نافرمانی مدنی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۹

نافرمانی مدنی در مقابل فرمان‌برداری و اطاعت، از مفاهیم به کار گرفته شده در مناسبات قدرت است. نافرمانی مدنی هر اقدامی است که شهروندان با اتکا به ابزارهای مسالمت‌آمیز در راستای سرپیچی علنی از دستورات و قوانین حکومتی انجام می‌دهند تا آن قانون یا دستور نامشروع به نظر آید و نظر همگان به نامشروع بودن آن جلب شود. نافرمانی مدنی معمولا با هدف تغییر قوانین و یا تغییر سیاست‌های حکومت صورت می‌گیرد.

مقاله زیر به جمع‌آوری کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و سایر منابع مرتبط با نافرمانی مدنی از منظر فقه معاصر پرداخته است.

کتاب‌ها

فارسی

نافرمانی مدنی، محمد مهدی‌فر و مینا اکبری و فاطمه توکلی، قم، مکث اندیشه، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی از سامانه خانه کتاب
بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، تهران، نشر سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵ش.

مقاله‌ها

فارسی

آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی (س)، ابراهیم یاقوتی و فاطمه عرب احمدی، نشریه پژوهش‌نامه متین، شماره ۸۴، ۱۳۹۸ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
تاملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام حقوقی ایران، محمدجواد ارسطا و مینا اکبری، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،شماره ۱۲، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
واکنش کیفری در برابر نافرمانی مدنی، علیرضا تقی‌پور، فاطمه متقی، پژوهش حقوق کیفری، شماره ۲۴، ۱۳۹۶ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
بررسی مفهومی بغی، محاربه و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۹، ۱۳۹۴ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
مشروعیت قیام علیه حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه، محمدعلی میرعلی، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۷۰، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
بررسی تطبیقی مشروعیت نافرمانی از حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت، محمدعلی میرعلی، نشریه علوم سیاسی، شماره ۶۱، ۱۳۹۲ش. متن مقاله را از اینجا بخوانید
مقاومت و مشروعیت تأملی در حق تمرد بر دولت و در دولت، محمد سروش محلاتی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۲۵، ۱۳۸۱ش. لینک مقاله

عربی

العصیان المدنی فی الشریعة و القانون، ظلال مهدی صالح، مجلة العلوم الاسلامیة، المجلد ۱۱، العدد ۷، ۲۰۲۰م. مقاله را ببینید
العصیان المدنی وعلاجه فی ضوء القرآن الکریم: دراسة موضوعیة، سعود فهید سعود العجمی، قاهره، جامعة القاهرة، مجلة کلیة دار العلوم، شماره ۱۱۹، ۱۴۴۰ق.
العصیان المدنی: دراسةٌ فقهیةٌ قانونیةٌ معاصرة، إبراهیم محمد إبراهیم الجوارنة، المجلة الأردنیة فی الدراسات الإسلامیة، جلد ۱۲، شماره ۲، ۱۴۳۷ق.
نظریة العصیان المدنی عند المسلمین، عبدالمنعم النمر، عربستان، مجلة الحج والعمرة، سال ۱۶، شماره ۸ و شماره ۹، ۱۳۸۲ق.
مرتکزات المعارضة السیاسیة وأحکامها فی الفقه الإسلامی، علی جمعة علی الرواحنة، الجامعة الاردنیة، مجلة دراسات - علوم الشریعة و القانون، مجلد ۴۲، شماره ۳، ۲۰۱۵م.

زبان‌های دیگر

طبيعة و قرار العصيان المدني في الفقه الاسلامي، مرتضی طیبی جبالی، مجلة آداب الکوفة، شماره ۴۸، ۱۴۴۲ق. (به زبان انگلیسی) لینک مقاله

پایان‌نامه‌ها

فارسی

نسبت نافرمانی مدنی و حاکمیت قانون در حکومت‌ دینی، محمدجواد جاوید و نصیراله حسنلو، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره ۷۵ دوره۲۴، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا بببیند
مبانی فقهی-حقوقی نافرمانی مدنی در نظام حقوقی اسلام، نصیراله حسنلو، دکتری، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
امکان یا امتناع حق نافرمانی مدنی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مینا اکبری، دکتری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
شناسایی مصادیق نافرمانی مدنی در جنبش‌های اجتماعی معاصر ایران (۱۳۵۷–۱۲۶۹)، معین مهراب پناه، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
نافرمانی مدنی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مهدی مسیح‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
تبیین مفهوم نافرمانی مدنی و بررسی اشکال آن در قوانین موضوعه، رضا خدایاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
مبانی نظری نافرمانی مدنی از قوانین کیفری، فاطمه متقی، کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشکده حقوق، ۱۳۹۳ش.
تبیین ماهیت و حکم نافرمانی مدنی از منظر فقه امامیّه، حسین دهقانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده امور اقتصادی، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
نافرمانی مدنی در اندیشه دینی، محمدمحسن اسعدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید

عربی

العصیان المدنی: دراسة قانونیة فقهیة معاصرة، علی فایز أحمد القادری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة الیرموک، کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة، الاردن، ۱۴۳۳ق.
العصیان المدنی: دراسة مقارنة فی الفقه الإسلامی، حسن إبراهیم مکسر، رساله دکتری، در الجامعة الاردنیة، کلیة الدراسات العلیا، ۲۰۱۴م.

سایر منابع

نگاه و نقدی بر بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، سید جواد ورعی و دیگران، جلسه نقد کتاب، نشریه مطالعات فقه معاصر، شماره ۳، ۱۳۹۶ش. لینک دسترسی
عصیان مشروع؛ گزارش و مطالعهٔ انتقادی کتاب بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، محمدکاظم حقانی فضل، فصلنامه نقد کتاب، شماره ۷، ۱۳۹۵ش. لینک دسترسی

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 ==پایان‌نامه‌ها==
 === فارسی ===
+# نسبت نافرمانی مدنی و حاکمیت قانون در حکومت‌ دینی، محمدجواد جاوید و نصیراله حسنلو، [[فصلنامه پژوهش حقوق عمومی]]، شماره ۷۵ دوره۲۴، ۱۴۰۱ش.[https://qjpl.atu.ac.ir/article_14595_6b7739be658b0481ab984ebb9c71631c.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
 # مبانی فقهی-حقوقی نافرمانی مدنی در نظام حقوقی اسلام، نصیراله حسنلو، دکتری، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/d4de9c317c473cc9d8a06016a7edf9da اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید]
 # امکان یا امتناع حق نافرمانی مدنی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مینا اکبری، دکتری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b84ec7a89bbbd0e1682b28436da1370e اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید]