مناصب سیاسی زنان (منابع مطالعاتی)

از دانشنامه فقه معاصر

حضور زنان در مناصب سیاسی-اجتماعی برخاسته از عوامل متعددی چون افزایش سطح تحصیلات و همچنین اقتضائات زمانه، رواج زیادی داشته است؛ به همین دلیل تصدی مناصب سیاسی، حکومتی و دولتی توسط زنان در دوران معاصر به یکی از مسائل مورد بحث در فقه معاصر تبدیل شده است. در این مقاله لیستی از منابع فقهی ازجمله کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و دیگر منابعی که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله مناصب سیاسی زنان پرداخته، گردآوری شده است.

کتاب‌ها

فارسی

  1. تصدی مناصب ولایی توسط زنان از منظر کتاب و سنت، احمد طاهری‌نیا، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۹ش.
  2. جایگاه زنان در تصدی مناصب عمومی با تاکید بر ریاست جمهوری، محمدحسین جعفری و اسما جعفری، تهران، انتشارات همارا، ۱۳۹۷ش.
  3. بررسی فقهی مدیریت زنان در مناصب سیاسی، علی آقاپیروز، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۶ش.
  4. زن و مسائل قضایی و سیاسی (شهادت، قضاوت، افتاء، سیاست)، مرتضی مطهری، تهران، نشر صدرا، ۱۳۹۱ش.
  5. بررسی جایگاه زنان در مناصب تصمیم گیری و مدیریتی در نظام جمهوری اسلامی ایران، لیلا احمدآبادی پور، تهران، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، ۱۳۹۶ش.لینک کتاب

عربی

  1. ولایة المرأة فی الفقه الإسلامی، حافظ محمد أنور، عربستان سعودی، ریاض، انتشارات دار بلنسیة، ۱۴۲۰ق.
  2. المرأة بین الفقه والقانون، مصطفى السباعی، بیروت، دار الوراق للنشر والتوزیع، ۱۴۲۰ق. لینک کتاب
  3. المراة من السیاسة الى الرئاسة، محمد عبدالمجید الفقى، مصر، مرکز الأهرام للترجمة والنشر، ۲۰۰۹م.
  4. ولایة المرأة فی میزان السیاسة الشرعیة، غالب عبد الکافی قرشی، صنعا، مکتبة خالد بن الولید، ۲۰۰۲م.
  5. ولایة المرأة القضاء فی الإسلام :دراسة فقهیة مقارنة، أحمد علی موافی، عربستان سعودی، ریاض، دار المقاصد الحسنة، بی تا.

مقاله‌ها

  1. ارزیابی حق زنان به تصدّی مناصب عمومی در آئینة فقه، پرستو وثوقی، نشریه پژوهش‌های حقوقی، شماره ۴۱، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
  2. نقد و بررسی ریاست جمهوری زنان، سید سجاد ایزدهی، نشریه فقه و سیاست، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
  3. تأملی بر ادله لفظی مخالفان تصدی مناصب حکومتی توسط زنان، نصیبه موسوی و سید علی سیدموسوی، مجله پژوهش های فقهی زنان و خانواده، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
  4. بررسی تطبیقی تصدی منصب ولایت و رهبری جامعه توسط بانوان در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران، احمد خسروی، ایوب شافعی‌پور و مهران آبشیرینی، نشریه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۸ش. لینک مقاله
  5. بررسی ولایت زنان، علیرضا عسگری، عبدالمهدی جوادی، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت بانوی انقلاب اسلامی، پرتال امام خمینی، تاریخ درج، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
  6. مشروعیت امارت زن از دیدگاه مذاهب اسلامی، غلام‌سخی حلیمی بلخابی، نشریه مطالعات فقه امامیه، شماره ۱۱، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
  7. بررسی مبانی و اصول تصدی مناصب سیاسی ـ اجتماعی زنان، حسین جوان آراسته و انسیه فراهانی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۸۳، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
  8. حقوق سیاسی زنان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، احسان شاکری و عذرا کامران آذر، نشریه زن و مطالعات خانواده، شماره ۳۶، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
  9. ریاست جمهوری زنان با تأکید بر ظرفیت‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اندیشه ولایت فقیه، محسن ملک افضلی اردکانی، عبدالله امیدی فرد و سید محمدعلی هاشمی، فصلنامه علمی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۴۰، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
  10. بررسی ادله فقهی مخالفان ولایت سیاسی زنان در فقه شیعه، محمد عترت دوست، سید محمدجواد وزیری فرد، نشریه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۳، ۱۳۹۲ش. لینک مقاله
  11. بررسی فقهی مدیریت زنان در آیینة وحی با رویکرد فقهی امام خمینی(س)، عباسعلی روحانی و علی آقا پیروز، پژوهشنامه متین، شماره ۵۸، ۱۳۹۲ش. لینک مقاله
  12. تحلیل مستندات قرآنی حیطه مدیریت بانوان با تأکید بر سه رویکرد اندیشه اجتماعی دینی، مسعود راعی دهقی، محمدرضا حاجی اسماعیلی و لیلا دهقانی، نشریه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۴۹، ۱۳۸۹ش. لینک مقاله
  13. ولایت زن در کتاب و سنت، محمد نجفی، نشریه طهورا، سال سوم، شماره ۵، ۱۳۸۹ش. لینک مقاله
  14. امکان اعمال ولایت قضایی زنان در سامانه حقوقی اسلام، فریبا حاجی علی و فاطمه قدرتی، فصلنامه مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، دوره ۸، شماره ۳، ۱۳۸۹ش. لینک مقاله
  15. زنان و حق تصدی مناصب عمومی (بررسی فقهی از بند ب ماده 7 کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان)، ناصر قربان‌نیا و حسین جعفری، نشریه بانوان شیعه، شماره ۱۹، ۱۳۸۸ش. لینک مقاله
  16. بررسی مسئله تصدی زن بر مقام ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران، وحید قاسمی، منیر پشمی و محمدصادق طباطبایی، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، دوره ۴، شماره ۱، ۱۳۸۷ش. لینک مقاله
  17. ولایت زن، محمدجواد ارسطا، نشریه حقوق اسلامی، شماره ۱۸، ۱۳۸۷ش. لینک مقاله
  18. زن و ولایت سیاسی و قضایی، محمدمهدی آصفی، نشریه فقه اهل بیت علیهم السلام، دوره ۱۱، شماره ۴۲، ۱۳۸۴ش. لینک مقاله
  19. شایستگى زنان براى قضاوت و مناصب رسمى، محمدهادی معرفت، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۴، ۱۳۷۶ش. لینک مقاله
  20. زن و سیاست؛ گرایش‌ها و نگارش‌ها، مهدی مهریزی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۴، ۱۳۷۶ش. لینک مقاله

عربی

  1. تولی المرأة رئاسة الجمهوریة فی ضوء الفقه الإسلامی و المؤسسات الدستوریة المعاصرة، بوقرنوس عبد الرحمان، مجله المعیار، شماره ۲۲، ۲۰۱۸م. لینک مقاله
  2. تولی المرأة المناصب وأحکامه فی الفقه الإسلامی، عباس علی محمود الکرطانی القیسی، اردن، مجلة دراسات علوم الشریعة والقانون، جلد ۴۵، ملحق، ۲۰۱۸م.
  3. حکم تولی المرأة المناصب السیادیة من منظور إسلامی، عادل عبدالله حمد، امارات، مجلة الفنون والأدب وعلوم الإنسانیات والاجتماع، شماره ۲۴، ۲۰۱۸م.
  4. حکم تولی المرأة منصب الوزارة فی الشریعة الإسلامیة، سوسن بنت أحمد بن محمد المعلمى، مجلة الدراسات الإنسانیة والأدبیة، جامعة کفر الشیخ - کلیة الآداب (مصر)، مجلد ۳، شماره ۱۴، ۲۰۱۷م.
  5. الولایة السیاسیة للمرأة، عباس شریفة، مجله مقاربات، مندرج در سایت المجلس الاسلامی السوری، بی تا. لینک مقاله
  6. الحقوق السیاسیة للمرأة فی الشریعة الإسلامیة، أمینة طواولة، مجلة القانون الدستوری والمؤسسات السیاسیة، جلد اول، شماره ۲، بی‌تا. لینک مقاله
  7. الحقوق السیاسیة للمرأة فى الإسلام، سعاد میمونة، مجلة الندوة للدراسات القانونیة (الجزایر)، شماره ۸، ۲۰۱۶م.
  8. أحکام ولایة المرأة: دراسة فقهیة مقارنة، عبدالله بن سعد بن محسن الدوسری، مجلة البحوث والدراسات الشرعیة (مصر)، مجلد ۳، شماره ۳۸، ۲۰۱۵م.
  9. الولایة العظمى للمرأة المسلمة فی الفقه الإسلامی: رسالة مفتوحة إلى الأستاذة توکل کرمان، محمد محمد معافی علی المهدلی، حولیة کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالزقازیق، جامعة الأزهر - کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالزقازیق، شماره ۵، ۲۰۱۵م.
  10. ولایة المرأة فی الإسلام بین التراث والمعاصرة، عفاف یونس عید حجاج، مجلة الازهر حولیة الکلیة اللغة العربیة بنین بجرجا، مجلد ۱۶، شماره ۳، ۲۰۱۲م. لینک مقاله
  11. تولی المرأة المناصب العلیا فی الدولة فی الفقه الاسلامی، هند الخولی، مجلة جامعة الدمشق للعلوم الاقتصادیة و القانونیة، مجلد ۲۷، شماره ۱، ۲۰۱۱م. لینک مقاله
  12. تولی المرأة رئاسة الدولة من منظور إسلامی، بسام علی سلامة العموش، مجلة دراسات - علوم الشریعة والقانون (الجامعة الأردنیة - عمادة البحث العلمی)، مجلد ۳۷، شماره ۲، ۲۰۱۰م.
  13. حکم تولی المرأة للولایات العامة : دراسة فقهیه مقارنة، أحمد بن إبراهیم بن عبدالله الحبیب، مجلة مرکز البحوث والدراسات الإسلامیة (جامعة القاهرة - کلیة دار العلوم )، مجلد ۴، شماره ۸، ۱۴۳۰ق.
  14. تولى المرأة المناصب السیاسیة فى الدولة : نحو رؤیة اسلامیة معاصرة، عبدالمجید بوکیر، مجلة القصر (مغرب)، شماره ۲۱، ۲۰۰۸م.
  15. ولایة المرأة فی الفقه الولایة العامة والقضاء، محمدمهدی آصفی، مجلة الحیاة الطیبة، شماره ۱۸، ۲۰۰۵م. لینک مقاله
  16. ولایة المرأة فی الإسلام، قراءة فی ضوء الفقه الإسلامی، عبدالهادی الفضلی، مجلة المنهاج، شماره ۳۹، ۱۴۲۶ق. لینک مقاله
  17. حق المرأة فی رئاسة الدولة الإسلامیة: دراسة أصولیة تاریخیة، احمد صبحی منصور، مجلة رواق العربی، شماره ۱۵-۱۶، ۱۹۹۹م. لینک مقاله
  18. الحقوق السیاسیة للمرأة فی الإسلام، عبدالحمید إسماعیل الأنصاری، قطر، مجلة کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة، شماره ۲، ۱۴۰۲ق.
  19. کلمة الوعی: المرأة و الولایة العامة، محمد الاباصیری، مجلة الوعی الاسلامی، شماره ۲۱۰، ۱۴۰۲ق. لینک مقاله# السنة التشریعیة: ولایة المرأة، فکری یاسین، مجلة الازهر، مجلد ۲۱، شماره ۸، ۱۳۶۹ق. لینک مقاله

پایان‌نامه‌ها

فارسی

  1. شرط رجولیت در فقه و حقوق موضوعه ایران (در حوزه قضاوت، شهادت، حکومت)، زهرا گونه مقدم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۹ش.
  2. تصدی مناصب حکومتی توسط بانوان از دیدگاه مذاهب اسلامی، نصیبه موسوی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عاکلی بنت‌الهدی (رض)، ۱۳۹۷ش.
  3. مناصب زن با رویکرد موقعیت زن در آموزه‌های دینی، کبری ادهمی، رساله دکتری در دانشگاه عدالت تهران، ۱۳۹۷ش.
  4. بررسی فقهی و حقوقی ولایت زن و پیامدهای آن، طیبه سام‌نژاد کروکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۷ش.
  5. مناصب سیاسی- اجتماعی زنان از منظر فقه امامیه و حقوق اساسی ایران (مبانی و قلمرو)، انسیه فراهانی، رساله دکتری در دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده زن و خانواده، ۱۳۹۶ش.
  6. بررسی سیر تاریخی ولایت سیاسی زن در فقه شیعه، بوستان نجفی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده الهیات، ۱۳۹۵ش.
  7. نقش و جایگاه زنان در مناصب حکومتی از دیدگاه فقه سیاسی شیعه، زهرا صداقت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۵ش.
  8. بررسی فقهی و حقوقی مدیریت و مشارکت سیاسی زنان، طاهره حزبه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش.
  9. بررسی صلاحیت زنان در تصدی مناصب عمومی با تکیه به فقه امامیه و قانون اساسی ایران، بهاره مریدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۴ش.
  10. زن و مناصب حکومتی از منظر فقه امامیه، سید ابوالحسن موسوی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۰ش.

