان ۱۳۹۳. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقوق اقتصادی در فقه مذاهب اسلامی (مطالعه موردی زکات و احتکار)، رضا طجرلو، سید مجتبی حسینی الموسوی، دوفصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره ۳۸، زمستان ۱۳۹۳. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار، سید کاظم حسینی حائری، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۶۸، زمستان ۱۳۹۰. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار و مقابله با آن از دیدگاه روایات، محمدطاهر ولی‌پور، ماهنامه سفیر نور، شماره ۲، تابستان ۱۳۸۶. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی روایات احتکار در مذاهب اسلامی، هادی عظیمی گرکانی، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۷، بهار ۱۳۸۶. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی احتکار، حسن قلی‌پور، بخش اول، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۹، پاییز ۱۳۸۶. بخش دوم، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۱۰، زمستان ۱۳۸۶. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حقوقی احتکار و نرخ گذاری، سید محمد محمودی گلپایگانی، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، شماره ۶۸، تابستان ۱۳۸۴. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی احتکار در فقه و قوانین موضوعه، محمد گلشنی، فصلنامه گفتمان حقوقی، شماره ۱، بهار ۱۳۸۲. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مجازات محتکران در قانون، سید محمود مجیدی، مجموعه آثار کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی(س) «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، جلد ۱۲، زمستان ۱۳۷۴ش.
- احتکار از نظر فقه اسلامی، سید مهدی صانعی، فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره ۲۸، بهار ۱۳۵۹. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مدخل احتکار، سید مصطفی محقق داماد، تارنمای مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- الكارتلات الاحتكارية بين الفقه الإسلامي والنظام الرأسمالي، أحمد قياتي محمد شلقاني، مجلة قطاع الشريعة والقانون، مجلد ۱۴، شماره ۱۴، ۲۰۲۳م.لینک
- الاحتکار والتسعیر فی الشریعة الإسلامیة، محمد علی محمد جمال‌الدین، مجلة البحوث القانونیة والاقتصادیة، ع۷۲، جامعة المنصورة ـ کلیة الحقوق، ۲۰۲۰م. لینک
- الاحتکار: أحکامة ووسائل معالجتة: دراسة فقهیة مقارنة بالقانون الیمنی، عبدالله مقبل علی صالح، مجلة مرکز جزیرة العرب للبحوث التربویة والإنسانیة، مج۱, ع۴، مرکز جزیرة العرب للبحوث والتقییم، ۲۰۲۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار والاجتهادات الفقهیة: دراسة تأصیلیة نقدیة، أنیس الرحمن منظور الحق، مجلة البحوث الإسلامیة، س۶, ع۵۱، عبدالفتاح محمود إدریس، ۲۰۲۰م.
- احتکار الأقوات فی زمن الوباء: دراسة فقهیة مقارنة، ابتسام بنت محمد بن أحمد الغامدی، مجلة الآداب، ع۱۶، جامعة ذمار ـ کلیة الآداب، ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضایا الاحتکار فی الشریعة الإسلامیة، بشری علی یحیی العماد، مجلة الآداب، ع۱۴، جامعة ذمار ـ کلیة الآداب، ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار الأدویة والمستلزمات الطبیة فی زمن الأوبئة فی الفقه الإسلامی، عبد الله فلاح العازمی، مجلة الدراسات العربیة، مج ۴۱, ع ۱, ۲۰۲۰. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار الحکومی، شیماء غالب العزاوی، مجلة الرافدین للحقوق، ع۶۷، جامعة الموصل ـ کلیة الحقوق، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الکفاءة التنافسیة ودرء الاحتکار: درس مستفاد من حظرربا الفضل، سیف‌الدین ابراهیم تاج الدین، مجلة الاقتصاد الإسلامی، مج۳۲, ع۳، جامعة الملک عبدالعزیز ـ معهد الاقتصاد الإسلامی، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مفهوم الاحتکار وطرق الوقایة منه فی ضوء الفقه و رأی القانون الیمنی دراسة مقارنة، حمود أحمد محمد عبده الفقیه، محمد شوقی ناصر عبدالله، الجامعة العراقیة، العدد ۴۴ (جزء الثالث)، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار والتسعير، وأثرهما في تحقيق الاستقرار المجتمعي دراسة فقهية تطبيقية معاصرة، أحمد بن محمد بن صالح المطرودي، مجلة الشريعة والقانون بالقاهرة، شماره ۳۵، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار والادخار والاکتناز فی الفقه الإسلامی، عبدالغنی العمومری، مجلة الإقتصاد الإسلامی العالمیة، ع۷۶، المجلس العام للبنوک والمؤسسات المالیة الإسلامیة، ۲۰۱۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار: أحکامه وآثاره وطرق علاجها فی الفقه الإسلامی، صالح بن محمد الخضیری، مجلة کلیة التربیة