نافرمانی مدنی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۴۱

نافرمانی مدنی در مقابل فرمان‌برداری و اطاعت، از مفاهیم به کار گرفته شده در مناسبات قدرت است. نافرمانی مدنی هر اقدامی است که شهروندان با اتکا به ابزارهای مسالمت‌آمیز در راستای سرپیچی علنی از دستورات و قوانین حکومتی انجام می‌دهند تا آن قانون یا دستور نامشروع به نظر آید و نظر همگان به نامشروع بودن آن جلب شود. نافرمانی مدنی معمولا با هدف تغییر قوانین و یا تغییر سیاست‌های حکومت صورت می‌گیرد.

مقاله زیر به جمع‌آوری کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و سایر منابع مرتبط با نافرمانی مدنی از منظر فقه معاصر پرداخته است.

کتاب‌ها

بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، تهران، نشر سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵ش.

مقاله‌ها

فارسی

آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی (س)، ابراهیم یاقوتی و فاطمه عرب احمدی، نشریه پژوهش‌نامه متین، شماره ۸۴، ۱۳۹۸ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
تاملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام حقوقی ایران، محمدجواد ارسطا و مینا اکبری، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،شماره ۱۲، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
واکنش کیفری در برابر نافرمانی مدنی، علیرضا تقی‌پور، فاطمه متقی، پژوهش حقوق کیفری، شماره ۲۴، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
بررسی مفهومی بغی، محاربه و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۹، ۱۳۹۴ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
مشروعیت قیام علیه حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه، محمدعلی میرعلی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۷۰، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
بررسی تطبیقی مشروعیت نافرمانی از حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت، محمدعلی میرعلی، نشریه علوم سیاسی، شماره ۶۱، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
مقاومت و مشروعیت تأملی درحق تمرد بر دولت و در دولت، محمد سروش محلاتی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۲۵، ۱۳۸۱ش. لینک مقاله

عربی

العصیان المدنی وعلاجه فی ضوء القرآن الکریم: دراسة موضوعیة، سعود فهید سعود العجمی، قاهره، جامعة القاهرة، مجلة کلیة دار العلوم، شماره ۱۱۹، ۱۴۴۰
العصیان المدنی: دراسةٌ فقهیةٌ قانونیةٌ معاصرة، إبراهیم محمد إبراهیم الجوارنة، المجلة الأردنیة فی الدراسات الإسلامیة، جلد ۱۲، شماره ۲، ۱۴۳۷ق.
نظریة العصیان المدنی عند المسلمین، عبدالمنعم النمر، عربستان، مجلة الحج والعمرة، سال ۱۶، شماره ۸ و شماره ۹، ۱۳۸۲ق.

زبان‌های دیگر

طبيعة و قرار العصيان المدني في الفقه الاسلامي، مرتضی طیبی جبالی، مجلة آداب الکوفة، شماره ۴۸، ۱۴۴۲ق. (به زبان انگلیسی) لینک مقاله

پایان‌نامه‌ها

فارسی

امکان یا امتناع حق نافرمانی مدنی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مینا اکبری، رساله دکتری در پردیس فارابی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، ۱۳۹۷ش.
نافرمانی مدنی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مهدی مسیح‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه سمنان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۴ش.
تبیین مفهوم نافرمانی مدنی و بررسی اشکال آن در قوانین موضوعه، رضا خدایاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۳ش.
مبانی نظری نافرمانی مدنی از قوانین کیفری، فاطمه متقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشکده حقوق، ۱۳۹۳ش.
نافرمانی مدنی در اندیشه دینی، محمدمحسن اسعدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش.

عربی

العصیان المدنی: دراسة قانونیة فقهیة معاصرة، علی فایز أحمد القادری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة الیرموک، کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة، الاردن، ۱۴۳۳ق.
العصیان المدنی: دراسة مقارنة فی الفقه الإسلامی، حسن إبراهیم مکسر، رساله دکتری در الجامعة الاردنیة، کلیة الدراسات العلیا، ۲۰۱۴م.

سایر منابع

نگاه و نقدی بر بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی و دیگران، جلسه نقد کتاب، نشریه مطالعات فقه معاصر، شماره ۳، ۱۳۹۶ش. لینک دسترسی
عصیان مشروع؛ گزارش و مطالعه ی انتقادی کتاب بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، محمدکاظم حقانی فضل، فصلنامه نقد کتاب، شماره ۷، ۱۳۹۵ش. لینک دسترسی

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 ===فارسی===
 # آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی (س)، ابراهیم یاقوتی و فاطمه عرب احمدی، نشریه پژوهش‌نامه متین، شماره ۸۴، ۱۳۹۸ش. [http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_105018_8e8fd6d464fd3c24b7f1cf8f92e1a8d4.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
-# تاملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام حقوقی ایران، محمدجواد ارسطا و مینا اکبری، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،شماره ۱۲، ۱۳۹۶ش. [http://csiw.qom.ac.ir/article_1179_104a4f80a35b54a5de595e9b19a60d18.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
+# تاملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام حقوقی ایران، [[محمدجواد ارسطا]] و مینا اکبری، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،شماره ۱۲، ۱۳۹۶ش. [http://csiw.qom.ac.ir/article_1179_104a4f80a35b54a5de595e9b19a60d18.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
 # واکنش کیفری در برابر نافرمانی مدنی، علیرضا تقی‌پور، فاطمه متقی، پژوهش حقوق کیفری، شماره ۲۴، ۱۳۹۶ش. [https://jclr.atu.ac.ir/article_9293_31e8429455ee39c50844896d7c6f5012.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
 # بررسی مفهومی بغی، محاربه و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۹، ۱۳۹۴ش. [http://sm.psas.ir/article_20047_684749fb7ec1ab6ecbe08228c822083b.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
 # مشروعیت قیام علیه حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه، محمدعلی میرعلی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۷۰، ۱۳۹۲ش. [https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=254442 متن مقاله را از اینجا بخوانید]
 # بررسی تطبیقی مشروعیت نافرمانی از حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت، محمدعلی میرعلی، نشریه علوم سیاسی، شماره ۶۱، ۱۳۹۲ش. [http://psq.bou.ac.ir/article_22884_a554c81b319b420ade39bb79ce2c88f2.pdf متن مقاله را از اینجا بخوانید]
+# مقاومت و مشروعیت تأملی درحق تمرد بر دولت و در دولت، [[محمد سروش محلاتی]]، [[فصلنامه حکومت اسلامی]]، شماره ۲۵، ۱۳۸۱ش. [http://www.rcipt.ir/pdfmagazines/025/05.pdf لینک مقاله]
 ===عربی===