احکام ثابت و متغیر (منابع مطالعاتی)
تفکیک احکام ثابت و متغیر یکی از مبانی استنباط احکام فقهی و از مباحث مطرح در فلسفه فقه است. اگر بتوان نشان داد برخی از احکام متغیر هستند می‌توان آن حکم را بر اساس تحولات دنیای معاصر بازخوانی کرد. چنان که ثابت بودن یک آموزه مانع هرگونه تغییر در آن خواهد بود. فقیهان و پژوهش‌گران حوزه فقه و اصول فقه از چند زاویه به این موضوع نگریسته و آثار گوناگونی ارائه کرده‌اند.
کتاب‌ها
فارسی
- معیار ثابت و متغیر در دین، احمد عابدینی نجف‌آبادی، تهران، انتشارات سرایی، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
- معیارهای بازشناسی احکام ثابت و متغیر در روایات، حسنعلی علی‌اکبریان، دو جلد، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷ش. جلد اول این کتاب به بررسی معیارهای احکام ثابت و جلد دوم به بررسی معیارهای احکام متغیر اختصاص دارد. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
عربی
- الثابت و المتغیر فی الاحکام الشریعة، حسن موسی الصفار، عربستان سعودی، قطیف، اطیاف للنشر و التوزیع، ۲۰۱۷م. کتاب را از اینجا ببینید
- الثابت و المتغیر من أحکام الأسرة فی ضوء مقاصد الشریعة الاسلامیة، یمینه ساعد بوسعادی، عربستان سعودی، ریاض، مرکز باحثات لدراسات المرأة، ۲۰۱۵م.
- الضوابط الشرعیة للثوابت و للمتغیرات فی الاسلام، راشد سعید شهوان، عمان، دار المأمون، ۲۰۱۳م.
- معالم التجدید الفقهی: معالجة اشکالیة الثابت و المتغیر فی الفقه الإسلامی من أبحاث السید کمال الحیدری، خلیل رزق، قم، دار الفراقد، ۱۳۸۷ش.
- الحکم الشرعی بین اصالة الثبات و التغییر، عبدالجلیل زهیر ضمرة، اردن، دار النفائس، ۲۰۰۶م. کتاب را از اینجا ببینید
- الثابت و المتغیر فی فکر الامام ابی اسحاق الشاطبی، مجدی محمد عاشور، دبی، دار البحوث الاسلامیة و إحیاء التراث، ۲۰۰۲م.
- تغیر الأحکام فی الشریعة الإسلامیة، اسماعیل کوکسال، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۲۰۰۰م. کتاب را از اینجا ببینید
- عوامل السعة و المرونة فی الشریعة الإسلامیة، یوسف القرضاوی، قاهره، مکتبة وهبة، ۱۹۹۴م. کتاب را از اینجا ببینید
- الثوابت و المتغیرات فی مسیرة العمل الإسلامی المعاصر، صلاح الصاوی، ریاض، کتاب البیان، بی‌تا. کتاب را از اینجا ببینید
مقاله‌ها
فارسی
- بازپژوهی معنای تغییر احکام شرعی و عوامل مؤثر بر آن، محمدجواد سلمان‌پور و مهدی حمیدی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال ۵۲، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی همخوانی دین ثابت و نیازهای متغیر بشری از نگاه علامه طباطبائی، سید علی موسوی اصل، فصلنامه اندیشه نوین دینی، شماره ۴۶، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشه شهید مطهری، سیامک بهارلوئی و مسعود راعی دهقی، مجله حکومت اسلامی، شماره ۷۷، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- چالش ثبات و جهان‌شمولی احکام با تأکید بر دیدگاه امام خمینی، اردوان ارژنگ، فاطمه علیزاده، پژوهش‌نامه متین، شماره ۶۰، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- قلمرو ثابت و متغیر، دشواری‌ها و فرضیه‌ها، حسین صابری، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۰، شماره ۱، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- معیارهای جداسازی احکام ثابت از متغیر، احمد عابدینی، فصلنامه کاوشی نو در فقه، شماره ۳۳–۳۴، ۱۳۸۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ذاتی و عرضی در دین، عبدالکریم سروش، ماهنامه کیان، شماره۴۲، ۱۳۷۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ثابت و متغیر در نگاه امام خمینی، علامه طباطبائی و شهید صدر، احمد مبلغی، ماهنامه کیهان اندیشه، شماره ۷۱، ۱۳۷۶ش. مقاله را از اینجا ببینید. این مقاله با عنوان الثابت و المتغیر فی الفقه الاسلامی قراءة فی جهود التیار النهضوی الخمینی، الطباطبائی، الصدر منتشر شده است. ترجمه مقاله را اینجا ببینید
عربی
- الثابت و المتغیر فی الإعجاز التشریعی، فاضل عبدالعباس محسن النعیمی، مجلة مرکز بابل للدراسات الأنسانیة، مجلد ۹، شماره ۲، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا ببینید
- الثوابت بین التضخیم و التحجیم، فارس بن محمد الکثیری، مجله البیان، شماره ۳۲۱، ۲۰۱۴م. مقاله را از اینجا ببینید
- الثوابت و المتغیرات فی الشریعة الاسلامیة، محمد مصطفی الزحیلی، ارائه شده در نشست علمی المجتمع المسلم الثوابت و المتغیرات، مکه، ۱۴۳۲ق. مقاله را از اینجا ببینید
- وسائل المقاصد بین الثبات و التغییر، عصام محمد أبواسنینة، مجله جامعة الخلیل للبحوث، مجلد ۶، شماره ۱، ۲۰۱۱م. مقاله را از اینجا ببینید
- الاحکام الشرعی بین الثوابت و المتغیرات، جعفر السبحانی، فصلنامه فقه اهل البیت، شماره ۴۸، ۱۴۲۸ق. مقاله را از اینجا ببینید
- الأحکام الشرعیة بین الثبات و التغیر، صالح قادر الزنکی، مجله Jurnal Fiqh، شماره۱، ۲۰۰۴م. مقاله را از اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- تحلیل نظریه ذاتی و عرضی در دین از نگاه اندیشمندان معاصر مسلمان و نقد آن، عبدالهادی سعیدی، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۹ش.
- رابطه ثابت و متغیر در دین از منظر سروش و مطهری، فاطمه ساجدی‌نسب، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- تغییرپذیری احکام در حوزه عبادات؛ امکان، ماهیت، معیار، محمد عدنانی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید. پایان‌نامه دکتری تخصصی.
- تأثیر شرایط مکان و زمان و عوامل محلیط در تشریع احکام، فرخنده ریگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- بررسی تأثیر زمان و مکان بر انعطاف‌پذیری احکام فقهی با تکیه بر آرای امام خمینی و آیت‌الله سید احمد خوانساری، زهرا زهانی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، ۱۳۹۴ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- بررسی عوامل تغییر حکم شرعی، حسین مؤمنی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحقیق در قوانین ثابت و متغیر تحولی در فقه و حقوق اسلامی، زینب صابر ظفرقندی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- تفکیک ثابت و متغیر در احکام معاملات مطالعه موردی: قرارداد آتی‌ها و اختیار معامله در بازار سرمایه، سید مهدی پاکذات، دانشکده امور اقتصادی، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۹ش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد
- ثابت و متغیر در دین با تأکید بر دیدگاه امام خمینی و شهید مطهری، رضا خدابخش یوسفی، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۸۶ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید پایان‌نامه کارشناسی ارشد
- تأثیر زمان و مکان در تغییر حقوق کیفری اسلام با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی، فاطمه سبزواری، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- ثابت و متغیر در نظام جزائی اسلام با تأکید بر نظام جزائی جمهوری اسلامی، حسن رضایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۱ش. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- الثابت و المتغیر فی الشریعة الاسلامیة، جواد احمد البهادلی، دانشکده فقه، دانشگاه کوفه، ۲۰۰۷م. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- الثوابت و المتغیرات فی الشریع الاسلامی، رائد نصری جمیل ابو مونس، کلیة الدراسات العلیا، الجامعة الاردنیة، ۲۰۰۴م. پایان‌نامه را از اینجا ببینید. پایان‌نامه دکتری.
منابع دیگر
- ثابت و متغیر در دین، گفت‌وگو با سید کاظم حائری، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، شماره ۶، ۱۳۷۵ش. گفت‌وگو را از اینجا ببینید
- ثابت و متغیر در دین، گفت‌وگو با محمد مؤمن، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، شماره ۵، ۱۳۷۴ش. گفت‌وگو را از اینجا ببینید
خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند