فقه و عرف (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۳۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۱۱

نقش عرف در فقه یکی از مباحث مورد توجه در علم فقه و اصول است. عرف در زبان فارسی با عنوان هنجار شناخته می‎شود. عرف و هنجار در واقع عنصری است که اجتهاد بدون در نظر گرفتن آن به درستی صورت نخواهد گرفت. چالش اصلی در این مسئله حد و مرز دخالت عرف در استنباط حکم شرعی است که مورد توجه محققین و پژوهشگران قرار گرفته است. در ادامه منابع مطالعاتی موجود درباره نقش عرف در فقه معرفی شده است.

کتاب‌ها

فارسی

مصادر فقه (عقل و عرف)، ابوالقاسم علیدوست، نشر مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، ۱۴۰۰ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
نحوه احراز استناد در حقوق کیفری: بررسی رویکرد عرفی و کارشناسانه، جواد نادری‌عوج‌بغزی، نشر مهرکلام، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
قلمرو عرف در عقد نکاح، علی فربودی، نشر سنجش و دانش، ۱۴۰۰ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
مسئله عرف عقلا: درآمدی تحلیلی به نقش عرف در فقه و حقوق اسلامی، اکرم عظیمی‌دوستی، همدان، نشر فراگیران سینا، ‏‫۱۳۹۹ش. ‬ ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
مسئله عرف عقلا (درآمدی تحلیلی به نقش عرف در فقه و حقوق اسلامی)، اکرم عظیمی‌دوستی، نشر فراگیران سینا، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
فرامین سرمدی و عرفی شدن (در پویش تحولات فرد و جامعه)، احمد شکری‌منقاری، نشر فرهوش، ۱۳۹۹ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
نگاهی به عرف، فاطمه میرانپور، نشر برکت کوثر، ۱۳۹۹ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
رویکردشناسی کاربرد عرف در نظام حقوقی ایران مبتنی بر مبانی حقوق اسلامی: (در مقام تقنین، تفسیر، تطبیق، ادله اثبات دعوا و رویه قضایی)، احسان آهنگری و محمدامین کیخای‌فرزانه، نشر خرسندی، ۱۳۹۸ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
موضوع‌شناسی، دانشی نو «مبانی نظری»، عباس ظهیری، نشر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، ۱۳۹۸ش.
بررسی تطبیقی عرف و رسوم تجاری در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، فائزه مسعودی، نشر شاپرک سرخ، ۱۳۹۶ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی (اسلام و حقوق موضوعه): مسئولیت کیفری (ارکان مسئولیت، علل، موجهه، عوامل رافعه)، عادل ساریخانی و جلال‌الدین قیاسی، نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
عیار عرف: مبانی قرآنی، روایی و عقلی عرف، دیدگاه‌ها، چالش‌ها و نظریه‌پردازی، زهرا تابع و کاوس روحی‌ برندق، نشر دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۴ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
نقش عرف در حقوق همسران، معصومه فرخی، نشر پیام عدالت، ۱۳۹۳ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
آرایه‌های عرفی بر آیه‌های قدسی: بررسی نسبت مبانی کلامی و فقهی شیعه و اهل سنت با فرایند سکولاریزاسیون، محمدکاظم حقانی‌فضل، نشر ادیان، ۱۳۹۲ش.
پیام اجتهاد، احمد مرتاضی و علی الماسی، نشر علامه بهبهانی، ۱۳۸۹ش.
فقه و عرف، ابوالقاسم علی‌دوست، نشر سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۸ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی اسلام و حقوق موضوعه: ارکان جرم، قدرت الله خسروشاهی و عادل ساریخانی و جلال الدین قیاسی، نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۷ش.
جایگاه عرف در فقه، سیدمحمد واسعی، تهران، نشر کانون اندیشه جوان وابسته به مؤسسه کانون اندیشه جوان تهران، ۱۳۸۷ش. ‬صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
عرف و عادت در حقوق اسلام و ایران، سیدمحمد تقی علوی، نشر دانشگاه تبریز، ۱۳۸۳ش.
مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی اسلام و حقوق موضوعه، حمید دهقان و جلال الدین قیاسی و سید مصطفی محقق‌ داماد و قدرت الله خسروشاهی، نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۱ش.

عربی

أثر العرف على المعاملات المالية فی المذهب الشافعی "دراسة تأصیلیة تطبیقیة"، غياس ابراهیم رزوق، موسسة الضحی، ۲۰۲۱م.
أثر العرف فی التشریع الإسلامی، السيد صالح عوض، دار الكتاب الجامعی، القاهرة، ۲۰۱۸م. از اینجا ببینید
العرف و أثره فی التطبیق الفقهی وفق المذهب الحنفی، باسم حسین عیتانی، مؤسسة الرسالة ناشرون، ۲۰۱۷م. اصل کتاب پایان‌نامه کارشناسی ارشد است.
العرف و أثره فی الشریعة الإسلامیة و القانون الوضعی دراسة مقارنة، محمود صالح العلوانی، منشورات الحلبی الحقوقیة، بیروت، ۲۰۱۶م.
تیسیر الوصول إلی علم الأصول، عبد الرحیم بن صالح یعقوب، الناشر: العبیکان للنشر، ۲۰۱۰ م.
أثر العرف فی تغیر الفتوی، جمال کرکار، دار ابن حزم، ریاض، ۲۰۰۹م.
أثر العرف و تطبیقاته المعاصرة فی فقه المعاملات المالیة، عادل بن عبد القادر قوته، البنک الإسلامی للتنمیه، المعهد الإسلامی للبحوث و التدریب، عربستان، ۲۰۰۷م. از اینجا ببینید
نظریه العرف بین الشریعه و القانون، نذیر حسنی، قم، نشر مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۵ش.
أثر العرف فی فهم النصوص (قضايا المرأة أنموذجاً)، رقیة طه جابر العلوانی، دار الفکر، دمشق، ۲۰۰۳م. از اینجا ببینید
العرف حقیقته و حجیته، أسعد كاشف الغطاء، الذخائر، ۱۹۹۸م. از اینجا ببینید
نظام الدوله و القضاء و العرف فی الاسلام ( دراسه مقارنه )، سمیر عالیة، الموسسه الجامعيه للدراسات و النشر و التوزيع، بیروت، ۱۹۹۷م.
# العرف و أثره فی التشریع الإسلامی، مصطفى عبد الرحیم أبو عجيلة، المنشأة العامة للنشر و التوزيع و الإعلان، طرابلس، ۱۹۸۶م. از اینجا ببینید
العرف و العمل فی المذهب المالكی و مفهومها لدى علماء المغرب، عمر بن عبد الكریم الجيدی، مطبعة فضالة، المغرب، ۱۹۸۴م. از اینجا ببینید
العرف و العادة في رأي الفقهاء عرض نظرية في التشريع الإسلامي، أحمد فهمي أبو سنة، مصر، الناشر: مطبعة الازهر، ۱۹۴۱م. از اینجا ببینید

مقاله‌ها

فارسی

نسبت امر عرفی و شرعی در حقوق عمومی ایران: تأملی تاریخی از انقلاب مشروطه تا جمهوری اسلامی، علی اشرف نظری و مهرداد امیدپور، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره ۵۲، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در تعیین حقوق مالی زوجین از منظر فقه امامیه، سید جلال صمدانی و محمدعلی حیدری و محسن فهیم، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، دوره ۴، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. از اینجا ببینید
نسبت امر عرفی و شرعی در حقوق عمومی ایران: تأملی تاریخی از انقلاب مشروطه تا جمهوری اسلامی، علی اشرف نظری و مهرداد امیدپور، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره ۵۲، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. از اینجا ببینید
خاستگاه عرف در اجتهاد، دادرسی و هنجارهای فرهنگی، سید میر صالح حسینی جبلی، دوفصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه، شماره ۱۲، پاییز و زمستان ۱۴۰۱ش. از اینجا ببینید
بررسی مقایسه ای شیوه‌های تفسیر درقانون تجارت الکترونیک ایران، فقه امامیه ومقررات بیع بین‌الملل، عبدالحمید مفتخر و مهران جعفری و علی پورجواهری و کرم جانی پور، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۱۴، شماره ۲، ۱۴۰۰ش. ازاینجا ببینید
تعارض عرف با عرف در فقه و حقوق، زهرا یوسفی مصری و سیدابوالقاسم نقیبی و فایزه مقتدایی، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره ۱۴، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
کاربرد شأن عرفی فقها در ولایت بر مردم، مهدی منتظر قائم، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره ۱۴، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در تقنین و تطوّر فقه امامیه، علی مرتضوی مهر و سعید محمدی ینگیجه، دوفصلنامه فقه و حقوق نوین، شماره ۷، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
فهم عرفی و اثر رهایی‌بخش قضاوت، ساحل رمضانی‌تبار، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۵۱، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
بسترهای پیدایی و مانایی عرف اساسی در نظام‌های حقوقی ـ سیاسی ایران و انگلستان، سید احمد حبیب نژاد و زهرا عامری و محمد جواد حسینی، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، پیاپی ۱۵، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
چیستی و برآیند رابطه عرف و سیره عقلا از دیدگاه مذاهب امامیه و اهل‌سنت، سید ابوالحسن نواب و اسدالله رضایی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره پیاپی ۱۶، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
اثرگذاری عرف‌های فراملی بر کنوانسیون‌های حمل‌ونقل، مازیار ذبیحی و محسن محبّی و یوسف خرم فرهادی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره ۵۰، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
بازخوانی انتقادی قاعده الزام، زینب میرزایی صفی‌آباد و مهدی موحدی محب، دوفصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۲۱، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
اثرگذاری عرف‌های فراملی بر کنوانسیون‌های حمل‌ونقل، مازیار ذبیحی و محسن محبّی و یوسف خرم فرهادی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره ۵۰، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
رابطهٔ عرف و اخلاق در حقوق کیفری اسلام و غرب، محمدعلی حاجی ده‌آبادی و زهرا ساریخانی و عادل ساریخانی و محمد خلیل صالحی، فصلنامه تعالی حقوق، دوره ۶، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
جستاری پیرامون عدالت عرفی، محمد مهریزی ثانی و احمد باقری، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، شماره پیاپی ۱۵، شهریور ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
بررسی آراء دانشمندان شیعه در خصوص اعتبار شرعی سیره عقلاء، زیبا رودی و لایقه عزیزی و معصومه السادات مرتضوی، دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقهی، سال دوم، شماره دوم، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
مبانی و برخی از مصادیق پذیرش عرف تجاری فراملی در حقوق ایران، رضا حاذقپور و حمیدرضا علومی یزدی، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضائی (دیدگاه‌های حقوقی سابق)، دوره ۲۴، شماره ۸۵، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه، سید مصطفی محقق داماد و محمدامین کیخای فرزانه، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضائی (دیدگاه‌های حقوقی سابق)، دوره ۲۳، شماره ۸۱، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
ارزیابی عرفی نگری در موضوع‌شناسی مسائل مستحدثه برآمده از علم مدرن، فاطمه قدرتی و محسن سعیدی ابواسحاقی، فقه میان‌رشته‌ای اجتماعی، دوره ۸، شماره ۱۵، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
ارزیابی عملکرد عرف در تغییر حکمِ مصادیقِ موضوعات عرفی، محمد رسول آهنگران و الهام غانم، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۰، شماره ۱۸، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
بررسی حجیت اطلاقات و عمومات شریعت در موضوعات نوظهور، سید سجاد موسوی کرمانشاهی، مجله فقه و اجتهاد، دوره ۵، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
بررسی مفهوم رویه‌های اساسی در حقوق اساسی، فردین مرادخانی، فصلنامه مطالعات حقوقی، شماره پیاپی ۳۰، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
بررسی ماهیت و شرایط کاربرد عرف و عادت در استنباط و قانون‌گذاری، امیرحسین ورشوچی منفرد و مهدی ساجدی، فقه میان‌رشته‌ای اجتماعی، دوره ۶، شماره ۱۲، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
نقش عرف به منزلهٔ منبع حقوق، علی اسلامی پناه، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۴۷، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
همسویی فقه با تحولات اجتماعی، ابوالحسن سلطانی، فقه و تاریخ تمدن، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
مفهوم مخاصمه مسلحانه غیربین المللی در عرف حقوق بین‌الملل بشردوستانه، رضا اسلامی و علی‌رضا کاظمی ابدی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره ۲۰، شماره ۷۹، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
جایگاه حقوق عرفی بازرگانی فراملی در داوری تجاری بین‌المللی، رضا حاذقپور و حمیدرضا علومی یزدی، پژوهش حقوق خصوصی، دوره ۵، شماره ۱۹، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
تمسک به دانسته‌های عرفی بشر در توسعه و فهم عناوین فقهی در مکتب فریقین با رویکردی به دیدگاه امام خمینی (س)، علی بهرامی نژاد و سید مصطفی موسوی بجنوردی، فصلنامه پژوهشنامه متین، دوره ۱۹، شماره ۷۷، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
عرف و بناهای عقلایی در مکتب فقهی امام خمینی (س)، سید عبدالواحد موسوی، فصلنامه پژوهشنامه متین، دوره ۱۹، شماره ۷۷، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
تناسب میان حکم و موضوع با رویکردی به کارکرد ابزاری عرف، مهدی دهقان و ابوالفضل علیشاهی و عبداله بهمن‌پوری، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، شماره پیاپی ۷، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
مطالعهٔ تطبیقی تأثیر عرف و عادت در تفسیر قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران، فخرالدین اصغری آقمشهدی و محمدحسین تقی پور درزی نقیبی، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۸، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
مفهوم مخاصمه مسلحانه غیربین المللی در عرف حقوق بین‌الملل بشردوستانه، رضا اسلامی و علی‌رضا کاظمی ابدی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره ۲۰، شماره ۷۹، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
جایگاه حقوق عرفی بازرگانی فراملی در داوری تجاری بین‌المللی، رضا حاذقپور و حمیدرضا علومی یزدی، پژوهش حقوق خصوصی، دوره ۵، شماره ۱۹، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در فقه ابن ادریس، داریوش بخردیان و سیدمحمدتقی قبولی درافشان و محمدتقی فخلعی، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی (مقالات و بررسی‌ها)، دوره ۴۹، شماره۱، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
کارکردگرایی در موضوعات عرفیِ احکام شرعی، مسعود فیاضی، حقوق اسلامی، دوره ۱۳، شماره ۴۸، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
بازخوانی مفهوم صدق و کذب با تعمیق در مرجعیت عرف، ابوالقاسم علیدوست و محمد جعفری، مطالعات فقهی و فلسفی، دوره ۷، شماره ۲۶، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
ظرفیت‌های فقه در رویارویی با مسائل دنیای معاصر، ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره ۱۶، شماره ۶۲، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
تبارشناسی عرف در فقه امامیه و حقوق ایران، محمد روحی برندق و منصوره فصیح و محمدامین کیخا فرزانه، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
بررسی مبانی فلسفی جایگاه «عقل» و «عرف متشرعه» در حقوق با تمرکز بر آراء علامه طباطبایی و استاد مصباح یزدی، علی غلامی و محمد پورکیانی، فصلنامه علمی پژوهش نامه حقوق اسلامی، شماره پیاپی ۴۳، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشة شهید مطهری، سیامک بهارلوئی و مسعود راعی دهقی، فصلنامه علمی پژوهشی حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۷۷، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
سازوکار انطباق فقه با زمانه از منظر امام خمینی (ره) و شهید صدر (ره) با تکیه بر مفاهیم عقل و عرف، علی غلامی و محمد پورکیانی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
مطالعه تطبیقی مفاد آیه عرف در دید مفسران شیعه و اهل تسنن، کاوس روحی برندق و حمد حسین خوانین زاده، پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
عرف و بنای عقلا در فرایند اجتهاد، هدایت‌حسین محصلی، مطالعات فقه امامیه، دوره ۹۳، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
گستره شریعت و نقش عرف در حقوق اسلامی، محمدحسین فضائلی، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضائی، شماره ۶۶، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
فقه و عرف، سید محمد واسعی، فصلنامه علمی قبسات، ش۱۵ و ۱۶، ۱۳۷۹ش. از اینجا ببینید
مفهوم و ماهیت «عنصر مادی» در فرایند شکل‌گیری قواعد حقوق بین‌الملل عرفی، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، جلد ۱۸، شماره ۳، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در تعیین مفاد قرارداد؛ تحلیل فقهی- حقوقی ماده ۳۵۶ قانون مدنی: اصل یا قاعده؟، منصور امینی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره پیاپی ۶۲، ۱۳۹۲ش. x20 از اینجا ببینید
کاربرد عقل و بنای عقلاء در باب ضمانت اجرای نقض قرارداد، نعمت الله الفت، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، جلد ۹، شماره ۹۷، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
از قانون اساسی عرفی تا عرف حقوق اساسی، خیرالله پروین، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۴۳، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
تحول رویکرد «رویه قضایی» بین‌المللی در فرایند شناسایی قواعد حقوق بین‌الملل عرفی، عباسعلی کدخدایی و شهرام زرنشان، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۴۳، شماره ۱، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در تحلیل مولفهٔ روانی جرم و عوامل زوال مسؤولیت کیفری، محسن برهانی و عطیه پارساییان، دوفصلنامه پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، دوره ۱، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
آسیب‌شناسی تأثیر عرف در ساحت فقهی دین، فاطمه قدرتی و سعید رحیمیان و فریبا حاجیعلی، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۴۵، شماره ۱، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
نظریهٔ فهم اجتماعی نصوص؛ مبانی، کارکرد، اسکندری اسکندری علی تولائی، فصلنامه علمی فقه و اصول، شماره پیاپی ۹۰، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
سیدیزدی فقیهی عُرف‌نگر یا عُرفیگرا؟، حسین ناصری مقدم، فقه، دوره ۱۹، شماره ۷۳، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
ادله حجیت عرف و نقد دلایل آن در مذاهب اسلامی، شمس‌الله صفرلکی و الهه خاکساری، فصلنامه پژوهش‌های اصولی، شماره ۱۴، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در حقوق با رویکردی بر اندیشه‌های امام خمینی (س)، فهیمه ملک‌زاده؛ مونا احمدلو، فصلنامه پژوهشنامه متین، دوره ۱۴، شماره ۵۶، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
تقنین، عرف و مصلحت در اندیشه علمای مشروطه، ولی رستمی و عزیز الله فضلی، فصلنامه علمی پژوهش نامه حقوق اسلامی، شماره پیاپی ۳۳، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
نگاهی به عرف در فقه و حقوق اسلامی:بایسته‌ها و آسیب‌ها، محمود رایگان، ماهنامه معرفت، شماره ۱۶۵، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در شریعت و نقش آن در قانونگذاری و دادرسی، سیدمحمد حسینی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۳، شماره ۷، خرداد ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
جلوه‌هایی از رویکرد عرف در نظام کیفری ایران، محمدعلی اخوت، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره ۱۳، ویژه نامه شماره ۲، شماره پیاپی ۱، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
کنکاشی در منابع حقوق اساسی، بیژن عباسی، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۴۰، شماره ۳، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
دیدگاهی جدید در مشروعیت نظام‌های حقوقی نوپدید، سید حسن شبیری زنجانی، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۴۰، شماره ۳، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
موازنهٔ شرع و عرف در نظام حقوقی ایران دورهٔ قاجار، حسین‌آبادیان، مطالعات تاریخ اسلام، شماره۷، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
تأملی اجمالی در مفهوم عرفی بودن حقوق قراردادها در حقوق موضوعه ایران، اکبر میرزانژاد جویباری، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوقی سابق)، دوره ۳۹، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. از اینجا ببینید
عرف و جایگاه آن در استنباط احکام شرعی، علی‌اکبر ایزدی‌فرد و رجب‌علی نعمت‌زاده و حسین کاویار، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. از اینجا ببینید
تأملی اجمالی در مفهوم عرفی بودن حقوق قراردادها در حقوق موضوعه ایران، اکبر میرزانژاد جویباری، فصلنامه حقوق، دوره ۳۹، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. از اینجا ببینید
عرف یا عنصر پویایی فقه، ناصر سلمانی ایزدی، فصلنامه الهیات و معارف اسلامی (مطالعات اسلامی)، شماره ۶۴، ۱۳۸۳ش. از اینجا ببینید
تأملی بر جایگاه «عرف» و «عادت» در فقه و حقوق موضوعه ایران، سید محمد تقی علوی، زبان و ادب فارسی، شماره۱۸۲، ۱۳۸۱ش. از اینجا ببینید
تأملی بر عرف بین‌المللی، ژولبو باربریس و اردشیر ارجمند، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره ۱، شماره ۱۳–۱۴، ۱۳۷۳ش. از اینجا ببینید
کاربرد عرف در استنباط، حسین رجبی، کیهان اندیشه، شماره ۴۸، ۱۳۷۲ش. از اینجا ببینید
تحولات پیدایش عرف بین‌المللی، سیدعلی هنجنی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره پیاپی ۱۱۶، ۱۳۷۱ش. اینجا ببینید
ترجمه: اهمیت کنونی حقوق عرفی در حقوق بین‌المللی بشر دوستانه، محمدحسین رمضانی قوام آبادی، فصلنامه حقوقی دادگستری، دوره ۷۰، شماره ۵۴، ۱۳۸۵ش. از اینجا ببینید

عربی

العـرف مرجـــع لتطبيق الأحكام، هلال فوزي عامر السباعي، مجلة كلية الشريعة والقانون بتفهنا الأشرف، مجلد ۲۶، شماره ۳، ۲۰۲۳م. از اینجا ببینید
أثر الزمان في الأحکام الفقهیة، سهام علی حسین الناصری، العراق، الآداب الکوفة، المجلد ۲، العدد ۵۲، ۲۰۲۲م. از اینجا ببینید
دور العرف فی الخِطبة بین أحکام الشریعة الإسلامیة والقانون، صلوح المکی، الجزائر، مجلة البحوث الأسریة، المجلد ۲، العدد ۱، ۲۰۲۲م. اینجا ببینید
دور العرف فی تدبیر الأراضی والمیاه ببنی فقوس –أولاد جرو أنموذجا -، ناصر لوبنة، مجلة الاقتصاد والتنمیة المستدامة، المجلد ۵، العدد ۱، ۲۰۲۲م. از اینجا ببینید
ضرورة اعتبار الأعراف المجتمعیة فی تشریع الأحکام الأسریة " مرحلة ما بین العقد والزفاف "نموذجاً"، عزام فاطمة، الجزائر، المعیار، المجلد ۲۶، العدد ۲، ۲۰۲۲م. اینجا ببینید
العادة و تطبيقاتها عند الأصوليين، زياد مظفر سعيد الراوي، العراق، مجله العلوم الاسلامیة، المجلد ۱۳، العدد ۴، ۲۰۲۲م. از اینجا ببینید
العادة و تطبيقاتها عند الأصوليين، زياد مظفر سعيداوي، العراق، مجله العلوم الاسلامی، المجلد ۱۳، العدد ۴، ۲۰۲۲م. از اینجا ببینید
العرف وأثره في استنباط الحكم القانوني، كاظم حمادي، عراق، مجلة الکلیة الحقوق و العلوم السیاسیة، المجلد ۸-۲۰، العدد ۱۱، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
أثر الزمان في الأحكام الفقهية، سهام علي حسين الناصري، المجلة الآداب بجامعة الكوفة-كلية الفقه، المجلد ۱، العدد ۴۹، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
أثر العرف والواقع في عمل المجتهد بالقول المرجوح، فريدة محمد عقيلي، مجلة كلية دار العلوم، مجلد ۳۸، العدد ۱۳۷، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
العرف و العادات و علاقتها بمقاصد الشريعة الإسلامية دراسة نظرية تطبيقية، أيمن عليان أحمد درادكه، الیمن، الآداب، المجلد ۱، عدد ۱۹، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
العرف عند الأصوليين و أثره فی الفروع الفقهیة، سلیمان عبد الوهاب الشحات بدوی، مجلة کلیة الدراسات الإسلامیة، مصر، مجلد ۴، شماره ۴، از ابنجا ببینید
العرف عند الأصوليين وأثره في الفروع الفقهية، سليمان عبد الوهاب الشحات بدوي، مجلة كلية الدراسات الإسلامية بنین بأسوان، شماره ۴، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
الْجَرِیمَةُ الدَّوْلِیَّةُ - دِرَاسَةُ اِسْتِقْرَائِیَّةُ، ابراهیم عبدالسلام، الجزائر، المجلة نظرة علی القانون الاجتماعی، المجلد ۱۱، العدد ۲، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
أثر الاعتداد بالعرف فی الشروط المقترنة بعقد الزواج فی قانون الأسرة الجزائری، لخذاری عبدالحق، الجزائر، مجلة الحقوق والعلوم السیاسیة، المجلد ۸، العدد ۱، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
دور العرف فی إقرار الحقوق المعنویة، ثوری یحیی، مجلة الحقوق والحریات، المجلد ۹، العدد ۲، ۲۰۲۱م. اینجا ببینید
توظیف العرف فی تقدیر النفقة الزوجیة فی الفقه الإسلامی وقانون الأسرة الجزائری، عبد المنعم نعیمی، الجزائر، مجلة البحوث الأسریة، المجلد ۱، العدد ۱، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
العقوبة فی النظام القانونی للمحکمة الجنائیة الدولیة، مدرس د. شیروان علی محمود، أبحاث قانونیة و سیاسیة، المجلد ۶، العدد ۲، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
مفهوم العُرف وسلطته دراسة أصولیة نقدیة فی ضوء العمرانی البشری، مشوش صالح، مجلة الأصالة للدراسات والبحوث، المجلد ۳، العدد ۶، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
الجوانب القانونیة الوضعیة فی المعاییر الشرعیة لهیئة (أیوفی)، جدی عبد القادر، مجلة الشریعة والاقتصاد، المجلد ۱۰، العدد ۲، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
العرف والقواعد الضابطة له ودورها فی تحدید المسکوت عنه وضبطه، سعید الشویة، مجلة الذخیرة للبحوث والدراسات الإسلامیة، المجلد ۵، العدد ۱، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
تخصیص عام النص بالعُرف مفهومه، حُجیّته، أقسامه و أثره فی استنباط الأحکام الشّرعیّة، عزام إسماعیل، مجلة الشهاب، المجلد ۷، العدد ۳، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
اقتضاء العرف التخصیص فی خطاب المکلفین وآثاره الفقهیة، سیدی محمد ولد محمد الأمین علی، الجزائر، مجلة الشهاب، المجلد ۷، العدد ۲، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
آثار العرف الدولی علی أحکام القضاء الدولی الجنائی و القانون الدولی الإنسانی، مراد کواشی، الجزائر، مجلة الحقوق والعلوم السیاسیة، المجلد ۷، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
العرف الدولی و أثره علی تنفیذ الاحکام القضائیة الدولیة الجنائیة و تطبیق القانون الدولی الانسانی، مراد کواشی، الجزائر، آفاق علمیة، المجلد ۱۲، العدد ۱، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
أثر العرف في فهم السنة، علي بن أحمد الحذيفي، مصر، مجلة کلية الشريعة والقانون بأسيوط، العدد ۳۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
مبادئ القضاء الدولی الجنائی وعلاقتها بتنفیذ الاحکام القضائیة وبتطبیق القانون الدولی الانسانی -العرف الدولی-، مراد کواشی، الجزائر، المعیار، المجلد ۲۴، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
اعتبار العرف فی آثار عقد الزواج، بلفار وفاء، الجزائر، التراث، المجلدد ۱۰، العدد ۱، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
العُرف و أثره فی تغیّر الفتوی، عماری بدر الدین، الجزائر، مجلة الترجمة و اللغة، المجلد ۱۹، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
مراعاة العرف و العادة و أثرها فی المذهب المالکی، کوشی إسماعیل، مجلة الواحات للبحوث و الدراسات، المجلد ۱۳، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
العرف اللغوی وأثره فی فهم الخطاب الشرعی (دراسة دلالیة تداولیة)، صالح مسعود، المعیار، المجلد ۲۴، العدد ۴، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
الحق فی المیراث بین العرف والقانون، قربع عادل، التراث، المجلد ۱۰، العدد ۳، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
تغیر العرف و اثره فی الفتوی، عبدالقادر محمد، العراق، مجلة العلوم الإسلامیة، المجلد ۱۱، العدد ۱، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
مکانة العرف فی القانون التجاری الجزائری، منصور داود و العقون ساعد، الجزائر، مجلة الاستاذ الباحث للدراسات القانونیة والسیاسیة، المجلد ۴، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
قضاء الثورة الجزائریة فی "الولایة الثالثة" (۱۹۵۴–۱۹۶۲) و"إشکالیة" تعارض العرف مع الشریعة، سعداوی مصطفی، الجزائر، مجلة أنثروبولوجیة الأدیان، المجلد ۱۶، العدد ۲، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
المروءة فی الفقه الإسلامی وعلاقتها بالعرف، قاسمی خدیجة، الجزائر، مجلة الحقیقة، المجلد ۱۹، العدد ۴، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
دلیل العُرف، وأثره فی بیان حقیقة زواج القاصرات دراسة أصولیة – معاصرة، اسامة حسن الربابعة، الجزائر، مجلة البحوث العلمیة والدراسات الإسلامیة، المجلد ۱۲، العدد ۱، ۲۰۲۰م. اینجا ببینید
الآثار الإیجابیة و السلبیة للعرف الدولی علی تنفیذ الأحکام القضائیة الدولیة الجنائیة و تطبیق القانون الدولی الإنسانی، مراد کواشی، الجزائر، دراسات إنسانیة واجتماعیة، المجلد ۸، العدد ۲، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
أثر العرف علی بعض الحقوق المالیة للزوجة علی ضوء التشریع والإجتهاد القضائی، زکریاء بریاح، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
الأعراف المخالفة لأحکام الزواج وانحلاله شرعاً وقانونا فی المجتمع الجزائری، محمد توفیق قدیری، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
تأثیر العرف علی أثار الحضانة، فریال بن جدی، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
اعتبار العرف فی تقریر النفقة، رمزی قندوز، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
العرف بین التشریع والقانون المعاصر -قراءة فی المفاهیم والدلالات، عامر سداس، التراث، مجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
اعتبار العرف فی مقدمات الزواج و تأثیره علی دعم الإجتهاد القضائی، سارة قرمیط، التراث، المجلد ۹، العدد ۲، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
العرف وأثر العمل به فی مسائل الأحوال الشخصیة دراسة فقهیة مقارنة، علاء الدین عبد الفتاح عبد الحمید علی أبوالعز، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
دور العرف وأثره فی قانون الأسرة الجزائری - مرحلة انعقاد الزّواج (مقدمته وآثاره)، الطیب شتوح، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
سلطان العرف وتأثیره علی القوانین، محمد برجی بن جلول، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
العرف مصدر استنباط أحکام النفقة شرعاً و قانوناً، عامر عامر مصطفی، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
أثر العرف علی الحقوق المادیة للزوجة، بوسعد أوقنون، التراث، المجلد ۹، العدد ۴، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
التطبیقات القضائیة علی العرف فی الأحوال الشخصیة فی المملکة العربیة السعودیة، سالم بن راشد المطیری، المملکة العربیة السعودیة، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
العرف وأثره فی تغیّر الأحکام والفتاوی و تحقیق مقاصد الشریعة الإسلامیة، یوسف سرطوط، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
أثر العرف فی الخطبة والفاتحة فی التشریع الجزائری، ثامر خالدی، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
رقابة المحکمة العلیا علی تطبیق العرف فی مسائل الزواج والطلاق، خالد عجالی و ملیکة محمودی، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
مدی اعتبار العرف فی التقدیر القضائی لنفقة المحضون، نورالهدی بولمش، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
دورُ العُرف فی مجال الخطبة والزواج فی قانون الأسرة الجزائری، رویضة بوسعید، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
اعتبار العرف فی مقدمات عقد الزواج (الخطبة)، إیمان مقاتل، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
میراث المرأة بین إنصاف الشرع و إجحاف العرف، یامنة حواسی التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
قاعدة مراعاة العرف فی الفتوی المالکیة وأثرها فی خصوصیة النوازل الفقهیة فی الغرب الإسلامی المعیار المعرب للونشریسی نموذجا، علی عشی، الجزائر، مجلة العبر للدراسات التاریخیة و الاثریة فی شمال افریقیا، المجلد ۲، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
العرف فی مسائل الأحوال الشخصیة من الاحتجاج و التدلیل إلی معوقات التوظیف والتنزیل، عبدالرّحمان بلعالم و عبد اللطیف بعجی، الجزائر، التراث، المجلد ۹، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
تأثير العُرف علي أحكام العائلة في الفقه الإسلامي، سهیلا رستمی و وریا حفیدی و مهرانگیز روستائی، العراق، الآداب الکوفة، المجلد ۲، العدد ۴۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
دور العرف في تفسير العقد(دراسة مقارنة)، حيدر حسين كاظم الشمري، العراق، مجلة أدب الكوفة، المجلد ۱، العدد ۴۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
قواعد العرف في ضوء القانون المدني، أحمد محمد أحمد الزين، المجلة القانونية، المجلد ۶، العدد ۱، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
ماهية مبدأی الشرعية و المشروعية و مصادرها، محمد طه حسين، بغداد، مجلة العلوم القانونیة، المجلد ۳۴، العدد الاول، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
التخصيص بالعرف و أثره في الفقه الاسلامي، عبدالله حمود شرموط، مجلة مداد الآداب، المجلد ۱، العدد ۱۶، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
قاعدة المعروف عرفا كالمشروط شرطا في ميزان الفقه الإمامي، عبد الرحیم حسیني و إسماعیل البهادلي، مجلة مركز دراسات الكوفة، العدد ۴۹، ۲۰۱۸م. اینجا ببینید
فاعلية العرف في تحقيق الضبط الإجتماعي (دراسة إجتماعية ميدانية في محافظة بابل)، واثق جعفر كريم، مُوح عراك الزغيبي، العراق، مجله الکلیة بابل، المجلد ۲۶، العدد ۳، ۲۰۱۸م. اینجا ببینید
أثر التصرفات الدولیة الانفرادیة علی قواعد العرف الدولی - الاحتجاج و التحفظ نموذجاً- إکرام محفوظ و محمد أمین أسود، مجلة حقوق الإنسان والحریات العامة، المجلد ۳، العدد ۱، ۲۰۱۸م. از اینجا ببینید
فهم القرآن الکریم بین مرتکزات العرف اللغوی وخصوصیات العرف القرآنی، نبیل بوراس، مجلة المنهل، المجلد ۴، العدد ۲، ۲۰۱۸ م. اینجا ببینید
أثر العرف فی تغیر الفتوی " فقه الأسرة أنموذجا "، عمری رشید، الجزائر، مجلة البحوث والدراسات، المجلد ۱۵، العدد ۱، ۲۰۱۸م. از اینجا ببینید
دور العرف فی سد الفراغ التشریعی(بحث مقارن بالتشریع الاسلامی)، عبدالرزاق سعید، العراق، مجلة المحقق الحلي للعلوم القانونية و السياسية، السنة التاسعة، العدد الثاني، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
العرف وأثره فی مرونة الشریعة الإسلامیة، صبحی شریر عصام، غزه، مجلة الذخیرة للبحوث والدراسات الإسلامیة، المجلد ۱، العدد ۲، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
ضوابط تغیر الفتوی بین ثبات الأحکام وتحکیم العرف دراسة تحلیلیة فی ضوء النصوص الشرعیة والقواعد الکلیة، حموش محمد، المجلد ۳۱، حولیات لجامعة الجزائر، العدد ۱، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
مظاهر العرف وأثرها فی طرق تأدیب الناشز – أحکامه وضوابطه – دراسة مقارنة فی ضوء أحکام الفقه الاسلامی وقانون العقوبات العراقی، محمود إبراهیم عبد الرزاق محمود الهیتی و رعد فجر فتیح الراوی، مجلة الدراسات القانونیة والسیاسیة، المجلد ۳، العدد ۱، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
عقد الزواج بین العرف و الشرعیة، هیباوی الطاهرة، مجلة الحکمة للدراسات الاسلامیة، المجلد ۴، العدد ۲، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
العُـرف اللّغوی و أثره فی تلقّی الخطاب، میلود عمارة، الجزائر، مجلة المنهل، المجلد ۳، العدد ۲، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
العرف و أثره فی الأحكام الفقهیة ( فقه العبادات فی المذهب الحنبلی) دراسة تأصيلية تطبيقية، حمد یوسف المزروعی، مجلة الجامعة الإسلامیة للدراسات الشرعیة و القانونیة، مجلد ۲۶، شماره ۲، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
دور العرف في حياة القاعدة القانونية دراسة مقارنة في النظم الوضعیة، صفاء متعب فجة الخزاعی، مجلة الكوفة القانونية و العلوم السياسية، المجلد الأول، العدد ۳۱، ۲۰۱۷م. از اینجا ببینید
أثر الأعراف والعوائد فی تغیر الأحکام والفتاوی، سفیان ناول، مجلة الشهاب، المجلد ۲، العدد ۲، ۲۰۱۶م. اینجا ببینید
الترجیح فی مؤلفات المالکیة، فریدة حاید، الجزائر، مجلة الدراسات الفقهیة والقضائیة، المجلد ۲، العدد ۲، ۲۰۱۶م. اینجا ببینید
أثر العرف فی تغير الفتوى، حسن السید حامد خطاب، مجلة مرکز الخدمة للاستشارات البحثیة و اللغات، مجلد ۱۸، ۲۰۱۶م. از اینجا ببینید
الفهم الاجتماعي للنص القانوني دراسة في ضوء علم أصول الفقه و فلسفة القانون، صفاء متعب فجة الخزاعي، العراق، مجلة القادسية للقانون و العلوم السياسية، المجلد ۶، العدد ۲، ۲۰۱۵م. از اینجا ببینید
مادیات القاعده الدولية العرفية-دراسة تحليلية، عبدالرسول کریم ابوصبیع، العراق، مجلة الکوفة، المجلد ۱، العدد ۲۵، ۲۰۱۵م. از اینجا ببینید
العرف: دراسة أصولية اجتماعية، یونس صوالحي و غالیة بوهدة، المالزیا، إسلامية المعرفة، المجلد ۲۱، العدد ۸۲، ۲۰۱۵م. از اینجا ببینید
العرف و أثره في الأحكام الشرعية- التبني أنموذجا، کریم شاتی السراجی، مجلة مركز دراسات الكوفة، مجلة فصلیة محكمة، شماره ۳۹، ۲۰۱۵م. از اینجا ببینید
الأدوار الوظیفیة للعرف فی ضوء التحولات الاجتماعیة المعاصرة "دراسة مقارنة"، رحمانی إبراهیم، قسطنطیة، مجلة جامعة الأمیر عبد القادر للعلوم الإسلامیة، المجلد ۲۹، العدد ۲، ۲۰۱۵م. از اینجا ببینید
العرف واثره فی تغییر الفتوی فی القضایا الفقهیة المعاصرة، یحیی سعیدی، الجزائر، المعیار، المجلد ۱۷، العدد ۱۷، ۲۰۱۳م. اینجا ببینید
دور العرف الدولی فی حمایة البیئة أثناء النزاعات المسلحة، عراب نصیرة، الجزائر، مجلة البحوث العلمیة فی التشریعات البیئیة، المجلد ۳، العدد ۱، ۲۰۱۳م. از اینجا ببینید
العرف و دوره فی استنباط حکم الشرعي، اسراء فهمی ناجي، مجلة رسالة الحقوق، السنة الثالثة، العدد ۳، ۲۰۱۱م. اینجا ببینید
وظائف العرف في التشريع الإسلامي، أحمد ياسين عبد الرحمن القرالة، الاردن، المجلة الأردنية في الدراسات الإسلامية، المجلد ۳، العدد ۱، ۲۰۰۷م. از اینجا ببینید
العرف حقیقته و حجیته، حسن أحمد مرعی، الأحمدية: دار البحوث للدراسات الاسلامية واحياء التراث، الإمارات، شماره ۵، ۲۰۰۰م.
نظرة جدیدة الی مکانة مفهوم العرف و العادة فی الفقه الاسلامی، التمیمی صبیح و کافی دونمز إبراهیم، مجلة جامعة الأمیر عبد القادر للعلوم الإسلامیة، المجلد ۱، العدد ۱، ۱۹۸۶م. از اینجا ببینید
العرف حجیته و آثاره الفقهیة، اسماء بنت عبدالله الموسی، الریاض، المجلة العربیة للدراسات الامنیة و التدریب، المجلد ۲۱، العدد ۴۱، . از اینجا ببینید
العرف و تطبيقاته المعاصرة، سعود بن عبد اﷲ الورقي، از اینجا ببینید
العرف و اثره فی الفقه الاسلامی، حسنین محمود حسنین. از اینجا ببینید
أثر متطلبات الزمان و المكان على الفتاواي الفقهية عند فقهاء الشيعة الإمامية والحنفية، روح اﷲ پارسايي، مجلة الآداب الکوفة، المجلد۲، العدد۵۲، ۱۴۴۳ق. اینجا ببینید
أثر العرف فيما أبهمه المتعاقدان، غياث فيض الله علي، مجلة الجامعة العراقية، العدد ۳۹. از اینجا ببینید
ضوابط تغیر الفتوی بین ثبات الأحکام و تحکیم العرف دراسة تحلیلیة فی ضوء النصوص الشرعیة و القواعد الکلیة، حموش محمد، حولیات جامعة الجزائر، المجلد ۳۱، العدد ۱. از اینجا ببینید
العرف، أبو بكر دوكوری، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۸۰۶، بی‌تا. از اینجا ببینید
العرف، خليل محيى الدين الميس، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۳۶۶، بی‌تا. از اینجا ببینید
العرف، كمال الدين جعيط، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۴۰۹، بی‌تا. از اینجا ببینید
نظرية العرف فی الفقه الإسلامی، إبراهيم فاضل الدبو، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۶۱۱، بی‌تا. از اینجا ببینید
العرف بين الفقه و التطبيق، عمر سليمان الأشقر، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۶۳۲، بی‌تا. از اینجا ببینید
العرف (بحث فقهی مقارن)، محمد جبر الألفی، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۶۷۸، بی‌تا. از اینجا ببینید
العرف فی الفقه الإسلامی، إبراهيم كافي دونمز، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، جلد ۵، ص ۲۷۰۹، بی‌تا. از اینجا ببینید

پایان‌نامه‌ها

فارسی

بررسی تطبیقی جایگاه عرف در فقه و حقوق ایران و نظام حقوقی کامن‌لا، علی طالبی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، گروه حقوق، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
گونه‌شناسی عرف در حقوق زوجین، وحیده عابدینی، کارشناسی ارشد، دانشگاه میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
قواعد عرفی و اثرات آن در حقوق مدنی ایران، پویا مسعودی نژاد، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی آفاق، دانشکده اقتصاد و علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
تأثیر عرف بر قوانین ایران در حوزه حقوق زنان و مبانی فقهی آن، حسن یدالله‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، دانشکده حقوق قضایی، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در تبیین و اجرای احکام فقهی و حقوقی حوزهٔ خانواده، حوریه نادمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
نقش عرف (آداب و رسوم) در تفسیر قوانین کیفری؛ مطالعه مقایسه ای با قانون عراق، حسین علی دکمان، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مؤسسه آموزش عالی علوم و معارف، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
مصادیق احسان و تسهیل در فقه جزایی اسلام با رویکرد به رویّه قضایی، طهورا نوروزی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
بررسی تعارض عرف با آیات و روایات فقهی و راه حل‌های آن‌ها، محمد علیزاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
مطالعه تطبیقی جایگاه عرف در حقوق بین‌الملل، حقوق داخلی و فقه، کیوان سهرانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
بررسی تطور اندیشه فقهی در فقه معاملات (متاجر) در مقایسه دیدگاه‌های فقهی شیخ طوسی و شیخ انصاری، مهدی مرادی، دکتری تخصصی (PhD)، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۶ش. اینجا ببینید
نقش عرف درتعیین مورد معامله درحقوق ایران _ فقه امامیه وبیع بین‌المللی کالا، مهتاب مولائی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، دانشکده حقوق، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
جایگاه بنای عقلاء در فقه و حقوق موضوعه، محمد ولی‌پوری، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
بررسی تطبیقی جایگاه عرف در فقه مذاهب اسلامی، رقیه محرمی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی مشهد مقدس، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در پاسخگویی به نیازهای روز در گستره فقه، شاپور جهانجونیا، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
تعارض عرف با سایر منابع تفسیر قرارداد، محبوبه ملکی‌فر، کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در تبیین مصادیق تدلیس و آثار آن، هاجر لشگری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۹۳ش. کتاب ببینید
قاعده دگرگونی احکام به واسطه دگرگونی عادات با رویکردی به شواهد فقهی، سمیه ذوقی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در حقوق اسلام و ایران، سیداحمد موسوی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم - سبزوار، دانشکده الهیات، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
بررسی جایگاه عرف و عادت در عقود اسلامی از منظر فقه شیعه و قانون مدنی ایران، نجمه جهانشاهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده حقوق و الهیات، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
نقش و حدود اثرگذاری عرف در جرم‌انگاری، زینب موذن‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم حدیث، دانشکده حقوق، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در فقه و حقوق موضوعه ایران، محمود علی‌زاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
بناء عقلاء در فقه معاملات با تکیه بر کتاب مصباح‌الفقاهه آیه‌الله خویی (ره)، زهرا افلاطونی، کارشناسی ارشد، ‏دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره)، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
جایگاه عرف در فقه معاملاتی فقه شیعه و اهل سنت، رضا خندان، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
بررسی عرف و سیره عقلا در فقه امامیه، محمود رایگان، کارشناسی ارشد، ‏دانشگاه پیام نور، مرکز تهران، گروه علمی الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۹ش. ‬‬از اینجا ببینید
بررسی عرف و سیره عقلا در فقه امامیه، محمود رایگان، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران، دانشکده الهیات، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
بررسی ملاکات تشخیص موضوعات احکام، سیدجعفر علوی، دکتری تخصصی (PhD)، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
عرف و سیره در فقه امامیه، فاطمه قدرتی، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۸ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در فقه و حقوق اسلام، زینب حسنوند، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم - تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۸ش. از اینجا ببینید
نقش عرف در فقه و حقوق اسلامی، اکرم نوایی‌لواسانی، کارشناسی ارشد، ‏‫دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۷ش. ‬
پویایی اجتهاد و فقه و پاسخ به نیازها بر اساس زمان و مکان، معصومه عامری، کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۴ش. از اینجا ببینید
نظریه شرط ضمنی در حقوق ایران و انگلستان، عیسی امیران بخشایشی، کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، ۱۳۸۲ش. از اینجا ببینید
‏ن‍ق‍ش ع‍رف در ف‍ق‍ه و ح‍ق‍وق اس‍لام‍ی، ملیحه ح‍م‍زه‌ل‍وئ‍ی‍ان، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، دانشکده الهیات، ۱۳۸۰ش. اینجا ببینید
نقش عرف به عنوان یکی از منابع حقوق، حسن وکیلیان، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۷۸ش. از اینجا ببینید
نقش عرف از دیدگاه جامعه‌شناسی حقوقی و حقوق تطبیقی، قربانعلی پورمرجان، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، کارشناسی ارشد، ۱۳۷۴ش. از اینجا ببینید

عربی

أثر العرف فی عقود المعاوضات المالیة: دراسة فقهیة مقارنة، طلال أحمد مجلی الجلابنه، کارشناسی ارشد، جامعة آل البیت، کلیة الشریعة، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
الاعتبار بالعرف فی مسائل الطلاق و آثاره بین الفقه الاسلامی و القانون الاسرة الجزائری، عجال هاجر و بن سنی خدیجة، الجزائر، جامعة البویرة، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
أثر العرف والاستحسان في أحكام العبادات والمعاملات: دراسة أصولية تحليلية، ابراهیم إدريس، ماجیستر، الجامعة افریقیا العالمیة، ۲۰۱۸ م. اینجا ببینید
تضمينات العرف في الشريعة الإسلامية: تطور مفهوم "العرف" في تقاليد القانون الإسلامي، أيمن السيد محمد أحمد حسن شبانة، دكتوراه، جامعة كاليفورنيا، ۲۰۰۹م.
تخصیص العموم بالعرف، عطا موسی أحمد أهل، ماجستیر، فلسطین (قطاع غزة)، الجامعة الإسلامیة، کلیة الشریعة و القانون، ۲۰۰۷م. از اینجا ببینید
معارضة العرف لخبر الواحد، سليمان محمود قاسم عدوان، ماجستير، غزة، الجامعة الإسلامية، ۲۰۰۷م. از اینجا ببینید

@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۱۸: @@
 === عربی ===
-# اثر الزمان في الاحکام الفقهیة، سهام علی حسین الناصری، العراق، الآداب الکوفة، المجلد ۲، العدد ۵۲، ۲۰۲۲م. [https://www.iasj.net/iasj/download/8092c786fe667bd6 از اینجا ببینید]
+# العـرف مرجـــع لتطبيق الأحكام، هلال فوزي عامر السباعي، مجلة كلية الشريعة والقانون بتفهنا الأشرف، مجلد ۲۶، شماره ۳، ۲۰۲۳م. [https://jfslt.journals.ekb.eg/article_309069_ce58b6812a40f2e0d6d255516cc0ba79.pdf از اینجا ببینید]
+# أثر الزمان في الأحکام الفقهیة، سهام علی حسین الناصری، العراق، الآداب الکوفة، المجلد ۲، العدد ۵۲، ۲۰۲۲م. [https://www.iasj.net/iasj/download/8092c786fe667bd6 از اینجا ببینید]
 # دور العرف فی الخِطبة بین أحکام الشریعة الإسلامیة والقانون، صلوح المکی، الجزائر، مجلة البحوث الأسریة، المجلد ۲، العدد ۱، ۲۰۲۲م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/769/2/1/184215از اینجا ببینید]
 # دور العرف فی تدبیر الأراضی والمیاه ببنی فقوس –أولاد جرو أنموذجا -، ناصر لوبنة، مجلة الاقتصاد والتنمیة المستدامة، المجلد ۵، العدد ۱، ۲۰۲۲م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/598/5/1/181563 از اینجا ببینید]