اولویت‌بندی احکام (منابع مطالعاتی)
اولویت‌بندی احکام، راهی برای برطرف کردن تزاحم (تزاحم به معنای اعم) میان احکام است. اولویت بندی، ترجیح حکمی، به خاطر اهمیت ذات آن حکم یا به جهت وجود شاخص‌هایی کلی در حکم، نسبت به حکم دیگر است؛ که با رهنمود عقل یا تصریح شرع برای انسان تبیین می‌شود. برای مثال به هنگام نماز در مسجدی که نجس شده است از راهنمایی شرع متوجه می‌شویم برای شارع، طهارت مسجد، هنگامی که برای نماز هنوز وقت باقی است، اولویت دارد. همچنین اگر یکی از واجبات شرعی مصادف با نجات جان انسانی از مرگ شود، عقل اهمیت حفظ جان را درک، و شارع را راضی به انجام فعل اهم می‌داند.
مبحث اولویت‌بندی احکام در علم اصول‌فقه در مباحث تزاحم و اجتماع امر و نهی مورد بررسی قرار گرفته و ملاک‌هایی نظیر اهمیت حفظ جان، اهمیت آبرو بیان شده است؛ که بوسیله آنها می‌توان ترجیح حکمی بر دیگری را تشخیص داد.
مقاله‌ها
- بررسی سنجه‌های اولویت‌بندی احکام شریعت در نظام مقاصد حکومت اسلامی، قدرت‌الله رحمانی، محمدعلی الفت‌پور، فصلنامه دانش حقوق عمومی، شماره ۱۹، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بهره‌گیری از مقاصد شریعت در تشخیص اهم، میرزامحمد واعظی، سید محمدتقی قبولی، محمدتقی فخلعی، دوفصلنامه کاوشی نو در فقه، شماره ۸۸، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
- معیارهای اولویت افعال اخلاقی در نظام ارزش گذاری قرآن و سنت، محسن شکوه بخش، دکتری، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی سنجه‌های تشخیص «أهمّ» از «مهمّ» در فقه، میرزا محمد واعظی، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید