مذاکره با دشمن (منابع مطالعاتی)
مذاکره با دشمن به معنای گفت‌وگو با دشمن برای حل مخاصمات بیت دو طرف است. این مسئله از دیرباز موضوعی چالشی بین متفکران اسلامی بوده که مخالفان و موافقان آن با ارائه مستنداتی از قرآن و سنت از نظریه خود دفاع کرده‌اند. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و ظاهر شدن خصومت برخی کشورها و اعمال تحریم آنها، بحث مذاکره با دشمن رنگ و بوی دیگری گرفت. صرف نظر از نگاه سیاستمداران، آیا فقیهان برای مذاکره با دشمن شأنی قائل هستند؟ حدود و ثغور مذاکره از نگاه فقهی چیست؟ آیا اصل در روابط بین‌المللی صلح است؟ جایگاه ولی فقیه در این بحث کجاست؟ آیا نظر مردم در تغییر حکم مذاکره تأثیر دارد؟ مصلحت و مفسده در این باره چه اقتضایی دارد؟ در پاسخ به این پرسش‌ها ادبیاتی علمی در قالب مصاحبه، مقاله، کتاب و پایان‌نامه شکل گرفته و بخشی از آن منتشر شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- اصول مذاکره با دشمنان در سنت و سیره معصومان، سعید چراغی، ناشر مصطفی، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مذاکره در اسلام از آغاز تا پایان دوره سفیانیان، محمدعلی باقری اتابک، انتشارات راه دکتری، ۱۴۰۰ش.
- فقه روابط بین‌الملل؛ مروری بر نظرات فقهی ۶ فقیه شیعه در حوزه روابط بین‌الملل، سیدمحمد ساداتی‌نژاد، ناشر مجلس‌افروز، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مذاکره دولت اسلامی با سایر دول از منظر فقه اسلامی، قاسم شبان‌نیا، ناشر مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مذاکره سیاسی در اسلام؛ اهداف؛ اصول و روشها، احمد رضائی و عزت الله معتمد، ناشر زمزم هدایت، ۱۳۹۶ش.
- دیپلماسی از منظر فقه اسلامی، بهروز صدقی‌شامیر، ناشر ندای کار آفرین، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مذاکره و دیپلماسی در اسلام تاریخی از دیپلماسی خلفای اسلامی، سیدجلال صمدانی، ناشر ارم شیراز، ۱۳۹۵ش.
- فقه سیاسی؛ حقوق معاهدات بین‌المللی و دیپلماسی در اسلام، عباسعلی عمید زنجانی، انتشارات سمت، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- مذاکره با دشمن در سیره علوی؛ شرحی بر نامه‌های امیر مؤمنان به معاویه، سید روح الله طباطبایی‌ندوشن، انتشارات سید روح الله طباطبایی، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- دیپلماسی و رفتار بین‌المللی در اسلام، بهرام اخوان کاظمی، ناشر سازمان سمت، ۱۳۹۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- روابط بین‌الملل در فقه اسلامی، عارف‌خلیل ابوعبید، ترجمه:سیدعدنان محقق، ناشر دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
مقاله‌ها
فارسی
- گونه شناسی اهداف مذاکره سیاسی در سیره نبوی(ص)، محمد قاسمی‌شوب، فصلنامه مطالعات دولت پژوهی در جمهوری اسلامی ایران، دوره ۸ شماره ۱، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا ببینید
- اصول مذاکره و توافق با دشمن از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه، محمد شریفی و وسیه غفاری چراتی، ششمین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی اجتماعی و سبک زندگی، ۱۴۰۰ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- مذاکره سیاسی در سیره پیامبر اکرم(ص)؛ اصول و اهداف( مطالعه موردی: صلح حدیبیه)، محمد قاسمی شوب و محمدرضا شاهرودی و سیدمحمدعلی ایازی، دوفصلنامه پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، شماره ۵۳، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا ببینید
- زمینه‌های مذاکره با دشمنان در سنّت و سیره معصومان (علیهم‌السلام)، سعید چراغی، فصلنامه اسلام‌پژوهان، شماره ۱۶، ۱۳۹۹ش.مقاله را از اینجا ببینید
- الگوی مذاکره در سیره نبوی، ابوذر گوهری مقدم و حامد کیانی مجاهد، دوفصلنامه دانش سیاسی، شماره ۲۹، ۱۳۹۸ش.لینک چکیده
- اصول و قواعد بنیادین فقهی حاکم بر مذاکره، مهدی موحدی‌نیا و علی مظهر قراملکی و سید محمد حسینی، فصلنامه پژوهشهای فقهی، دوره ۱۴ شماره ۳، ۱۳۹۷ش.لینک چکیده
- مبانی فقهی دیپلماسی مقاومت در برابر تحریم‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران، حسین حاجی حسینی و احمد مرتاضی و محمد علی حسین زاده، فصلنامه پژوهشهای انقلاب اسلامی، شماره۲۲، ۱۳۹۶ش.مقاله را از اینجا ببینید
- اصول و مبانی دیپلماسی اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)، محمدرضا دهشیری، پرتال امام خمینی، ۱۳۹۶ش.مقاله را از اینجا ببینید
- جایگاه مذاکره با دشمن در قیام امام حسین(ع)؛ نقدی بر دیدگاه محمد سروش محلاتی، حامد منتظری مقدم، دوفصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره۴۳، ۱۳۹۶ش.لینک چکیده
- ضوابط فقهی حاکم بر مذاکرات دولت اسلامی با سایر دولت‌ها، قاسم شبان‌نیا، دوفصلنامه معرفت سیاسی، شماره ۱۶، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی پیرامون روابط بین الملل، مرضیه محصص و فتحیه فتاحی‌زاده، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۲۶، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا ببینید
- کاربست مذاکره در دیپلماسی کشور اسلامی، قاسم شبان‌نیا، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۹، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- گونه‌شناسی فقهی مذاکره سیاسی با دشمنان به استناد تاریخ(با تطبیق بر مذاکره با آمریکا)، مرتضی توکلی محمدی، دوفصلنامه معرفت سیاسی، شماره ۱۶، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا ببینید
- شاخصه‌های مذاکره مطلوب اسلامی در حل و فصل منازعات سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی، قاسم شبان‌نیا، دوفصلنامه پژوهشهای سیاست اسلامی، دوره ۴، شماره ۹، ۱۳۹۵ش.مقاله را از اینجا ببینید
- دیپلماسی پیامبر(ص) و ابزارهای توسعه روابط بین الملل با سایر دولت‌ها، احمد‌رضا خزائی، فصلنامه روابط بین الملل، شماره ۲۷، ۱۳۹۳ش.مقاله را از اینجا ببینید
- دیپلماسی صلح‌آمیز پیامبر اسلام(ص)، ناصر حضی‌نیا، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۸، ۱۳۹۲ش.مقاله را از اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
- کاربرد قواعد فقهی در تبیین ضوابط دیپلماسی پنهان، سیدعلی میرزین العابدینی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۴۰۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مستندات قرآنی و روایی دیدگاه مقام معظم رهبری(مدظله) در خصوص اصول نظری و عملی مذاکره با دشمن، محمد حسن، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره)، مدرسه عالی قرآن و حدیث، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- راهکارها و راهبردهای حضرت علی (علیه السلام ) درمواجه با دشمنان در بازه زمانی حکومت، مریم مظاهری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان قم، مرکز پیام نور قم، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حکم مذاکره با اهل کتاب از نظر فقه وحقوق، ناصر کریمی بیرانوند، کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین، دانشکده اصول الدین مرکز قم، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- اصول و قواعد فقهی حاکم بر مذاکرات دولت اسلامی با دول غیر مسلمان، مهدی موحدی‌نیا، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مذاکره با دشمن از منظر قرآن ونهج البلاغه، مریم اسمعلی خسروآبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین مرکز دزفول، دانشکده اصول الدین، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی و تحلیل روابط پیامبر (ص) با اهل کتاب، رسول رسولی‌کیا، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و حدیث، دانشگاه رازی کرمانشاه، ۱۳۸۶ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
سایر
- سخنرانی محمد سروش محلاتی با عنوان امکان یا امتناع مذاکره با دشمن در سیاست انقلابی امام حسین(ع). لینک متن سخنرانی
- بررسی فقهی حکم مذاکره با کفار از منظر قرآن و سنت، نویسنده نامعلوم، اتخاذ از سایت موسسه دار‌الثقلین امام عصر(عج). از اینجا ببینید
- نوشتاری از مرتضی جوادی آملی با عنوان جایگاه مذاکره و منطق آن در اسلام. از اینجا ببینید
- خبرگزاری مهر با عنوان دین اسلام بر مذاکره و گفتگو با دشمن توصیه کرده است، محمدتقی فاضل میبدی از اینجا ببینید
- مجله معرفت، گفتگو با عباس کعبی و محسن غرویان، عنوان: مبانی فقهی و قرآنی مذاکره با آمریکا، شماره۵۸، ۱۳۸۱ش. از اینجا ببینید