پرش به محتوا

فقه معاصر:پیش‌نویس فقه حقوق و اعتبارات مالی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح تا باب اول
(اصلاح تا باب اول)
خط ۱: خط ۱:
===چکیده===
===چکیده===
'''فقه حقوق و اعتبارات مالی''' با عنوان فرعی «الملکیه المعنویه؛ الشرکات المساهمه؛ماهیت پول و احکام آن» اثر سید محمدرضا مدرسی یزدی است.
'''فقه حقوق و اعتبارات مالی''' با عنوان فرعی «الملکیة المعنویة؛ الشرکات المساهمه؛ ماهیت پول و احکام آن» اثر سید محمدرضا مدرسی یزدی، از مدرسان حوزه علمیه قم و از فقیهان شورای نگهبان است. این کتاب به سه موضوع مالکیت معنوی، شرکت‌های سهامی عام، و ماهیت پول و احکام آن می‌پردازد و در سال ۱۴۰۰ش در مؤسسه انتشارات حوزه‌های علمیه به چاپ رسیده است.
جدیدترین تلاش در واکاوی مسائل اساسی حقوق اقتصادی از نگاه فقه امامیه است که توسط آیه الله سید محمد رضا مدرسی یزدی، از مدرسان حوزه علمیه قم و فقهای شورای نگهبان در سه باب: «مالکیت معنوی، شرکت¬های سهامی عام، و ماهیت پول و احکام آن» به نگارش درآمده و توسط مؤسسه انتشارات حوزه-های علمیه در سال ۱۴۰۰ش به چاپ رسیده است.  
 
==زندگی¬نامه سید محمدرضا مدرسی یزدی ==
==زندگینامه نویسنده ==
او در سال ۱۳۳۴ش در شهر یزد متولد شد، در سال۱۳۵۱ش به قم آمد و دروس سطوح عالی را در قم ادامه داد. افزون بر دروس حوزوی، به فراگیری دروس هیئت و نجوم، فلسفه و کلام، اقتصاد و تفسیر و حدیث نیز پرداخت. مهمترین اساتید وی: حسین وحید خراسانی و میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی، میرزا کاظم تبریزی، محمدتقی بهجت، میرزا هاشم آملی بودند. او از سال ۱۳۷۲ش به تدریس درس خارج فقه و اصول اشتغال دارد و افزون بر دروس رسمی حوزوی، دروس اخلاق، اقتصاد، فلسفه اسلامی را نیز در مراکز حوزوی و دانشگاهی تدریس کرده است. همچنین او عضو مجلس خبرگان رهبری، از فقهای شورای نگهبان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. وی دارای آثار متعددی است از جمله: مقدمه‌ای بر شناخت امامان در پرتو روایات، فلسفه اخلاق، تشیع در تسنن و زکات و خمس در اسلام.
سید محمدرضا مدرسی یزدی در سال ۱۳۳۴ش در شهر یزد متولد شد و تحصیلات حوزوی خود را از سال ۱۳۵۱ش در قم آغاز کرد. مهمترین اساتید وی [[حسین وحید خراسانی]] و [[میرزا جواد تبریزی]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، میرزا کاظم تبریزی، [[محمدتقی بهجت]] و [[میرزا هاشم آملی]] بودند. مدرسی یزدی از سال ۱۳۷۲ش به تدریس درس خارج فقه و اصول اشتغال دارد و افزون بر دروس رسمی حوزوی، دروس اخلاق، اقتصاد، فلسفه اسلامی را نیز در مراکز حوزوی و دانشگاهی تدریس کرده است. او همچنین عضو مجلس خبرگان رهبری، از فقیهان شورای نگهبان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. پاره‌ای از آثار تألیفی مدرسی عبارتند از: مقدمه‌ای بر شناخت امامان در پرتو روایات، فلسفه اخلاق، تشیع در تسنن، و زکات و خمس در اسلام.
 
==معرفی و ساختار کتاب==
==معرفی و ساختار کتاب==
کتاب « فقه حقوق و اعتبارات مالی » جدیدترین تلاشی است که در سطح بالا برخی مسائل نوپدید اساسی حقوق اقتصادی از نگاه فقه امامیه را مورد بحث وکنکاش قرار داده است.
کتاب «فقه حقوق و اعتبارات مالی» به زبان عربی و فارسی، سه موضوع فقهی نوپدید را از منظر حقوق اقتصادی و با نگاهی فقهی بررسی کرده است: مالکیت معنوی و شرکت‌های سهامی عام به زبان عربی، و ماهیت پول و احکام آن به زبان فارسی.


این مجموعه در سه باب تدوین شده است که باب اول و دوم آن به زبان عربی نگارش شده که باب اول در باره مالکیت معنوی و باب دوم در باره شرکت¬های سهامی عام است؛ و این دو بخش در اصل توسط آیه الله سید محمد رضا مدرسی به جهت طرح در جلسات فقهی در محضر مقام معطم رهبری آیه الله خامنه¬ای نگارش یافته است.
دو بخش اول کتاب، متنی است که با هدف طرح در جلسات فقهی درس خارج فقه آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، از سوی مدرسی یزدی نگارش یافته و بخش سوم، بخشی از تقریرات دروس خارج فقه مدرسی است که به قلم عبدالله امیرخانی نوشته شده است.
وبخش سوم که به زبان فارسی نگارش یافته، قسمتی از تقریرات دروس سید محمد رضا مدرسی یزدی است که توسط عبد الله امیر خانی تنظیم شده است.   
   
==باب اول: مالکیت معنوی==
==باب اول: مالکیت معنوی==
نویسنده کتاب فقه و حقوق و اعتبارات مالی در مقدمه این باب اشاره دارد به اینکه ظهور اصطلاح «مالکیت معنوی» به دو قرن اخیر بازمی¬گردد، اما معتقد است که زمینه¬های آن ریشه¬ در تاریخ حیات انسان دارد، چه این¬که بسیاری مخترعین و کاشفان پدیده¬های علمی سعی داشتند راز اکتشافات خودرا نزد خود نگهدارند. سپس نویسنده متذکر شده که بحث پیرامون مالکیت معنوی در دو سطح یا دو دامنه (مستوی) قابل بررسی است. اول آن¬که، آیا با ادله شرعی می¬توان این گزاره را اثبات کرد. و دوم آن¬که، در حالت عدم اثبات آن با ادله شرعی، آیا می¬توان یک مستمسکی برای آن جستجو نمود که بتوان طریقی شرعی برای رسیدن به آثار مالکیت معنوی یافت؟  
نویسنده کتاب، ***در مقدمه این باب اشاره دارد به اینکه ظهور اصطلاح «مالکیت معنوی» به دو قرن اخیر بازمی¬گردد، اما معتقد است که زمینه¬های آن ریشه¬ در تاریخ حیات انسان دارد، چه این¬که بسیاری مخترعین و کاشفان پدیده¬های علمی سعی داشتند راز اکتشافات خودرا نزد خود نگهدارند. سپس نویسنده متذکر شده که بحث پیرامون مالکیت معنوی در دو سطح یا دو دامنه (مستوی) قابل بررسی است. اول آن¬که، آیا با ادله شرعی می¬توان این گزاره را اثبات کرد. و دوم آن¬که، در حالت عدم اثبات آن با ادله شرعی، آیا می¬توان یک مستمسکی برای آن جستجو نمود که بتوان طریقی شرعی برای رسیدن به آثار مالکیت معنوی یافت؟  


محمد رضا مدرسی در بخش اول این باب، با طرح همه دلایل اعم از دلیل عقلی نظری و عملی، به دلایل نقلی از کتاب و سنت پرداخته، از جمله با اشاره به آیات:« للرجال نصیب مما اکتسبوا و للنساء نصیب مما اکتسبن» و « یا ایها الذین آمنوا لا تأکلوا اموالکم بینکم بالباطل ...» و نیز بیان چند روایت، از جمله روایات دال بر «حرمت مال مسلمان» یا استدلال به قاعده «لا ضرر» و موارد دیگر، پس از کنکاش تمام ادله، هیچ یک¬ را کافی و ثابت کننده شرعی برای مقصود ما - که همان اقامه دلیل شرعی بر «مالکیت معنوی» است- نمی¬داند، ودست آخر متوسل به حکم حاکم شرع شده که وی می¬تواند برمبنای مصالح مسلمین به مسئله حق مالکیت معنوی ورود نماید، همانگونه که امام خمینی در کتاب تحریر الوسیله به این مورد اشاره کرده است.  
محمد رضا مدرسی در بخش اول این باب، با طرح همه دلایل اعم از دلیل عقلی نظری و عملی، به دلایل نقلی از کتاب و سنت پرداخته، از جمله با اشاره به آیات:« للرجال نصیب مما اکتسبوا و للنساء نصیب مما اکتسبن» و « یا ایها الذین آمنوا لا تأکلوا اموالکم بینکم بالباطل ...» و نیز بیان چند روایت، از جمله روایات دال بر «حرمت مال مسلمان» یا استدلال به قاعده «لا ضرر» و موارد دیگر، پس از کنکاش تمام ادله، هیچ یک¬ را کافی و ثابت کننده شرعی برای مقصود ما - که همان اقامه دلیل شرعی بر «مالکیت معنوی» است- نمی¬داند، ودست آخر متوسل به حکم حاکم شرع شده که وی می¬تواند برمبنای مصالح مسلمین به مسئله حق مالکیت معنوی ورود نماید، همانگونه که امام خمینی در کتاب تحریر الوسیله به این مورد اشاره کرده است.  
۱٬۱۳۶

ویرایش