فی العلوم الإنسانیة والأدبیة، مج۲۴, ع۴، جامعة عین شمس، ۲۰۱۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أثر ضیق المکان وسعته فی حکم الاحتکار: دراسة فقهیة مقارنة، حمود شافی العجمی، مجلة الدراسات الإسلامیة والبحوث الأکادیمیة، ع۷۷، جامعة القاهرة ـ کلیة دار العلوم ـ قسم الشریعة الإسلامیة، ۲۰۱۷م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أحکام الاحتکار فی الفقه الاسلامی: دراسة فقهیة مقارنة، أحمد عرفة أحمد یوسف، مجلة الدراسات العربیة، ع۳۶, مج۹، جامعة المنیا ـ کلیة دار العلوم، ۲۰۱۷م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مفهوم حمایة المستهلک من الممارسات المقیدة للمنافسة والاحتکار فی الاقتصادی القانونی وأحکام الشریعة...، جهید سحوت، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانیة، مج۱۰, ع۳، جامعة زیان عاشور بالجلفة، ۲۰۱۷م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار فی الأسواق: رؤیة فقهیة اقتصادیة، محمد منصوری، مجلة العلوم الإسلامیة والحضارة، ع۲، مرکز البحث فی العلوم الإسلامیة والحضارة، ۲۰۱۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الإحتکار وأثره فی غلاء الأسعار: دراسة فقهیة مقارنة، عماد عبدالعاطی عبدالفتاح هدی ، مجلة کلیة التربیة، مج۶۳, ع۳، جامعة طنطا ـ کلیة التربیة، ۲۰۱۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الإحتکار وتطبیقاته المعاصرة بین الإقتصاد الإسلامی والوضعی: دراسة للأسباب والآثار والعلاج، عصام عمر أحمد مندور، مجلة الدراسات التجاریة المعاصرة، ع۲، جامعة کفر الشیخ ـ کلیة التجارة، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حمایة المنافسة الحرة والمستهلک من الاحتکار بین الفکر الاقتصادی القانونی وأحکام الشریعة الإسلامیة، جهید سحوت، مجلة الصراط، مج۱۸, ع۳۴، جامعة الجزائر ـ کلیة العلوم الإسلامیة، ۲۰۱۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار الدواء فی ضوء المستجدات المعاصرة، إسماعیل غازی أحمد مرحبا، مجلة العلوم الشرعیة، مج۸, ع۳، جامعة القصیم، ۲۰۱۵م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم الاحتکار والتسعیر فی الفقه الإسلامی: دراسة مقارنة، مرشد سعید ناجی عقلان، مجلة جامعة القرآن الکریم والعلوم الإسلامیة، س۱۸, عدد خاص، مرکز بحوث القرآن الکریم والسنة النبویة، ۲۰۱۵م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه الاحتکار دراسة استدلالیّة مقارنة، ذوالفقار عبدالرسول عواضة، القسم الأول، الإجتهاد و التجدید، العدد ۳۸، ربیع و صیف ۱۴۳۷ق؛ القسم الثانی، الإجتهاد و التجدید، العدد ۴۰ و ۴۱، خریف و شتاء ۱۴۳۸ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أحکام احتکار الأراضی السکنیة و السیاسة الشرعیة فی تسعیرها، یاسر بن حمد الحقیل، العدل، مج۱۶, ع۶۴، وزارة العدل، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الإحتکار آثاره وسیاسة معالجته تحلیل فقهی إقتصادی، محمد أحمد عمر بابکر، مجلة الاقتصاد والعلوم السیاسیة والإحصائیة، ع۱۲، جامعة أم درمان الإسلامیة ـ کلیة الاقتصاد والعلوم السیاسیة، ۲۰۱۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أحکام الاحتکار فی الفقه الإسلامی وآثاره علی حمایة المستهلک، میلود میهوبی، مجلة البحوث والدراسات، ع۱۳، جامعة الشهید حمه لخضر الوادی، ۲۰۱۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار فی الإعلام: مفهومه وأنواعه وإیجابیاته ومساوئه، عابدین الدردیر الشریف، البحوث الإعلامیة، مج۱۶, ع۴۷، وزارة الثقافة والمجتمع المدنی ـ مرکز البحوث والمعلومات والتوثیق، ۲۰۱۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بحث فی أحکام الاحتکار، السید کاظم الحسینی الحائری، فقه أهل البیت (عربی)، السنة السادسة عشر، العدد ۶۱، ۱۴۳۲ق.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المنظور الاجتماعی لعقوبة الاحتکار فی الدین الاسلامی، أحلام محسن حسین، مجلة الآداب، ع۹۱، جامعة بغداد ـ کلیة الآداب، ۲۰۰۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نظریة الاحتکار فی الفقه الإسلامی، محمد إبراهیم الربابعة، هدی الإسلام، مج ۵۱, ع ۷، وزارة الأوقاف والشئون والمقدسات الإسلامیة، ۲۰۰۷م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار و المحتکرون فی المیزان الشرعی و القانونی: دراسة فقهیة تأصیلیة مقارنة، ناصر أحمد إبراهیم النشوی، مجلة کلیة الشریعة والقانون بأسیوط، ع ۱۸, ج ۵، جامعة الأزهر، ۲۰۰۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- موقف الإسلام من ظاهرة الاحتکار، حمدان عبدالمجید الکبیسی، المجمع العلمی العراقی، المجلد ۵۳، الجزء ۱، محرم ۱۴۲۷ق.