حکم حکومتی (منابع مطالعاتی)

حکم حکومتی یا احکام حکومتی، فرامین و احکامِ صادره از سوی ولی امر است. تدبیر والی از جمله ملزومات نظام اسلامی است که از سوی ولی امر به سبب مسائل مستحدثه صادر می‌شود. این تدبیر تا جایی پیش می‌رود که حکم حکومتی گاهی به تغییر، تبدیل و حتی به تعطیل حکم منجر می‌گردد. فقیهان جامع‌الشرایط از منظر بزرگان شیعه از مقام صادر کردن حکم حکومتی برخوردار هستند؛ ولی در گستره نفوذ حکم اختلافاتی وجود دارد.

آخرین ویرایش: ۱۴۰۲/۱۱/۸

همه منابع مطالعاتی

سؤالاتی که در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: حکمی که بر همگان حتی مجتهدان دیگر نافذ و نقض آن حرام است، تنها حکم قضایی است یا شامل احکام ابتدایی نیز می‌شود؟ آیا حکم حاکم، مقید به چهارچوب‌های شرعی است؟

در این مقاله لیستی از منابع فقهی از جمله کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و دیگر منابع که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله حکم حکومتی پرداخته‌اند، گردآوری شده است.

کتاب‌ها

فارسی

  1. بررسی فقهی حکم حکومتی، زهره تورشیزی، تهران، انتشارات آموزشی تالیفی ارشدان، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  2. گونه‌شناسی حکم حکومتی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، سیدمرتضی رضوی، قم، انتشارات دژبرار، ۱۴۰۲ش.
  3. مبانی و اصول "فقه حکمتی":‌ ظوابط احکام حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، قم، کتاب فردا، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  4. خاستگاه و مشروعیت احکام حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، قم، کتاب فردا، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  5. ماهیت و مناسبات احکام الهی و حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، قم، کتاب فردا، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  6. نسبت احکام استنباطی و احکام حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، قم، کتاب فردا، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  7. جایگاه احکام حکومتی در فقه مذاهب و نظام حقوقی ایران، سجاد خاکسار، مرضیه حاجی رمضانی، تهران، نشر سنجش و دانش، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  8. احکام حکومتی، سید امین میرزایی، حامد گومه‌ای، اکبر آقابابائیان، تهران، فانوس دنیا، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  9. مجموعه مقالات فقه حکومتی: حکم‌رانی و زعامت، مجموعه مقالات، به کوشش محمدرضا منصفی، قم، مکث اندیشه، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  10. تحلیل حکم حکومتی در فقه سیاسی، سید مهدی محمدی، تهران، فرزانگان دانشگاه، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  11. احکام حکومتی و ولایتی در اسلام، اسماعیل نیک‌فهم، تهران، آموزشی و پژوهشی بوعلی، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  12. مصلحت و احکام حکومتی، مجید پورسهی، تهران، ندای مردم، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  13. بررسی فقهی - حقوقی: امور حسبیه، مصلحت و احکام حکومتی، سید حسین هاشمی، تهران، نشر مجد، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب
  14. ضوابط احکام حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، قم، کتاب فردا، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  15. حکم حکومتی در حج: پژوهشی فقهی پیرامون اعتبار حکم حاکم مخالف در امور حج، مهدی درگاهی و رضا عندلیبی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  16. حکم ثانوی و رابطه آن با حکم حکومتی، معصوم ایمانی، تهران، نشر بیکران دانش، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  17. احکام حکومتی: چرایی، چیستی و چگونگی، اسماعیل پرور، قم، کتاب فردا، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  18. پژوهشی در احکام ولایی و حکومتی، اصغر خلیلی، قم، آشیانه مهر، ۱۳۹۱ش.
  19. احکام حکومتی، نعمت الله یوسفیان، قم، انتشارات زمزم هدایت، ۱۳۹۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  20. جایگاه احکام حکومتی و اختیارات ولی فقیه، محمد مؤمن، محقق محمدمهدی بهداروند، قم، دفتر نشر معارف، ۱۳۸۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  21. حکم حکومتی در سیره نظری و عملی امام خمینی (ره)، محمدابراهیم ساورسفلی، قم، دفتر نشر معارف، ۱۳۸۴ش.
  22. حکم حکومتی و کارآمدی نظام سیاسی اسلام، سید علی ادیانی، آمل، نشر طالب آملی، ۱۳۸۱ش.
  23. فراتر از فتوا: جایگاه احکام حکومتی در حکومت دینی، شمس‌الله صفرلکی، قم، نشر عصمت، ۱۳۸۱ش.
  24. امام خمینی و حکومت اسلامی: احکام حکومتی و مصلحت، سید روح الله موسوی خمینی، تهران، مرکز نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۰ش.
  25. ملاکات احکام و احکام حکومتی، مجموعه مقالات کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (ره)، ۱۳۸۰ش.