عربی

  1. حکم تولی المرأة للولایة العامة والقضاء، محمد سعد بن أحمد بن مسعود الیوبی،پایان‌نامه کارشناسی ارشد در الجامعة الإسلامیة بالمدینة المنورة، کلیة الشریعة، ۱۴۳۵ق.
  2. دور المرأة السیاسی فی الاسلام (دراسة مقارنة)، ایمان رمزی خمیس بدران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة النجاح الوطنیة فی نابلس، کلیة الدراسات العلیا، ۲۰۰۶م. لینک پایان‌نامه
  3. حق المرأة فی الولایة العامة فی ضوء الشریعة الإسلامیة، جودت عبد طه المظلوم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در الجامعة الإسلامیة بغزة، کلیة الشریعة والقانون، ۲۰۰۶م. لینک پایان‌نامه
  4. أحکام ولایة المرأة فی الفقه والقانون، مها السید عبدالرحمن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة أم درمان الاسلامیة، سودان، کلیة الشریعة والقانون، ۱۴۲۷ق.
  5. أحکام ولایة المرأة العامة و الخاصة دراسة مقارنة، صالح بن راشد الفرشان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة أم درمان الاسلامیة، سودان، کلیة معهد بحوث و دراسات العالم الإسلامی، ۲۰۰۰م.
  6. تولی المرأة الولایة العامة، یاسر بن محمدحسن زمل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، الکلیة المعهد العالی للقضاء، ۱۴۱۹ق.
  7. ولایة المرأة فی الفقه الإسلامی، حافظ محمد أنور ابن مهرإلهی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، کلیة الشریعة، ۱۴۱۴ق.
  8. الولایة العامة للمرأة فی الشریعة الإسلامیة و فقه‌ها مقارنة مع القانون الوضعی، محمد طعمه سلیمان القضاه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در الجامعة الاردنیة، کلیة الشریعة، ۱۴۰۵ق.

دیگر منابع

  1. آیه قوامون منعی بر حضور و مدیریت اجتماعی زنان ندارد، علی پیروز، نشست علمی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۶ش. لینک نشست
  2. ملکه سبا بیانگر نگاه قرآن به حکومت‌داری زنان است، مهدی مهریزی، از نشست‌های «فاطمه (س) و جامعه امروز»، ۱۳۹۶ش. لینک نشست
  3. ادله فقهی نفی صلاحیت زنان برای ریاست جمهوری کامل نیست، فرج‌الله هدایت‌نیا، گفتگو با روزنامه صبح نو، ۱۳۹۶ش.لینک گفتگو
  4. نگاه فقه به حضور زنان در مناصب حکومتی، اسماء جیران‌پور، یادداشت روزنامه، ۱۳۹۵ش. لینک یادداشت
  5. تولی المرأة المناصب القیادیة.. خلاف فقهی یتجدّد کل حین، أحمد مراد، یادداشت در مجله الاتحاد، تاریخ درج ۲۰۱۴م. لینک یادداشت
  6. حول ولایة المرأة، عبدالهادی فضلی، یادداشت در سایت مرکز الاشعاع الاسلامی، بی تا. لینک یادداشت
  7. حول ولایة المرأة، عبدالهادی فضلی، یادداشت در سایت مرکز الاشعاع الاسلامی، بی تا. لینک یادداشت
  8. هل للمرأة أهلیة تولّی السلطة، حسن الجواهری، یادداشت در سایت الشیعه، بی تا. لینک یادداشت
  9. المساواة بین الجنسین فی تولی الوظائف العامة دراسة مقارنة، نوفان العقیل العجارمة، المؤتمر العلمی الدولی: حقوق المرأة فی مصر والدول العربیة، جامعة الإسکندریة - کلیة الحقوق، ۲۰۱۰م.
  10. مبدأ المساواة بین الرجل والمرأة فی تولی الوظائف العامة: دراسة موازنة بین الشریعة الإسلامیة والقوانین الوضعیة، نصر الدین مصباح القاضی، المؤتمر الدولی حول أحکام الأسرة بین الشریعة الإسلامیة والإتفاقیات والإعلانات الدولیة، جامعة الأزهر - کلیة الشریعة والقانون بطنطا- جامعة الأزهر - کلیة الشریعة والقانون بطنطا، ۲۰۰۸م.