۶٬۸۸۸
ویرایش
فقه معاصر:پیش‌نویس فقه و عرف (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←نگارش مجدد: ابرابزار
(←نگارش مجدد: ابرابزار) |
|||
| خط ۱۹۱: | خط ۱۹۱: | ||
چکیده بخش یکم | چکیده بخش یکم | ||
ا. «فقه» در لغت و قرآن کریم به معنای مطلق فهم یا فهم با دقت و تأمل است، لکن در بستر تاریخ دینی خویش چندین بار با تضییق روبه رو گردیده است. «فقه» در این تحقیق به مجموعه مسائلی گفته می‌شود که کاشف از حلال و حرام و اعتبارات الاهی است. | ا. «فقه» در لغت و قرآن کریم به معنای مطلق فهم یا فهم با دقت و تأمل است، لکن در بستر تاریخ دینی خویش چندین بار با تضییق روبه رو گردیده است. «فقه» در این تحقیق به مجموعه مسائلی گفته می‌شود که کاشف از حلال و حرام و اعتبارات الاهی است. | ||
ب. «عرف» یعنی فهم یا بنا یا داوری مستمر و ارادی مردم که صورت قانون مشروع نزد آنها به خود نگرفته باشد. | ب. «عرف» یعنی فهم یا بنا یا داوری مستمر و ارادی مردم که صورت قانون مشروع نزد آنها به خود نگرفته باشد. | ||
| خط ۲۱۱: | خط ۲۱۱: | ||
به گزاره درک مصلحت و عوامل متفاوت دیگر است؛ سزاوار است تأسیسی را بنای عقلا دانست که منشأ عقلانی داشته بقیه بناها را به «عرف» و «عادت» | به گزاره درک مصلحت و عوامل متفاوت دیگر است؛ سزاوار است تأسیسی را بنای عقلا دانست که منشأ عقلانی داشته بقیه بناها را به «عرف» و «عادت» | ||
موسوم کرد. | موسوم کرد. | ||
ط رابطه المتصلون أولا عرف و بنای عقلا تباین در مفهوم و عام و خاص من وجه در مصداق است. | ط رابطه المتصلون أولا عرف و بنای عقلا تباین در مفهوم و عام و خاص من وجه در مصداق است. | ||
| خط ۲۲۶: | خط ۲۲۶: | ||
چکیده بخش دوم | چکیده بخش دوم | ||
أ. عرف منبع شریعت یا سند کشف آن نیست، عرف ابزاری است که در خدمت استاد کشف قرار می‌گیرد. | أ. عرف منبع شریعت یا سند کشف آن نیست، عرف ابزاری است که در خدمت استاد کشف قرار می‌گیرد. | ||
ب عقل، نصوص و متون دینی بر منبع بودن انحصاری اراده الاهی در شریعت دلالت دارد. | ب عقل، نصوص و متون دینی بر منبع بودن انحصاری اراده الاهی در شریعت دلالت دارد. | ||
ج شریعت جامع جهانی و جاودانه مبین هر خرد و کلان است با این بیان | ج شریعت جامع جهانی و جاودانه مبین هر خرد و کلان است با این بیان | ||
د. جهانی و جاودانه بودن شریعت مقتضی تعیین نهاد یا نهادهایی است که در خلاء قانونی مباشر و مستقیم به برنامه‌ریزی و جعل مقررات متناسب با اهداف کلی شریعت بپردازد. | د. جهانی و جاودانه بودن شریعت مقتضی تعیین نهاد یا نهادهایی است که در خلاء قانونی مباشر و مستقیم به برنامه‌ریزی و جعل مقررات متناسب با اهداف کلی شریعت بپردازد. | ||
| خط ۲۷۴: | خط ۲۷۴: | ||
موضوع سازی و موضوع زدایی عرف | موضوع سازی و موضوع زدایی عرف | ||
==بخش سوم== | == بخش سوم == | ||
آسیب‌ها | |||
چکیده بخش سوم | |||
ان اندیشه شمول، انعزال، ابهام و اعتدال اندیشه‌هایی است که در مورد حوزه شریعت و گستره آن وجود دارد: ار اندیشه اول برای هر حرکت و سکونی حکم خاصی از شریعت قائل است و اباحه را به عنوان حکمی مجعول از شریعت قائل است. نظریه انعزال قائل به انحصار حوزه شریعت به اخلاق فردی و عبادات و خروج مطلق بقیه شؤون از آن حوزه است. نظریه ابهام ترسیم خطوط کلی و رهنمودهای کلان را در حوزه معاملات، مسائل اجتماعی، سیاسی و سایر شؤون زندگی آدمیان از سوی شارع مقدس می‌پذیرد. | |||
۴. اندیشه اعتدال برگسترش حوزه شریعت نسبت به شؤون مادی و اجتماعی و انکار منطقة الفراغ - به معنای معروفش - پای فشرده، لکن قائل به جعل حکم برای هر واقعه و سکون نیست اباحه را حکم مجعول نمی‌داند و خلو برخی وقایع را از حکم (مجعول) می‌پذیرد. | |||
مجموعه نصوص و متون دینی و مقتضای درک عقل دال بر نظریه اعتدال است. | |||
ب نظر حاکم و قاضی در تشخیص حکم که الزاماً جزیی است)، موضوع، متعلق و مصادیق این دو متبع است. | |||
نظر فقیه در بیان حکم که الزاماً کلی است)، مفهوم موضوع و متعلق مخترع شرعی مستنبط مورد تعبد شارع و دارای پایگاه اجتهادی منبع است. | |||
در مفهوم سازی و مفهوم‌شناسی عرفی، نظر عرف مرجع است در تعیین مصداق برای موضوع یا متعلق حکم شرعی، اطمینان یا قطع مکلف معیار است، مگر نهاد دیگری را شارع مقدس تعیین نماید. ا ا ج شرع مقدس رویه و عرف عقلا را در کشف مفاهیم عرفی و سایر موضوعات شرعی پذیرفته و راهی ویژه ارائه نکرده است. | |||
کاوش ارتکاز و بررسی رفتار مردم شمارش عناصر، وارسی مصادیق روشن و چینش آنها کنار یکدیگر مراجعه به لغت بررسی موارد استعمال و مراجعه به تبادر ذهنی از راه‌های کشف و فهم مفاهیم عرفی است. د. در تطبیق مفاهیم بر مصادیق گاه از سوی شارع مقدس تعبد صورت گرفته و در غیر موارد اعمال تعبد علم و اطمینان متعارف از ابزار تطبیق است. ه. معانی الفاظ واقعیت‌هایی کشدار و قابل توسعه است. این توسع مورد ارتکاز اجمالی اهل عرف است. | |||
تحول در مفاهیم و موضوعات احکام گاه ماهوی و گاه در کارکرد است. عرف معیار، عرف زمان و مکان بیان تشریع است، البته با لحاظ توسعی که مورد اشاره قرار گرفت. | |||
در تعیین برخی مصادیق برای مفاهیم عرفی عرف نو پدید معیار است. و در تشخیص بقای موضوع در استصحاب عقل مرجع نیست، مرجعیت عرف و ظاهر دلیل در این تشخیص نیز یکی است و در نهایت مرجعیت در این امر با عرف است. | |||
ز نظریه صحیح و معتدل در کارایی عرف در فقه و شریعت، ضمن پذیرفتن عرف به عنوان سند و مدرک، کشف با ریشه یابی بسیاری از عرفها پیدا کردن پایگاه عقلی برای آنها این عرفها را به درک عقل برگردانده و ا آنها معامله سند می‌نماید. | |||
ح عرفی انگاری شریعت ترویج ترقیق و تلطیف شریعت، رسمیت دادن به رائتهای مختلف شالوده شکنی در فهم نصوص و متون دینی از آسیب‌های سیر استنباط است. | |||
ط. تغییر حکم و موضوع بی معنا است تغییر منحصر در عینیت‌ها صداق است. برخی برداشتها از تأثیر زمان و مکان بر احکام ناصحیح است. ثبوت شریعت، چنان‌که منافات با تغییر عینیت‌ها ندارد، منافی با تحول | |||
آسیب‌ها جریان استنباط و فقه، نیز نیست. ی. با وجود مرجعیت نهایی داوری مکلف (نهاد اطمینان) در تشخیص، و تطبیق موضوعات و عدم صحت پذیرش جایگزین برای آن، فقیه می‌تواند. بلکه باید - با تشکیل برخی نهادها مکلف را در رسیدن به اطمینان و قرار در فهم و تطبیق مدد رساند این تکلیف تنها متوجه فقیهان و متکفلان استنباط نیست. ک توهم عرف و بنای عقلا در جایی که عرف و بنایی وجود ندارد، از آسیب هاست. لازم است با مراجعه به قوانین موضوعه بشری و عرف ملل مختلف به ارزش و قیمت ادعای عرف پی برد. | |||
ل جابجایی غیر علمی عرف با غیر عرف در کاربرد از آسیب هاست. | |||
[[رده:پیش‌نویس مقاله‌ها]] | [[رده:پیش‌نویس مقاله‌ها]] | ||