الکل (منابع مطالعاتی)
(تغییرمسیر از مصادر البحث عن استعمال الکحول)
الکل ماده‌ای شیمیایی است که در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و همچنن در صنایع غذایی و برخی نوشیدنی‌ها کاربرد دارد. از منظر فقهی مصرف خوراکی الکل به دلیل مست‌کنندگی جایز نیست و حتی برخی از موارد آن را نجس می‌دانند. در میان فقهای معاصر امام خمینی الکل خوراکی و هر نوشیدنی مست‌کننده‌ای که اصل آن مایع باشد را نجس و خوردن آن را حرام می‌داند. همچنین ناصر مکارم شیرازی الکل‌های قابل شرب و الکلی که از خمر گرفته شده باشد را نجس و خوردن آن را حرام می‌داند. در مقابل سید علی سیستانی انواع مختلف الکل را محکوم به طهارت دانسته ولی خوردن الکل‌های خوراکی را حرام می‌داند. در این صفحه منابعی که احکام فقهی الکل را مورد بررسی قرارداده‌اند، گردآوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- الکل و فرآورده‌های آن در فقه اسلامی، سید حسن وحدتی شبیری، نشر بوستان کتاب، ۱۳۷۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فرآورده‌های الکل از نظر نجاست و حرمت، احمد صبور اردوباری، قم، نشر دارالتبلیغ الاسلامی، ۱۳۵۱ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- فتح الغفور فی استعمال الکحول مع العطور، محمد بن قاسم آل غزال الضُّمیری، بی‌جا، ۲۰۰۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- لباب النقول فی طهارة العطور الممزوجة بالکحول، عیسی بن عبد الله بن محمد بن مانع الحمیری، الإمارات، دارالقلم فی النشر و التوزیع، ۱۹۹۵ م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بحوث فی شرح العروة الوثقی، سید محمدباقر صدر، تحقیق سید محمود هاشمی شاهرودی، جلد ۳(انواع الکل)، قم، نشر مجمع الشهید آیت‌الله الصدر العلمی، ۱۴۰۸ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- موضوع‌شناسی انواع الکل و طهارت آن، محمود رفیعی، فصلنامه فقه و حقوق نوین، شماره ۱۱، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طهارت الکل از منظر فقه شیعی، عباس نیکزاد، علی بیژنی، دوره ۲۳، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی مقدار مجاز استفاده از الکل در فراورده‌های خوراکی، غلامرضا نورمحمدی، عباس عمادی، فصلنامه قرآن و طب، دوره ۵، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- واکاوی ماهیت فقهی الکل و فراورده‌های الکلی، غلامرضا نورمحمدی، عباس عمادی، فصلنامه مطالعات اسلامی در حوزه سلامت، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- واکاوی نظرات فقهی طهارت مسکرات، فاطمه عرب‌احمدی، سید علی پورمنوچهری، نخستین کنگره بین‌المللی جامع حقوق، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حکم شرعی استعمال مواد مسکر و روان‌گردان از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی، حبیب‌الله عظیمی و مسعود اصغری، دوفصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، دوره ۹، شماره ۳۴، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی علمی و فقهی الکل و فراورده‌های آن، حسینعلی آذربادگان، فصلنامه فقه، دوره ۹، شماره ۳۲–۳۱، ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- حکم استعمال العطور الکحولية في الفقه الإسلامي، غيداء الطريف، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بدمنهور، مجلد ۷، شماره ۱، ۲۰۲۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- هل الکحول هی الخمر؟، عامر بن محمد فداء بن محمد عبدالمعطی بهجت، مجلة کلیة الشریعة و القانون (مصر)، دوره ۳، العدد ۲۳، ۲۰۲۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- استخدام مادة الکحول فی تصنیع العطور حکمه و آثاره، زینب إسماعیل أحمد مبارکی، مجلة الفرائد فی البحوث الإسلامیة و العربیة، المجلد ۳۹، العدد ۲، ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الکحول و استخداماته - دراسة فقهیة معاصرة، هشام السید عطیه الجناینی، مجلة کلیة الشریعة و القانون بطنطا، المجلد ۳۴، العدد ۴، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم استخدام الکحول فی الأطعمة و الأدویة، عادل مبارک المطیرات، مجلة البحوث القانونیة و الإقتصادیة (مصر)، المجلد ۲، العدد ۳، 2012. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأدویة المشتملة علی الکحول و المخدرات، کمال حماد نزیه، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الکحول و المخدرات و المنبهات فی الغذاء و الدواء، محمد علی البار، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المشروبات الکحولیة و المخدرات، محمد الهواری، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأدویة المشتملة علی الکحول و المخدرات، أحمد رجائی الجندی، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الکحول و المخدرات، نجم عبدالله عبدالواحد، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأدویة المشتملة علی الکحول و المخدرات، عبدالله بن محمد علدالله، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی (ریاض)، مجلد ۱۴، عدد۱۶، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- مبانی فقهی و حقوقی تحریم خمر از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، حمزه گراوندفر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور خرم‌آباد، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مسئولیت کیفری تولیدکنندگان و توزیع کنندگان مواد الکلی صنعتی در خصوص جنایات ناشی از آنها در فقه امامیه و حقوق ایران با تأکید بر رویه قضایی، عاطفه هرمزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی نجاست مسکرات از منظر مقدس اردبیلی، صاحب جواهر، شهید صدر، امام خمینی رحمهم الله، محمود رفیعی، پایان‌نامه سطح ۳، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی اثرات ناشی از مسکرات در شروع و وقوع جرم با نگاهی به فقه امامیه، رضا حمزه‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه علامه محدث نوری، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی نجاست مسکرات با رویکرد تطبیقی در مصادیق جدید، غلامرضا احسنی ارانی، پایان‌نامه سطح ۳، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تأثیر درصد الکل و اسکار در حرمت ماکولات و مشروبات، محمد امین حسینعلی، پایان‌نامه سطح ۴، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی مشروبات الکلی و جرائم مرتبط با آن در شهر دهدشت از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶، علی شیردادوند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی تولید و فروش محرمات و نجاسات به کفار با تکیه بر فقه حکومتی، محبوبه جلولی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نگاهی بر ریشه‌های فقهی و حقوقی احکام مسکرات الکلی و حمل و نقل آنها، سلمان الماسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حکم نجاست الکل صنعتی، محمد رهبران یزدی، پایان‌نامه سطح ۴، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مشروبات الکی در اسلام، سید صادق پاکدل، پایان‌نامه سطح ۳، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی الکل و فرآورده‌های آن، سید جواد موسوی، پایان‌نامه سطح ۳، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مشروبات الکلی در فقه شیعه، شهربانو خدادادی، پایان‌نامه سطح ۳، حوزه علمیه خراسان، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی ادله غذاهای حلال در فقه امامیه و اهل سنت(ص۱۱۰ به بعد)، بطول حسن‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
منابع دیگر
- کرسی موضوع‌شناسی الکل و فرآورده‌های آن در فقه اسلامی، سید حسن وحدتی شبیری، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حکم الکل صنعتی و غیر صنعتی از نظر طهارت و نجاست، درس خارج فقه مصطفی اشرفی شاهرودی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- موضوع‌شناسی و حکم استفاده از الکل، درس خارج فقه هادی عباسی خراسانی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم مسکر و الکل، درس خارج فقه سید محمدعلی موسوی جزایری، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طهارت و نجاست الکل، استفتائات سید علی خامنه‌ای، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فرق بین عنوان مسکر در کلام اطبا و فقها، درس خارج فقه محمد محمدی قایینی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نشست موضوع‌شناسی الکل و خمر، مجموعه سخنرانان، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نجاست مسکرات، درس خارج فقه سید کاظم مصطفوی، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طهارت و نجاست الکل، درس خارج فقه حسین مظاهری، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الکل، استفتائات سید علی سیستانی. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طهارت الکل طبی و صنعتی، استفتائات ناصر مکارم شیرازی. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طهارت و نجاست الکل، استفتائات امام خمینی. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر