شخصیت حقوقی (منابع مطالعاتی)
شخصیت حقوقی یا شخص حقوقی صلاحیت و قابلیت برخورداری از مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف است که از جانب عقلا اعتبار شده است. حقوقدانان این شخصیت را حاصل اجتماع اشخاص دارای منافع مشترک یا اموال اختصاص داده شده به هدف خاص مانند وقف می‌دانند که قانون آنها را طرف حق می‌شناسد. در فقه جواهری عناوینی مانند وقف و شرکت و... را می‌توان با عنوان شخصیت حقوقی منطبق دانست.
در مورد ماهیت شخصیت حقوقی دو نظریه وجود دارد. بعضی شخصیت حقوقی را مستقل از اعضاء می‌دانند و برخی می‌گویند ماهیت آن، همان مالکیت جمعی است. اختیار هر کدام از این دو نظریه آثار و نتایج متفاوتی خواهد داشت. با رشد جوامع بشری و پیشرفت آن، جامعه از بساطت خارج و پیچیده شده است. از این جهت بحث شخصیت حقوقی در جوامع امروزی از مباحث مهم تلقی می‌شود. بنابراین از منظر فقهی هم بحث از آن بسیار اساسی است.
آنچه در فقه معاصر به دنبال آن هستیم از این قبیل است: اعتبار عقلا در فقه تا چه اندازه‌ای حجت است؟ بر فرض قبول ماهیت مستقل برای شخصیت حقوقی، افراد و اشخاص تشکیل دهنده آن چه مسئولیتی دارند؟ آیا انحلال شخصیت حقوقی امکان دارد؟ آیا حق و تکلیف مسلم و قطعی شرعی متوجه اشخاص حقوقی نیز می‌شود یا نه؟ در صورت وقوع جرم حقوقی و کیفری، مجازات شخصیت حقوقی از چه طریقی ممکن است؟ و....
در همین راستا مقاله حاضر به جمع‌آوری کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و سایر منابع مرتبط به شخصیت حقوقی از منظر فقه معاصر پرداخته است.
کتاب‌ها
فارسی
- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی (مبانی فقهی و آثار قابلیت انتساب)، علی غلامی و محمدصادق آزادفر، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب
- آئین دادرسی کیفری اشخاص حقوقی، رضا فقيه‌كمالی، کرج، انتشارات رهام اندیشه، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب
- مبانی فقهی ثبت، احمد اسماعیل تبار، تهران، دانشگاه علوم قضایی خدمات اداری، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب
- نقش عوامل رافع مسئولیت کیفری نسبت به اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی از دیدگاه شرع و قانون، روح الله امیدوندی، تهران، نشر آفتاب گیتی، ۱۴۰۰ش.
- شخصیت حقوقی و احکام آن از دیدگاه مذاهب خمسه، سید مبارک سجادی، قم، نشر حقوق اسلامی، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب
- دادرسی کیفری نسبت به اشخاص حقوقی، محمدامین مهری، تهران، انتشارات قانون‌یار، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب
- شخصیت حقوقی از پیدایش تا زوال: بررسی شخصیت حقوقی اشخاص موضوع حقوق عمومی و خصوصی، عبدالسلام حمید، اهواز، علوم و فنون پزشکی اهواز، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب
- موضوع‌شناسی شخصیت حقوقی، سید مبارک سجادی، قم، آوای بهار، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب
- شخصیت حقوقی و احکام موسسات عام‌المنفعه با تکیه بر آرای امام خمینی (س)، محمد ساعدی، تهران، چاپ و نشر عروج (وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س))، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب
- جایگاه مالکیت دولت در اندیشه امام خمینی (قدس سره) و محقق خویی (رحمه‌الله)، امین فکری، مشهد، انتشارات استاد، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب
- تحلیل مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی، علی‌محمد روشنی، تهران، انتشارات بهنامی، ۱۳۹۵ش.
- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی (با نگاهی بر قانون مجازات اسلامی جدید)، هدایت‌الله کاظمی، تهران، انتشارات دارالفنون، ۱۳۹۵ش.
- اجتهاد شخصیت حقوقی، سید رضا شیرازی، مشهد، انتشارات نسیم رضوان، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب
- بررسی فقهی حقوقی وقف از سوی و بر اشخاص حقوقی، احسان سامانی، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب
- جایگاه شخصیت حقوقی در فقه از نظر حقوق و تکالیف، زهرا مرادی جوقان، تهران، نشر پلیکان، ۱۳۹۲ش. صفحات اتبدایی کتاب
- آشنایی بامبانی فقهی تحقیق و تفحص دراحوال اشخاص حقیقی و حقوقی، مهدی وفاجو، قم، نشر نصایح، ۱۳۹۱ش.
- شخصیت حقوقی، محمدجواد صفار، تهران، نشر بهنامی، ۱۳۷۳ش.صفحات ابتدایی کتاب
عربی
- الشخصیة الاعتباریة فی الفقه الإسلامی دراسة مقارنة، أحمد علی عبدالله، سودان، خرطوم، الهیئة العلیا للرقابة الشرعیة، ۱۴۳۸ق. لینک دسترسی
- مسؤولیة الشخصیة الاعتباریة دراسة فقهیة، أمل بنت إبراهیم بن عبد الله الدباسی، عربستان، مرکز التمیز البحثی فی فقه القضایا المعاصرة، ۱۴۳۴ق. لینک کتاب
- نظریة الشخصیة الاعتباریة بین الفقه الإسلامی والقانون الوضعی، احمد محمود الخولی، مصر، انتشارات دارالسلام، ۲۰۰۸م.
- الشخصیة الحکمیة للوقف فی الفقه الإسلامی، عبد الرحمن بن معلا اللویحق، شبکة الألوکة، بی تا. لینک کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- واکاوی حکم خیار مجلس در مورد شخص حقوقی و کارگزار او، سید مرتضی خاتمی سبزواری و سید جواد خاتمی سبزواری، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۵۵، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. لینک مقاله
- درآمدی بر نظریه شخصیت حقوقی در فقه امامیه، سید علیرضا امینی، فصلنامه تمدن حقوقی، دوره ۴، شماره ۹، ۱۴۰۰ش. لینک مقاله
- تحلیل حقوقی ماهیت و لزوم شخصیت حقوقی، بهنام اسدی، پژوهش‌های حقوقی قانون‌یار، شماره ۱۰، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- امکان سنجی داوری اشخاص حقوقی با تکیه بر رویه قضایی، مصطفی مظفری و مرتضی میرزایی مقدم، فصلنامه رأی، شماره ۳۲، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- چالش‌های اعمال قواعد تعدد جرم نسبت به اشخاص حقوقی، حسن پوربافرانی و اصغر احمدی و جواد پولادی، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱۱۱، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- امکان مطالبه دیه از مراکز درمانی در پرتو آرای دادگاه‌ها، مریم ثقفی، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۵۴، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- ماهیت حقوقی رابطۀ حکومت و اموال عمومی کاربری‌محور در فقه امامیه، ولی رستمی و محمدصادق فراهانی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره ۵۰، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- شخصیت حقوقی زکات در منظر فقهی و ارتباط آن با بیت‌المال، سید مصطفی محقق داماد و محمد مهریار، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۵۳، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- ولایت دولت بر اموال عمومی از منظر حقوق اداری و فقه امامیه، حامد کرمی و سیدعلیرضا میربد، فصلنامه حقوق اداری، شماره ۲۲، ۱۳۹۹ش. لینک مقاله
- اهلیت شخص حقوقی در قراردادهای مجانی، صادق شریعتی نسب، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره ۴۹، شماره ۴، ۱۳۹۸ش. لینک مقاله
- تأملی در شرعیت شخصیت حقوقی، حسین بهرامی و محمد حسین بیاتی، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۳۹، ۱۳۹۸ش. لینک مقاله
- امکان‌سنجی قابلیت انتساب جرایم حدی به اشخاص حقوقی، احمد حاجی ده آبادی و محمود حبیبی تبار، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۵۸، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- اهلیت جنایی اشخاص حقوقی، ایرج گلدوزیان و امین گلریز، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱۰۲، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- اعمال قواعد عمومی مجازات نسبت به اشخاص حقوقی، بهروز قلی‌زاده، فصلنامه تعالی حقوق، شماره ۱۹، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- آثار پذیرش شخصیت حقوقی در تحلیل وجود ربا در روابط مالی مردم، دولت، بانک‌های تجاری و بانک مرکزی، حسین میثمی و کامران ندری و فرشته ملاکریمی، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره ۱۸، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- تعلق حکم وضعی خمس به منافع شرکتها و مؤسسات، سید محسن طباطبایی و حسن علیدادی سلیمانی، دوفصلنامه مطالعات فقه امامیه، شماره ۹، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- بررسی فقهی ـ حقوقی شخصیت حقوقی، حسن آقانظری، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۵۴، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- جایگاه وقف در اموال اشخاص حقوقی با تأکیدبر آرای امام خمینی، سید محمد موسوی بجنوردی و ابوالفضل قهاری، پژوهشنامه متین، شماره ۷۷، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- بازشناسی فقهی ـ حقوقی مالکیت عمومی از مالکیت دولتی با تأکید بر اصل 44 قانون اساسی، مصطفی منصوریان و حسینعلی سعدی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۸۵، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- شخصیت و اهلیت حقوقی دولت در فقه، سید ضیاء مرتضوی، فصلنامه تخصصی دین و قانون، شماره ۱۴، ۱۳۹۵ش. لینک مقاله
- مالکیت دولت و نهادهای عمومی، احمد حسنی، فصلنامه فقه اهل بیت علیهم السلام، شماره ۸۵-۸۶، ۱۳۹۵ش. لینک مقاله
- خمس سرمایه و منافع شرکتها، سید محسن طباطبایی، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال بیست و دوم، شماره ۴، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- امکان سنجی پذیرش نظریه «شخصیت حقوقی خانواده» در حقوق ایران، کشورهای اسلامی، غرب و فقه اسلام، سید مهدی دادمرزی، فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره ۱۹، شماره ۳، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- ضمانت اجراهای جرایم اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، دُرید موسوی مجاب و علی رفیع زاده، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضائی، شماره ۶۹، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- مبانی تداوم شخصیت حقوقی انسان پس از مرگ در مذاهب خمسه و حقوق موضوعه، فاطمه قدرتی، فصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۱۲، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- طرح دادخواست علیه دولت و حاکم اسلامی و شرط صلاحیت رسیدگی به آن، سید ضیاء مرتضوی، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال بیست و دوم، شماره ۴، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- دامنه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی، سید درید موسوی مجاب و علی رفیع زاده، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، شماره ۱۳، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- بررسی اهلیت شخص حقوقی در فقه و حقوق، اصغرآقا مهدوی و مهدی حبیبیان، فصلنامه پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی (پژوهشنامه فقهی)، شماره ۴، ۱۳۹۳ش. لینک مقاله
- مبانی و ادله اعتبار شرعی شخصیت حقوقی، سیدضیاء مرتضوی، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال بیست و یک، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. لینک مقاله
- ماهیت شخصیت حقوقی در فقه و حقوق اسلامی، ثریا قنبری رباطی و علی‌اکبر فلاح، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۱۹، ۱۳۹۳ش. لینک مقاله
- تحلیل فقهی شخصیت حقوقی، محمدتقی فخلعی و محمدحسن حائری و محمدعلی قاسمی، فصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۹، ۱۳۹۳ش. لینک مقاله
- چالش‌های نادیده انگاشتن مالکیت دولت در اندیشه مرحوم آیت‌الله خویی، محمدصادق فیاض، فصلنامه مطالعات فقه امامیه، دوره ۹۳، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. لینک مقاله
- وقف اموال اشخاص حقوقی به وسیله مدیران، پرویز عامری و هاجر مصلحیان، فصلنامه مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره ۵، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. لینک مقاله
- وقف از سوی اشخاص حقوقی، سید ابراهیم حسینی و احسان سامانی، فصلنامه معرفت حقوقی، شماره ۳، ۱۳۹۱ش. لینک مقاله
- نظریه شخصیت حقوقى، نقطه عطفى در فقه آیت الله طباطبایى یزدى، سید ضیاء طباطبایی، فصلنامه فقه، شماره ۷۳، ۱۳۹۱ش. لینک مقاله
- مالکیت حقوقی نهادهای مالی (شخصیت حقوقی نهادهای مالی)، حسن آقانظری، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۴۳، ۱۳۹۰ش. لینک مقاله
- ربا در وام‌های دولتی، محمد جعفری هرندی، فصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۸۹ش. لینک مقاله
- درآمدى بر مسئولیت مدنى اشخاص حقوقى، عبدالله شفائی، فصلنامه فقه، شماره ۵۵، ۱۳۸۷ش. لینک مقاله
- مالکیت دولت، محمد رحمانی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۱۰، ۱۳۸۵ش. لینک مقاله
- جایگاه شخصیت حقوقی، محمد جعفری هرندی، نشریه فقه و مبانی حقوق، شماره ۱، ۱۳۸۴ش. لینک مقاله
- شخصیت حقوقی وقف، محمد رحمانی، نشریه وقف میراث جاوید، شماره ۳۰، ۱۳۷۹ش. لینک مقاله
- شخصیت حقوقی جهات عامه، محمدجواد صفار، مجله حقوقی قضائی دادگستری، دوره ۵۸، شماره ۱۱، ۱۳۷۳ش. لینک مقاله
عربی
- الشخصیة الإعتباریة للأحکام القضائیة دراسة تأصیلیة تطبیقیة، عاصم بن عبدالله المطوع، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، مجلة قضاء، شماره ۲۲، ۱۴۴۲ق.
- تصویبات شرعیة على أحکام الشخصیة الاعتباریة للشرکة مع التعلیق الفقهی والقانونی المقارن، مصطفى النایر المنزول حامد، سودان، مجلة جامعة القرآن الکریم والعلوم الإسلامیة، شماره ۳۷، ۲۰۱۷م.
- مشروعیة الشخصیة المعنویة فی الفقه الإسلامی، صاحب محمد حسین نصار، مجلة الکلیة الإسلامیة الجامعة، الجامعة الإسلامیة العراق، شماره ۳۷، ۲۰۱۶م.
- الشخصیة الاعتباریة الحکیمة والشخصیة الطبیعیة الحقیقیة الفرق بینهما، حسین بن معلوى بن حسین الشهرانی، ریاض، مجلة البحوث والدراسات الشرعیة، ۱۴۳۴ق. لینک مقاله
- الشخصیة المعنویة للوقف، کریمه جدیل، مجلة البحوث العلمیة والدراسات الإسلامیة، جامعة بن یوسف بن خدة الجزائر، شماره ۴، ۱۴۳۳ق. لینک دسترسی
- الشخصیة الإعتباریة للوقف وأثرها فی حمایته، الخیرو عبدالقادر، الجزایر، مجلة الاجتهاد للدراسات القانونیة والاقتصادیة، شماره ۲، ۲۰۱۲م. لینک دسترسی
- الشخصیة الاعتباریة، خالد بن عبد العزیز بن ابراهیم الجرید، ریاض، مجلة العدل، شماره ۲۹، ۱۴۲۷ق. لینک مقاله
- فکرة الشخصیة المعنویة فی فقه الوقف، عبد الامیر زاهد کاظم، مجلة کلیه الفقه، لینک دسترسی
- المسؤولیة الجنائیة للشخصیة المعنویة فی الفقه الإسلامی، عبدالسلام بن محمد الشویعر، عربستان، جامعة نایف العربیة للعلوم الأمنیة، المجلة العربیة للدراسات الأمنیة، مجلد ۲۰، شماره ۴۰، ۲۰۰۵م. لینک مقاله
- زکاة الشخصیة الاعتباریة، احمد الصادق البشیر، یمن، مجلة جامعة القرآن الکریم والعلوم الإسلامیة، شماره ۹، ۱۴۲۵ق. لینک مقاله
- الشخصیة القانونیة المعنویة فی الفکر الإسلامی، محمود بوترعة، الجزایر، جامعة باتنه، کلیة العلوم الإسلامیة، مجلة الاحیاء، شماره ۷، ۲۰۰۳م. لینک دسترسی
- الشخصیة الاعتباریة بین الفقه والقانون، محمد السید الدسوقی، دوحه، مجلة کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة، شماره ۱۹، ۲۰۰۱م. لینک مقاله
- الشخصیة الاعتباریة ذات المسؤولیة المحدودة : دراسة فقهیة اقتصادیة، محمدعلی القری، عربستان، المعهد الاسلامی للبحوث والتدریب، مجلة دراسات إقتصادیة إسلامیة، مجلد ۵، شماره ۲، ۱۴۱۹ق.
- ضمان الأشياء التابعة لشخص طبيعي أو اعتباري من بناء وآلات وحيوان بالخطأ المفترض، عبد القادر محمد العماري، قطر، مجلة المجمع الفقهی الاسلامی، شماره ۱۰، ۱۴۱۵ق. لینک مقاله
- الدعوى على الشخص الاعتباري دراسة مقارنة، ناصر بن سعد السبيعي، ریاض، مركز التميز البحثي، بی تا. لینک مقاله
- مشروعیة الشخصیة المعنویة فی الفقه الإسلامی، نیازی عمران أحسن، الجامعة الإسلامیة العالمیة - مجمع البحوث الاسلامیة پاکستان، مجلة الدراسات الإسلامیة، مجلد ۱۸، شماره ۵، ۱۹۸۳م. لینک مقاله
- الشخصیة الاعتباریة فی الشریعة الاسلامیة بحث مقارن، محمد طموم، جامعة الکویت، کلیة الحقوق والشریعة، مجلة الحقوق والشریعة، مجلد ۲، شماره ۱، ۱۹۷۸م. لینک دسترسی
- بحث فی المسئولیة الجنائیة للأشخاص المعنویة، ابراهیم علی صالح، مجلة مصر المعاصرة، شماره ۳۶۴، ۱۹۷۶م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- شخصیت حقوقی (بررسی تحلیلی در پرتو فقه امامیه)، منصور حسین، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، حوزه الاطهار (ع) التخصیصه، ۱۴۰۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی تعیین مجازات اشخاص حقوقی با رویکرد کیفرشناختی، رضا مهرعلی‌تبار فیروزجاه، کارشناسی ارشد، در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، دانشکده پیشگیری از جرم و اصلاح و تربیت، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی، احکام و آثار وصیت بر شخص حقوقی، محمدصادق اصغری زرگرآبادی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شخصیت حقوقی شرکت مدنی در حقوق ایران با تاکید بر فقه امامیه، علی آقاجانی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مسئولیت اشخاص حقوقی و مدیران در پرداخت دیه، سید مرتضی حسینی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شخصیت حقوقی سازمان ها و احکام مربوط، با توجه به فتاوای مقام معظم رهبری، جواد رضائی، کارشناسی ارشد، در جامعه المصطفی العالمیه، موسسه آموزش عالی علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تاثیر اضطرار بر مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در فقه و حقوق کیفری ایران، رسول رضائی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی از منظر فقه امامیه و حقوق ایران، محمدامین غلامی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی وضعیت حقوقی وقف اموال اشخاص حقوقی در فقه و حقوق ایران، قاسم بذرافکن، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی فقهی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی باتکیه برنوآوری های قانون مجازات اسلامی۹۲، فاطمه حفیظی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- دادرسی جرایم اشخاص حقوقی، حسین فاضلی هریکندی، رساله دکتری در دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۶ش.
- تحلیل فقهی و حقوقی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی، آزیتا رضازاده، کارشناسی ارشد، در دانشگاه میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی شخصیت حقوقی مال موقوفه و آثار آن در حقوق ایران، مجید فاضلی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شمال، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، ۱۳۹۶ش.
- مبانی و آثار مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی در فقه امامیه و حقوق ایران، محمود پوربافرانی، رساله دکتری در دانشگاه خوارزمی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۵ش اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی شخصیت حقوقی وقف در حقوق ایران و فقه اسلامی، مهری مصطفایی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- وقف از سوی اشخاص حقوقی، فریبا جعفری، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی فقهی و آثار قابلیت انتساب مسئولیت کیفری به اشخاص حقوقی، محمدصادق آزادفر، کارشناسی ارشد، در دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی غیر از دارنده در حوادث رانندگی، فاطمه نیک خراسانی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- اهلیّت اشخاص حقوقی در وقف از نظر فقه و حقوق مدنی، رضا غیبی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تحلیلی مسوولیت کیفری شخصیت حقوقی بیمارستان در قبال بیماران، زینب فرجی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مجازات اشخاص حقوقی براساس قانون مجازات اسلامی( مصوب۱۳۹۲ش)، سعید آشتا، کارشناسی ارشد، در دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل فقهی شخصیت حقوقی، محمدعلی قاسمی، رساله دکتری در دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- جرم انگاری توهین به اشخاص حقوقی، قومیت ها و اقلیت‌ها، حسین مرتضائی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۳ش.
- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون جدید مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، محسن قزنی ارانی، کارشناسی ارشد، در انشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی وقف اشخاص حقوقی و وقف بر اشخاص حقوقی، احسان آرمانی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه امام خمینی قزوین، گروه حقوق، ۱۳۹۱ش.
- مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی، علیرضا رادمنش، کارشناسی ارشد، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی بزه‌دیدگی اشخاص حقوقی، افشین عبدالمحمدی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه قم، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۸۸ش.
- بررسی شخصیت حقوقی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه، احمد صادقی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۵ش.
- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی، محمدحسن حسنی، کارشناسی ارشد، در دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، ۱۳۷۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، جمال اکبری، پایان‌نامه کارشنای ارشد در دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۷۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شخصیت حقوقی، محمدجواد صفار، رساله دکتری در دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۷۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- المسؤولیة الجنائیة والمدنیة للشخصیة الإعتباریة: دراسة فقهیة مقارنة، الدومة کوکو الدومة الشیخ، رساله دکتری در جامعة ام درمان، سودان، ۲۰۱۷م.
- جنسیة الأشخاص الاعتباریة: دراسة مقارنة بین الشریعة و النظام، نافع بن عوض الله بن محمد السهلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، الجامعة الإسلامیة بالمدینة المنورة، کلیة الشریعة، ۱۴۳۰ق.
- الشخصیة الاعتباریة فی الفقه والنظام، عبد الله بن فهد الهدیب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، المعهد العالی للقضاء، قسم السیاسة الشرعیة، ۱۴۱۶ق.
- دعاوى الشخصیة الاعتباریة وتطبیقاتها فی المحاکم الشرعیة دراسة مقارنة، إیمان حسن حسن أبوالرز، رساله دکتری در الجامعة الاردنیة، کلیة الدراسات العلیا، ۲۰۰۹م.
- نظریة الشخصیة الحکمیة (الاعتباریة) وتطبیقاتها فی الفقه الاسلامی، محمدإبراهیم أبوجریبان، رساله دکتری الجامعة الاردنیة، کلیة الدراسات العلیا، ۱۹۹۹م.
- المسؤولیة الجنائیة للأشخاص المعنویة: دراسة مقارنة، باسل عبداللطیف محمد علی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در جامعة بغداد، کلیة القانون، ۱۹۷۸م.
سایر منابع
- بررسی شخصیت حقوقی شرکت‌های مدنی در حقوق ایران و فقه امامیه، پرویز اعتباریان، حسن رحیم زاده میبدی، محمدهادی موفق اردستانی، مجید ابراهیمی، سومین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در علوم انسانی، ۱۳۹۶ش. لینک دسترسی
- الشخصیة الاعتباریة، أهلیتها وحکم تعلق الزکاة بها، محمد سعید رمضان البوطی. لینک دسترسی
- المسؤولیة الجنائیة فی جرائم المؤسسات والشخصیات المعنویة فی الفقه الإسلامی، عبدالسلام بن محمد الشویعر، ندوة المجتمع والأمن فی دورتها السنویة الرابعة - الظاهرة الإجرامیة المعاصرة الإتجاهات والسمات، ۱۴۲۶ق.