حقوق شهروندی (منابع مطالعاتی)
حقوق شهروندی متفاوت از حقوق بشر است که بر اثر عضویت در یک جامعه برای افراد ایجاد می‌شود و دولتها ملزم به مراعات آن هستند.این حقوق که از آن در زبان عربی با عنوان «حقوق المواطنة» یاد می‌شود، بر پایه اصل کرامت انسانی و اصل برابری بنا شده است. با تغییر ادبیات از «رعیت» به «شهروند» و «ارباب» به «حاکم» بحث از حقوق شهروندی در فقه معاصر ابعاد جدیدی به خود گرفت. آیا در اسلام حقوق شهروندی محترم است؟ سنت و سیره اهل بیت(ع) در این موضوع چیست؟ آیا در فقه برای اثبات حقوق شهروندی قاعده و اصلی وجود دارد؟
کتاب‌ها
فارسی
- حقوق شهروندی در فقه و حقوق، اکبر محمودی، قم، انتشارات کمالات، ۱۴۰۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی، شیما نادری و کیمیا قلی و میترا عرب‌کرمانی و الناز طوسی و سیده‌مریم آصفی، تهران، انتشارات پژواک عدالت، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی، فریدون افشاری، تهران، انتشارات کتاب شهر علم، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی، فاطمه رمضانی، ساری، فراگیر الوند، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی در اندیشه اسلامی، سید جواد ورعی، تهران، ناشر میراث اهل قلم، ۱۳۹۴ش.صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- درسنامه فقه سیاسی، سید جواد ورعی، قم، ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۶ش.صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- راهکارهای تضمین حقوق شهروندی در فقه اسلامی و قوانین افغانستان، قاسم‌علی صداقت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حقوق و وظایف شهروندان و دولتمردان، سید جواد ورعی، تهران، دبیرخانه مجلس خبرگان،۱۳۸۱ش.
- رساله حقوق، حسینعلی منتظری، تهران، ناشر سرایی، ۱۳۸۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا ببینید
- حکومت دینی و حقوق انسان، حسینعلی منتظری، تهران، ارغوان دانش، ۱۳۸۷ش.
عربی
- المواطنة بين الحقوق و الواجبات، محمد علي الهرفي، دار الصفوة، ۲۰۱۰م.
- الوطن و المواطنة الحقوق و الواجبات، حسن الصفار، دار الصفوة، ۱۹۹۶م.
- حقوق المواطنة حقوق غیر المسلم فی المجتمع الاسلامی، المعهد العالمی للفکر الاسلامی، ۱۴۰۱ق.لینک متن کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- مسئولیت اقتصادی دولت با تأکید بر تأمین رفاه شهروندان از منظر فقه و حقوق، زهرا منتظری و زری فیروزکاه و سارا رستمی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، شماره ۱۷، تابستان ۱۴۰۲ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- تبیین جایگاه و نسبت آزادی و امنیت در چارچوب فقه اسلامی و حقوق شهروندی، هادی جعفریان، مطالعات تطبیقی حقوق شهروندی، شماره ۲، دوره ۱، زمستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- الزام پوشش با رویکرد به آزادی و رعایت حقوق شهروندی در فقه و حقوق ایران، فاطمه آناهید و یوسف جعفرپوربیگدیلو و فراهم عنایتی تکله و علی پورجواهری، فصلنامه مطالعات تطبیقی حقوق شهروندی، شماره ۱، دوره ۱، تابستان ۱۳۹۹ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید.
- جایگاه حقوق فردی شهروندی در فقه و نظام حقوقی ایران، ایرج افشاراحمدی و محمد روحانی‌مقدم و مریم آقایی بجستانی، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۶، تابستان ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- ظرفیت‌های اصول و قواعد فقهی در سازماندهی حقوق شهروندی، مرتضی چیت‌سازیان و ابوالفضل روزبهانی، فصلنامه فقه و حقوق معاصر، شماره ۸، سال ۵، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نسبت میان حقوق و تکالیف شهروندی در فقه و حقوق مدرن، محمد شیخ‌ویسی و محمدرضا ویژه، فصلنامه مطالعات حقوق شهروندی، شماره ۲، بهار ۱۳۹۶ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید.
- درآمدی بر اصول حقوق شهروندی در فقه، مهری توتونچیان، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۲۸، زمستان ۱۳۹۶ش.
- فقه و حقوق شهروندی، علی گرایلو، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۲۳، پاییز ۱۳۹۵ش.
- فقه و حقوق شهروندی، رضا عیسی‌نیا، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۴، دوره ۲، خرداد ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی از منظر فقه و دین اسلام، منصوره ارجمندی‌فرد، فصلنامه حقوق ملل، شماره ۱۱، پاییز ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- ویژگی‌های فقه اهل بیت (علیهم السلام) و نقش آن در حمایت از حقوق شهروندی، قاسم‌علی صداقت، ماهنامه معرفت، شماره ۱۵۴، مهر ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی در اسلام، ایوب احمدپور، پژوهش‌های اسلامی، سال دوم، شماره ۳، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- حقوق شهروندی از منظر اخلاق، امیر عباسی قلعه شاهی و ابوالقاسم فنایی، دوفصلنامه حقوق بشر، سال ۱۶ شماره ۳۱، ۱۴۰۰.لینک مقاله
عربی
- المواطنة و المواطنة الرقمية: حقوق وواجبات، رضا عبدالواجد أمين، مجلة البحوث الإعلامية، شماره ۱، جلد ۶۱، ۲۰۲۲م.
- فلسفة المواطنة: رؤية في المفهوم و الحقوق و الواجبات، خالد عبدالموجود مصطفي محمد دويدار، مجلة كلية الدراسات الإسلامية و العربية للبنات بدمنهور، شماره ۲، جلد ۶، ۲۰۲۱م.
- المواطنة: حقوق وواجبات، صلاح عبدالعزيز عبدالوهاب العشري، المؤتمر العلمي السنوي الثاني عشر : المواطنة والقانون، جلد ۲، ۲۰۱۸م.
- المواطنة: حقوق و واجبات، أحمد بودراع، المجلة العربية للعلوم السياسية، شماره ۴۳ و ۴۴، ۲۰۱۴م.
- المواطنة حقوق و واجبات، جعفر عبدالسلام، مجلة الجامعة الإسلامية، شماره ۴۵، ۲۰۱۲م.
- المواطنة : بين الشريعة الإسلامية و القوانين الوضعية، إبراهيم ناجي الهدبان، مجلة البحوث المالية و التجارية، شماره ۱، ۲۰۱۱م.
- المواطنة، محمد عمارة، مجلة مركز البحوث والدراسات الإسلامية، جلد ۶، شماره ۱۷، ۲۰۱۰م.
- الوطن والمواطنة : الحقوق و الواجبات، حسن موسى الصفار، مجلة الكلمة، شماره ۱۰، سال ۳، ۱۹۹۶م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی عوامل موثر بر ارتقای حقوق شهروندی از منظر فقه امامیه و حقوق ایرانی_اسلامی، وحید غفوری احمدآبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اردکان، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی حقوق شهروندی از منظر فقه جزایی اسلام و حقوق کیفری ایران، عبدالستار بازرگانی، دکتری، دانشکده فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امیرالمؤمنین (ع)، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی قوانین موضوعه و فقه شیعی در حقوق شهروندی، حسین جلالی نظری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، گروه حقوق، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی حقوق شهروندی زندانیان در ایران وفقه اسلامی و اسناد بین‌المللی، زهرا خاتونی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان سمنان، مرکز پیام نور دامغان، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای حقوق شهروندی از منظر فقه و حقوق ایرانی-اسلامی، محمد صحرایی، کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حق آموزش با رویکردی بر حقوق شهروندی در فقه امامیه و حقوق ایران، سمیه همتی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی در فقه امامیه و جوامع غربی، سیده قمر مختارزاده اطاقسرا، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، مرکز پیام نور ساری، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شهروندی از منظر فقه اسلامی، محمدعلی حسینی، دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی حقوق شهروندی از دیدگاه فقه و حقوق ایران، علی سعیدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان قم، مرکز پیام نور قم، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی از منظر فقه و اخلاق، امیر عباسی قلعه شاهی، دانشکده فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی لایحه حریم خصوصی از لحاظ انطباق با مبانی فقه امامیه، علی‌اصغر رئوفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان اصفهان، مرکز پیام نور کاشان ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مطالعه تطبیقی تکالیف دولت نسبت به حقوق شهروندی در حقوق ایران و فقه اسلامی، دکتری، دانشگاه عدالت، گروه حقوق عمومی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق قضایی شهروندی در قانون اساسی ج.ا. ایران از منظر فقه امامیه، فاطمه عرب احمدی، دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) . ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی حقوق شهروندی متهم در پرتو فقه امامیه، حمیده بابایی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی حقوق شهروندی اجتماعی در فقه امامیه، زهرا فرهودی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق شهروندی از منظر فقه امامیه، مرضیه فریدونی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق سیاسی و وظایف شهروندی در فقه سیاسی شیعه، سیدعلی پنجیان، کارشناسی ارشد، دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ارتباط امنیت داخلی باحقوق شهروندی در فقه امامیه، فاطمه برزگر، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- قابلیتهای فقه در تحصیل حقوق اجتماعی شهروندی، ابوالفضل روزبهانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مبانی حقوق شهروندی (عامه) در فقه امامیه، مریم خلیلی جیک تاج دنیایی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق و تکالیف شهروندی اهل کتاب در فقه و حقوق ایران، عادله لطیفی رستمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی محدودیتهای آزادی بیان در حقوق شهروندی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی تضمینات حقوق متهم از منظر فقه و قوانین موضوعه (گزیده‌ای از حقوق شهروندی)، سمیه اکبری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مصلحت‌های عمومی زندگی شهرنشینی و حقوق شهروندی، حمزه کرمی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم - تهران، ۱۳۸۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
سایر منابع
- آیت‌الله سیستانی و حقوق شهروندی، محمدهادی زاهدی وفا. یادداشت اینترنتی در پایگاه اندیشه دینی معاصر. شهریور۱۴۰۲ش.