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المضاربة و الاحتکار فی الشریعة الإسلامیة ـ دراسة مقارنة، محمدمهدی نجف، رسالة التقریب، العدد ۴۷، محرم و صفر ۱۴۲۶ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التسعیر وعلاقته بالاحتکار ـ منظور الاقتصاد الإسلامی دراسة اقتصادیة فقهیة، خالد بن سعد المقرن، المجلة المصریة للدراسات التجاریة، مج ۲۷, ع ۴، جامعة المنصورة ـ کلیة التجارة، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- دراسة فقهیة مقارنة فی الاحتکار، محمد جاسم الساعدی، رسالة التقریب، العدد ۳۶، شوال ۱۴۲۳ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قراءة إسلامیة فی مشروع قانون: تنظیم المنافسة ومنع الاحتکار، محمد عبدالحلیم عمر، مجلة مرکز صالح عبدالله کامل للاقتصاد الاسلامی، مج ۵, ع ۱۳، جامعة الأزهر، ۲۰۰۱م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار ووسائل معالجته: دراسة فقهیة مقارنة، جمال محمد یوسف علی، مجلة کلیة الشریعة و القانون بأسیوط، ع ۱۲, ج ۱، جامعة الأزهر، ۲۰۰۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أحادیث الاحتکار حجیتها و أثرها فی الفقه الإسلامی، عبدالرزاق خلیفة الشایجی، مجلة الحقوق، مج ۲۴, ع ۲، جامعة الکویت ـ مجلس النشر العلمی، ۲۰۰۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار وعلاجه: نظرة فقهیة، محمد عبدالستار الجبالی، حولیة الجامعة الإسلامیة العالمیة، ع ۵، الجامعة الإسلامیة العالمیة، ۱۹۹۷م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أحکام الأحتکار فی الشریعة الإسلامیة، عباس عبدالله عباس شومان، مجلة کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنین بالقاهرة، ع۱۵، جامعة الأزهر، ۱۹۹۷م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم الشرع الإسلامی فی الاحتکار، مصطفی عبدالرحیم آدم رشاش، القسم الاولکتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، البعث الإسلامی، مج ۴۲, ع ۶، مؤسسة الصحافة والنشر ـ مکتب البعث الإسلامی، ۱۹۹۷م. القسم الثانی، البعث الإسلامی، مج ۴۲, ع ۷، مؤسسة الصحافة والنشر ـ مکتب البعث الإسلامی، ۱۹۹۷م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حمایة المستهلکین من الاحتکار وجشع التجار فی الشریعة الإسلامیة، ساهرة محمد حسن الدوری، مجلة کلیة العلوم الإسلامیة، ع ۳، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۷م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مفهوم الاحتکار بین الفقه الإسلامی والاقتصاد الرأسمالی، قاسم محمد نزال الحموری، مجلة کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة، ع ۱۴، جامعة قطر، ۱۹۹۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نظریة ابن‌تیمیة فی الإحتکار، فرید بشیر طاهر، مجلة التأصیل، ع۱، وزارة التعلیم العالی والبحث العلمی ـ إدارة تأصیل المعرفة، ۱۹۹۴م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التسعیر ومنع الاحتکار بین الفقه الإسلامی والقانون المغربی، مولای أمحمد الامرانی زنطار، المجلة المغربیة للاقتصاد والقانون المقارن، ع۱۶، جامعة القاضی عیاض ـ کلیة العلوم القانونیة والإقتصادیة والإجتماعیة، ۱۹۹۱م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار: دراسة فقهیة مقارنة، ماجد محمد محمود أبو رخیة، مجلة الشریعة والدراسات الإسلامیة، مج ۵, ع ۱۲، جامعة الکویت ـ مجلس النشر العلمی، ۱۹۸۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار: ماهیته و أحکامه، السید محمد بحرالعلوم، المنطلق، العدد ۱، رمضان ۱۳۹۷ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- رأی الإسلام فی التسعیر والاحتکار، عمر مولود عبدالحمید، مجلة دراسات قانونیة، ع۳، جامعة بنغازی ـ کلیة القانون، ۱۹۷۳م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الاحتکار ۳، فتحی الدرینی، حضارة الإسلام، مج ۷, ع ۶، مصطفی السباعی، ۱۹۶۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- البحوث القانونیة و الإقتصادیة: الإحتکار و موقف التشریع الإسلامی منه، محمد سلام مدکور، القانون و الإقتصاد، السنة السادسة و الثلاثون، العدد ۳، سبتمبر ۱۹۶۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جانب من النظام الاقتصادی فی الشریعة الإسلامیة: الاحتکار و التسعیر، محمد محمد المدنی، الأزهر، المجلد الثامن عشر، العدد ۱۰، شوال ۱۳۶۶ق.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی جرم احتکار و اخلال در نظام اقتصادی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران، سیده زهرا نیک‌زاد، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ۱۴۰۰ش. صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج
- وظیفه حاکم شرع در خصوص مبارزه با احتکار، علی طاهر حسن، کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۴۰۰ش. صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج
- بازنگری ادله و مستندات فقهی جرم احتکار برای تعمیم حکم به مصادیق جدید، مسعود نقدیان،کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- سیاست‌های مقابله با احتکار در اقتصاد اسلامی، سید احمد موسوی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی علوم انسانی، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی و حقوقی توسعه مصادیق انگاری احتکار، جواد نیکبخت، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، ۱۳۹۸ش. صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج
- مسولیت کیفری شرکت های تجاری و مدیران انها در احتکار در حقوق ایران و فقه امامیه، جابر ریاحی، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه علامه محدث نوری، ۱۳۹۸ش. صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج
- بررسی جرم‌شناسی جرم احتکار در شرایط بحران اقتصادی، عابد نبی‌خانی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار و وظیفه حکومت اسلامی در برابر آن در فقه امامیه، حافظ صادقی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ۱۳۹۸.ش کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی سیاست جنایی ایران در مقابله با احتکار، مسعود جاشونیای هرمزی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۸ش. صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج
- مبانی فقهی احکام احتکار در مذاهب خمسه، مجید علی‌نیای رودبنه، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مسئولیت ناشی از احتکار نام‌های دامنه در نظام حقوقی ایران، محمدصالح کریمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی جرایم احتکار و گرانفروشی با رویکردی در قوانین موضوعه و رویه قضایی و تعزیرات حکومتی، محمد داغ گازران، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار و تسعیر در فقه امامیه و حقوق موضوعه، مریم رحیمی داربید، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم - تهران، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی احتکار در فقه اسلامی، علی درودی سراجکلائی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل فقهی- حقوقی احتکار با رویکردی بر آرای امام خمینی (س)، افسانه مهدیان کرانی، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار و وظیفه حکومت اسلامی در برابر آن در فقه امامیه، السور یوسف‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۸۸. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی احتکار از نظر مذاهب خمسه و حقوق موضوعه ایران، عبدالمجید واقفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۸۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تطبیق احکام احتکار در فقه اسلامی با قوانین جمهوری اسلامی ایران، مجید ساده‌دشت، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۳۸۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی احتکار از منظر مذاهب خمسه اسلامی و (بررسی قانون احتکار مصوب مجلس)، کریم کوخائی‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احتکار و جرائم مشابه در قانون ایران و اسلام، علی‌اصغر اعظمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی احتکار، مرتضی حاجی‌شفیعی، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۶۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- الاحتکار أحکامه وأضراره مقارنة فقهیة مع تطبیقات معاصرة، آدم إبراهیم عثمان، کارشناسی ارشد، جامعة المدینة العالمیة، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حمایة المستهلک من الاحتکار فی الشریعة الإسلامیة والقانون الوضعی، أمال بن یطو، کارشناسی ارشد، جامعة الجزائر، ۱۴۳۱ق/۲۰۱۰ م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الفروق الفقهیة فی البیوع المنهی عنها عند متأخری الحنابلة بیع النسیئة والعینة والتسعیر والاحتکار جمعاً وتوثیقاً ودراسة، صالح بن سالم الصاهود، کارشناسی ارشد، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، ۱۴۳۱ـ۱۴۳۲ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الابعاد الاقتصادیة للمفهوم الإسلامی للاحتکار وآراء الفقهاء فیه، ربیع حمود الروبی، جامعة ام القری، ۱۴۱۱ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم الاحتکار فی الشریعه الاسلامیه، علی عبدالرزاق مجید مرزه، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۸۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جریمة الاحتکار وعقوبتها، دراسة مقارنة فی الفقه والنظام، عبد الله بن حمود البقمی، کارشناسی ارشد، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر