نافرمانی مدنی (منابع مطالعاتی)
نافرمانی مدنی در مقابل فرمانبرداری و اطاعت، از مفاهیمی است که در مناسبات قدرت به کار گرفته می‌شود. نافرمانی مدنی هر اقدامی است که شهروندان با اتکا به ابزارهای مسالمت‌آمیز در راستای سرپیچی علنی از دستورات و قوانین حکومتی انجام می‌دهند تا آن قانون یا دستور نامشروع به نظر آید و نظر همگان به نامشروع بودن آن جلب شود. نافرمانی مدنی معمولا با هدف تغییر قوانین و یا تغییر سیاست‌ها حکومت صورت می‌گیرد.
در مقاله زیر کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و سایر منابعی که از منظر فقه معاصر به موضوع نافرمانی مدنی پرداخته‌اند، جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
- بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، تهران، نشر سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵ش.
مقاله‌ها
فارسی
- آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی (س)، ابراهیم یاقوتی و قاطمه عرب احمدی، نشریه پژوهش‌نامه متین، شماره ۸۴، ۱۳۹۸ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
- تاملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام حقوقی ایران، محمدجواد ارسطا و مینا اکبری، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،شماره ۱۲، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
- واکنش کیفری در برابر نافرمانی مدنی، علیرضا تقی‌پور، فاطمه متقی، پژوهش حقوق کیفری، شماره ۲۴، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
- بررسی مفهومی بغی، محاربه و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۹، ۱۳۹۴ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
- مشروعیت قیام علیه حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه، محمدعلی میرعلی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۷۰، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
- بررسی تطبیقی مشروعیت نافرمانی از حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت، محمدعلی میرعلی، نشریه علوم سیاسی، شماره ۶۱، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
عربی
- العصيان المدني وعلاجه في ضوء القرآن الكريم: دراسة موضوعية، سعود فهيد سعود العجمي، قاهره، جامعة القاهرة، مجلة كلية دار العلوم، شماره ۱۱۹، ۱۴۴۰
- العصيان المدني: دراسةٌ فقهيةٌ قانونيةٌ معاصرة، إبراهيم محمد إبراهيم الجوارنة، المجلة الأردنية في الدراسات الإسلامية، جلد ۱۲، شماره ۲، ۱۴۳۷ق.
- نظرية العصيان المدني عند المسلمين، عبدالمنعم النمر، عربستان، مجلة الحج والعمرة، سال ۱۶، شماره ۸ و شماره ۹، ۱۳۸۲ق.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- نافرمانی مدنی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مهدی مسیح‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه سمنان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۴ش.
- تبیین مفهوم نافرمانی مدنی و بررسی اشکال آن در قوانین موضوعه، رضا خدایاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۳ش.
- نافرمانی مدنی در اندیشه دینی، محمدمحسن اسعدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش.
عربی
- العصيان المدني: دراسة قانونية فقهية معاصرة، علي فايز أحمد القادري، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة اليرموك، کلية الشريعة والدراسات الإسلامية، الاردن، ۱۴۳۳ق.
- العصيان المدني: دراسة مقارنة في الفقه الإسلامي، حسن إبراهيم مكسر، رساله دکتری در الجامعة الاردنية، كلية الدراسات العليا، ۲۰۱۴م.
سایر منابع
- نگاه و نقدی بر بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی و دیگران، جلسه نقد کتاب، نشریه مطالعات فقه معاصر، شماره ۳، ۱۳۹۶ش. لینک دسترسی
- عصیان مشروع؛ گزارش و مطالعه ی انتقادی کتاب بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، محمدکاظم حقانی فضل، فصلنامه نقد کتاب، شماره ۷، ۱۳۹۵ش. لینک دسترسی