مقاله‌ها

فارسی

  1. گستره صدور حکم حکومتی: مقارنه میان آرای امام خمینی و شهید صدر، مجید قربانعلی دولایی و مهلا ذوالفقاری کیان، پژوهشنامه متین، شماره ۹۷، ۱۴۰۱ش. مقاله را اینجا ببینید
  2. نقش احکام حکومتی در اداره جامعه اسلامی، اسماعیل پرور، دوفصلنامه مطالعات فقه سیاست، شماره ۱، دوره ۱، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
  3. تحلیل حکم حکومتی در فقه سیاسی، عبدالزهرا عبیاتی، فصلنامه حقوقی قانون‌یار، دوره ۴، شماره ۱۵، پاییز ۱۴۰۰ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  4. تعزیرات منصوص شرعی در سایۀ حکم حکومتی، علی رضانژاد و محمد محسنی دهکلانی، فصلنامه مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱۱۵، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  5. ماهیت راهبردی و مکانیزم تشخیص ِاحکام حکومتی از منظر امام خمینی ره، اصغرآقا مهدوی و مهدی نادری، فصلنامه راهبرد، شماره ۹۹، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  6. نسبت‌سنجی «سیاست‌های کلی نظام» با «احکام حکومتی» از منظر فقه و حقوق، سید عباس موسوی و خیرالله پروین و سید محمدرضا موسوی جوردی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، ۱۴۰۰ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  7. تدبیر ولایی و اطاعت از اوامر حاکم جامعه اسلامی در اجرای احکام حکومتی از منظر فریقین، زینب موسوی سادات و نسرین کریمی و سید محمد شفیعی مازندرانی، دوفصلنامه فقه مقارن، دوره ۹، شماره ۱۷، ۱۴۰۰ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  8. سازوکارهای نظری برون‌رفت از چالش میان شریعت و قانون در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، نفیسه سادات قادری و علیرضا گلشنی و مسعود همت، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۶۴، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  9. مفهوم و گستره حکم حکومتی با تاکید بر مبانی نظری امام خمینی (ره)، حمال مؤمنی‌زاده، دوفصلنامه پانزده خرداد، سماره۶۳-۶۴، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  10. گستره حکم حکومتی در حقوق عمومی جمهوری اسلامی ایران، احمد مرادپور، نشریه پژوهش ملل، شماره ۵۵، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  11. نسبت‌سنجی حکم حکومتی با احکام اولیه و ثانویه الهی، با تأکید بر دیدگاه امام خمینی، سید عباس موسوی و سید محمدرضا موسوی جوردی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۶۱، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  12. حکم حکومتی و مصلحت عمومی، مهدی بالوی و مهناز بیات کمیتکی و مرجان زارع مهذبیه، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  13. احکام حکومتی جلوه‌ای از نظام مردمسالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران، منوچهر توسلی نائینی و محمدرضا علی‌پور و محمدصادق احمدی، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  14. واکاوی تحلیلی چالش تعارض احکام حکومتی با نصوص شرعی، خدیجه افشین و محمدرضا کیخا، دوفصلنامه مطالعات اصول فقه امامیه، شماره ۱۳، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  15. سنجش انطباق احکام حکومتی با مصالح مرسله در فقه مقارن، خدیجه افشین و محمدرضا کیخا و امیرحمزه سالارزائی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۵، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  16. ضرورت و الزامات نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی، سید سجاد ایزدهی و صدیقه صدیق تقی‌زاده، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۹۲، زمستان ۱۳۹۹ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  17. بررسی تطبیقی گستره و ملاک حکم حکومتی و مصلحت در برقراری حفظ نظام اسلامی از دیدگاه فرق اسلامی، زینب سادات موسوی، نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، شماره ۲۷، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  18. جایگاه ولی فقیه در تطبیق احکام با مقتضیات زمان و مکان، هادی رحیمی و امیر وطنی و حسین ناصری مقدم و سودابه رضوانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین دینی، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  19. واکاوی مصلحت در فقه شافعی و امامیه در احکام حکومتی، جلال جلالی زاده، ناصر مریوانی، مصطفی ذوالفقارطلب، علی صارمی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  20. تقنین احکام حکومتی درحوزه منطقة الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمدرضا آیتی، کاظم ستایش، فرزانه سالم رهبر، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۳۱، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  21. تمایز حکم حکومتی با سایر احکام شرعی، علی رحمانی‌فرد سبزواری، دوفصلنامه مطالعات فقه امامیه، شماره ۱۳، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  22. نسبت قاعده فقهی «حرمت تنفیر از دین» با حکم حکومتی در حکومت اسلامی، محمدعلی شیخ موحد، محمدعلی حیدری، احمدرضا توکلی، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره ۴۸، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  23. تحلیل و بررسی تطبیقی مستندات قرآنی حکم حکومتی در آرای تفسیری امام خمینی و شهید صدر، مجید بیگی و علی کربلایی پازوکی، نشریه آموزه‌های قرآنی، شماره ۲۷، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  24. تحلیل و بررسی مبانی مشروعیت و ماهیت، حکم حکومتی از منظر علّامه طباطبائی (ره)، مجید بیگی، صالح حسن زاده، دوفصلنامه اندیشه علامه طباطبایی، شماره ۸، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  25. تحلیل تطبیقی کارویژه حکم حکومتی در دفع مفسده یا جلب مصلحت در آراء فقهای مکتب نجف و قم با تاکید بر اندیشه آیت الله خویی و امام خمینی، مجید بیگی، علی کربلایی پازوکی، حسام الدین خلعتبری، محمد صدقی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۵۴، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  26. معنا شناسی حکم و تأثیر آن در فهم احکام حکومتی، علیرضا حیدرزاده،‌ پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره ۲۹، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  27. تحلیل نظریه منطقة‎الفراغ و احکام حکومتی در آرای شهید صدر، حسین کاویار و مریم مهاجری، فصلنامه مطالعات اصول فقه امامیه، شماره ۸، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  28. پژوهشی در باب ماهیت حکم حکومتی، مصطفی امیری، رضا حق‌پناه و علی محمدیان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۸۲، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  29. وجوب اطاعت از حکم حاکم اسلامی، محمود نبویان، مجید بابائی، فصلنامه اندیشه تقریب، شماره ۳۴، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  30. تفاوت مبانی «احکام حکومتی»، «استحسان» و «مصالح مرسله»، سید محمد آقارضوی، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۳۴، ۱۳۹۵ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  31. ماهیت حکم حکومتی در اندیشه امام خمینی(ره)، عبدالله حاجی علی لالانی، سلمان قاسم نیا، مهدی جلالوند، دوفصلنامه اندیشنامه ولایت، شماره ۳، ۱۳۹۵ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  32. بررسی مبانی مشروعیت حکم حکومتی، فاطمه رجایی، دوفصلنامه فقه حکومتی، شماره ۲، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  33. چیستی حکم حکومتی از منظر فقه سیاسی با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره، سید محمدرضا مرندی، سید علی مرندی، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۱۷، ۱۳۹۵ش. از اینجا مقاله را بخوانید
  34. تحلیل کارکرد احکام نظامیه ولی فقیه در آرا و نظرهای شورای نگهبان (بررسی موردی سیاست جنایی تقنینی)، امین‌الله زمانی، فصلنامه دانش حقوق عمومی (بررسی‌های حقوق عمومی سابق)، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  35. تأثیر شناخت احکام حکومتی در فهم حدیث، حسین محققیان، محمدکاظم رحمان ستایش، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۸۷، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  36. ملاک احکام حکومتی در فقه سیاسی شیعه، غلامرضا بهروزی لک، همت بدرآبادی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۶۸، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  37. حرمت مخالفت با حکم حکومتی در فقه سیاسی شیعه، غلامرضا بهروزی لک، همت بدرآبادی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۵، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  38. نگرشی فقهی بر مبانی صدور حکم حکومتی، حسن رضا خلجی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۳، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  39. مصالح اجرائیه «احکام حکومتی» در قرآن کریم، میثم خزائی، محمدعلی لیالی، حامد دژآباد، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۲، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  40. واکاوی ماهیت حکم حکومتی و فتوا، علی تولایی، مسعود راعی و محبوبه شاهمرادی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۱، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  41. نسبت حکم حکومتی با احکام و فتاوای مجتهدین در نظام سیاسی اسلام، محمود کریمی و سلمان مرتضوی، نشریه دانش سیاسی، شماره ۱۷، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  42. ماهیت حکم حکومتی و برآیند روش‌شناختی آن، محمد عرب‌صالحی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۳۷، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  43. مصلحت و نقش آن در استنباط احکام شرعی و حکومتی، عبدالله نظرزاده، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۱، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  44. حکم حکومتی در حوزه قضاء، سید عبدالصالح موسوی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۰، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  45. ضوابط صدور «احکام حکومتي تکليفي، ذبیح الله نعیمیان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۳، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  46. نسبت سیاست‌های کلی نظام با احکام حکومتی در حقوق اساسی ایران، محسن اسماعیلی و هادی طحان نظیف، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، شماره ۳۵، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  47. حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مسعود راعی و فرامرز عطریان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۳، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  48. ماهیت احکام حکومتی، سید محمود علوی و بهرام ایرانپور انارکی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۵، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  49. حکم حکومتی در قانون اساسی و جایگاه آن در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، محسن ملک افضلی اردکانی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۲، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  50. مفهوم‌شناسی واژه «حکم» در فقه سیاسی، اصغر خلیلی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۰، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  51. واکاوی انتقادی رابطه «تشیع و احکام حکومتی» در نظریه «منطقة الفراغ»، ذبیح‌الله نعیمیان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۰، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  52. نظریه منطقة الفراغ؛ به مثابه خاستگاه تشریعی احکام حکومتی، ذبیح‌الله نعیمیان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۵۹، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  53. احکام حکومتی و مصلحت در فقه شیعه، محسن قدیر، عادل ساریخانی، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره ۳۵، ۱۳۹۰ش. لینک دسترسی
  54. نظریه «منطقه الفراغ»؛ به مثابه «خاستگاه تشریعی احکام حکومتی»، ذبیح الله نعیمیان، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۵۹، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  55. حقیقت و گستره حکم حکومتی و نقش آن در حل مسائل نوپیدای جامعه، محمداسحاق عارفی شیرداغی، نشریه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۴، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  56. شرعیت حکم حکومتی، مجید بابایی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۶۲، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  57. احکام حکومتی؛ قانون اساسی و کارآمدی، مصطفی تقوی، در نشریه جستارهای سیاسی معاصر، دوره ۲، شماره ۱، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  58. حجیت حکم حکومتی در صورت یقین به مخالفت با واقع، علی الهی خراسانی، نشریه علوم سیاسی، شماره ۴۹، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  59. حکم حکومتی و مبانی استنباط آن، فرج بهزاد وکیل‌آباد، نشریه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۳۱، ۱۳۸۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  60. نظریه پرداز فقه حکومتی، مرتضی خاکیان، نشریه پگاه حوزه، شماره ۲۱۰، ۱۳۸۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  61. نگاهی به فقه امام علی (ع) با تأکید بر عناصر احکام حکومتی، رویکرد قضایی و شذوذات روایی، بهرام بهرامی، حسین ناصری مقدم، فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره ۷۳، ‍۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  62. بررسى فقهى حقوقى حکم حکومتى، سید مهدی میرداداشی، نشریه رواق اندیشه، شماره ۴۴، ۱۳۸۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  63. چیستی حکم حکومتی/ حکومت فقهی و حل مشکلات نو پیدا در مکتب امام خمینی، محسن اسماعیلی، ضمیمه خردنامه همشهری، شماره ۵۱، خرداد ۱۳۸۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  64. جایگاه حکم ولایی در تشریع اسلامی، حسنعلی علی‌اکبریان، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۲۴، ۱۳۸۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  65. ضابطه اصلی احکام حکومتی؛ عدالت یا مصلحت؟، سید علی حسینی، نشریه طلوع، شماره ۳ و ۴، ۱۳۸۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  66. احکام اولیه، ثانویه و حکومتی، علی اصغر الهامی نیا، نشریه مربیان، شماره ۳، ۱۳۸۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  67. حکم حکومتى در فقه علوى، محمد رحمانی، نشریه فقه اهل بیت، شماره ۲۸، ۱۳۸۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  68. احکام ولایى در حکومت علوى، سید جواد ورعی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۱۷، ۱۳۷۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  69. احکام حکومتی از دیدگاه امام خمینی (ره)، حسین نمازی‌فر، نشریه مقالات و بررسی‌ها، شماره ۶۸، ۱۳۷۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  70. گستره حکم حکومتی، اسماعیل نعمت اللهی، نشریه قبسات، شماره ۱۵–۱۶، ۱۳۷۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
  71. ضوابط احکام حکومتی، سید علی حسینی، مجله احکام حکومتی و مصلحت، شماره ۷، ۱۳۷۴. مقاله را از اینجا بخوانید
  72. مبانی احکام حکومتی از دیدگاه امام خمینی (ره)، سیف‌الله صرامی، مجموعه مقالات کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، ۱۳۷۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید

پایان‌نامه‌ها

فارسی

  1. جایگاه و ماهیت حکم حکومتی در جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا محی الدینی شاهم آبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  2. بررسی حکم حکومتی ادله و مصادیق آن، بهزاد بیرانوند، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان لرستان، مرکز پیام نور خرم‌آباد، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  3. اختیارات حاکم اسلامی در صدور حکم حکومتی از منظر فقه فریقین، سیدعلی صمیمی، دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  4. حکم حکومتی در فقه شیعه و مصادیق آن در دوران رهبری امام خمینی (ره)، مجید تنهایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی و احد ایلام، کارشناسی ارشد، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  5. بررسی تطبیقی احکام ثانوی و احکام حکومتی با استحسان و مصالخ مرسله، خدیجه افشین، رساله دکتری در دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  6. جایگاه احکام حکومتی در فقه مذاهب و نظام حقوقی ایران، مرضیه حاجی رمضانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده ادبیات، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  7. الزامات مصلحت در احکام حکومتی با تکیه بر اندیشه امام خمینی رحمت الله علیه واصل 112 قانون اساسی، طیبه بنی‌اسدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه یاسوج، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  8. ماهیت حکم حکومتی و رابطه آن با احکام ثانوی، مهلا ذوالفقاری کیان، کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  9. تحلیل وبررسی تطبیقی احکام حکومتی در آراء فقهای دو مکتب نجف و قم در سده اخیر، مجید بیگی، رساله دکتری در دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  10. قلمرو احکام اولیه، ثانویه و احکام حکومتی، عنایت‌الله محمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة المصطفی العالمیة، مجتمع آموزش عالی مشهد مقدس، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  11. بررسی فقهی تعارض احکام حکومتی با حقوق اشخاص، هادی کوشکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه قم، دانشکده الهیات، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  12. احکام حکومتی ونسبت آن با احکام اولیه وثانویه، حمید فاضل‌نیا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  13. بررسی مبانی و ادله احکام حکومتی مقام معظم رهبری، فریده هوشمند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده الهیات، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  14. مبنای احکام حکومتی و جایگاه آن در سیره امیرالمومنین علی علیه السلام، سکینه کلانتری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه امام خمینی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  15. بررسی دائره احکام حکومتی با اشاره به نظریه منطقة الفراغ، عاطفه داغمه‌چی فیروزجانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه قم، دانشکده الهیات، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  16. جایگاه احکام حکومتی در فقه امامیه و قانون اساسی ایران، محمد صرافیه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه تبریز، دانشکده علوم اجتماعی، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  17. مفهوم حکم حکومتی و گستره شمول آن در فقه امامیه، طاهره بهزادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۲ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  18. تزاحم حکم و فتوا، محبوبه شاهمرادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یزد، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  19. مبانی فقهی احکام حکومتی و دامنه آن، محمدموسی اکبری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة المصطفی العالمیة، مجتمع آموزش عالی فقه، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  20. بررسی جایگاه احکام حکومتی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، محسن قلی‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  21. جایگاه احکام حکومتی در جمهوری اسلامی ایران، سعید کریمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۸۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  22. تحلیلی بر نظریه‌های مربوط به احکام حکومتی در فقه امامیه، علی حسینی، رساله دکتری در دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید

سایر منابع

  1. حکم حکومتی در تفقه شیعی، ذبیح‌الله نعیمیان، هفتمین جلسه دوره «فقه رسانه، ارتباطات و فضای مجازی»، لینک گزارش جلسه
  2. حکم حکومتی ماهیت حقوقی و جایگاه آن درنظام جمهوری اسلامی ایران، مومن، محمدحسین، نخستین همایش ملی فلسفه حقوق با تاکید بر فلسفه حقوق اسلامی، ۱۳۹۱ش. لینک دسترسی
  3. جایگاه حکم حکومتی در قانون اساسی، غلامحسین الهام، سایت خامنه‌ای دات آی آر، ۱۳۸۹ش. لینک یادداشت