پرش به محتوا

کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین۶: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''قبرستان'''، محلی است که در آنجا گورهای زیادی در کنار هم قرار گرفته است. شهرداری‌های شهرهای ایران از دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی اصطلاح آرامستان را نیز برای این منظور به‌کار می‌برند


== واژه‌شناسی ==
'''قبرستان'''، مکانی است که ...  
قربستان محلی است که در آنجا گورهای زیادی در کنار هم قرار گرفته است. شهرداری‌های شهرهای ایران از دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی اصطلاح آرامستان را نیز برای این منظور به‌کار می‌برند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.uc.org.ir/Main/index3.aspx |title=پورتال اطلاع‌رسانی اتحادیه آرامستانهای کشور<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۲۷ ژانویه ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120101091948/http://www.uc.org.ir/Main/index3.aspx |archivedate=۱ ژانویه ۲۰۱۲ |dead-url=yes}}</ref>


قبر واژه‌ای عربی و اسم محل دفن میت است. واژه قبر عرب‌شده «گور» است که به صورت قُبور جمع بسته می‌شود.<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژه‌های گور، مرقد، آرامگاه، مدفن، دخمه، گورگاه و نهفت.</ref>
== مفهوم‌شناسی و اهمیت ==
قبرستان مکانی است که در آنجا قبرها در کنار هم قرار گرفته و مرده آدمی را در آن [[دفن]] کنند.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه «قبر»؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه «قبر».</ref> قَبْر واژه‌ای عربی و اسم محل دفن میت است<ref>سلیمان، «قبر»، ص۳.</ref> و محل اجتماع قبرها را مَقْبَرِة گویند.<ref> مصطفوی، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏۹، ص۱۷۴، ذیل واژه «قبر».</ref>  


== گورها و خاکسپاری در دین‌های گوناگون ==
در آموزه‌های دینی، قبرستان مکانی مورد احترام است.<ref>لطیفی، [http://shabestan.ir/TextVersionDetail/323297 «احترام به قبور بزرگان دین سیره ائمه چهارگانه اهل سنت است»]، مندرج در سایت خبرگزاری شبستان.</ref> در میان قبرستان‌های [[مسلمان|مسلمانان]] برخی مانند [[بقیع]] و [[قبرستان وادی‌السلام (نجف)|وادی السلام]] از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. [[شیعه|شیعیان]] به دلیل ارادت به [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] و [[امامزاده|فرزندانشان]]، مردگانشان را در نزدیکی قبر آنها دفن می‌کنند، این مکان‌ها اگرچه محل دفن اموات بوده و هست، اما عرفا به آن قبرستان گفته نمی‌شود.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/phrases/fa-557 اسلام کوییست]</ref>
در ایران منطقه خاورمیانه سنگ قبر را به‌طور خوابیده بر روی گور می‌گذارند اما در کشورهای فرنگی سنگ گور به شکل ایستاده بالای گور جای دارد.


پس از اسلام نخستین گورستان‌ها سنگی بوده و مردگان در آن قرار می‌گرفته‌اند. مانند قبرستان سیراف که قدیمی‌ترین قبرستان کشف شده ایران در دوران اسلامی است. آن‌ها استخوان‌های به‌جامانده از مردگان را نیز در چاله‌ای به نام [[استودان]] می‌ریختند.
رييس سازمان شهرداری‌ها و دهياری‌های ایران در سال ۱۳۸۴ش از رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواستار جایگزینی واژه آرامستان به جای گورستان شد، تا بدین‌وسیله از بار معنایی منفی حزن انگیز این واژه اجتناب شود.<ref>[https://web.archive.org/web/20101202013906/http://aftabnews.ir/vdccs4q1.2bqpe8laa2.html رييس سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور خواستار جايگزيني واژه آرامستان به جاي گورستان شد]، مندرج در سایت آفتاب نیوز.</ref>
 
== زیارت اهل قبور ==
{{اصلی|زیارت قبور}}
زیارت قبور از [[سنت|سنت‌های اسلامی]] است که در میان [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] رواج دارد. توجه به آیات [[قرآن|قرآن کریم]]، [[فتوا|فتاوای]] علمای شیعه و اهل سنت درباره زیارت، و همچنین اتکا به [[سیره]] عملی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |رسول خدا(ص)]] و [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت(ع)]] نشان می‌دهد که زیارت قبور، به‌ویژه زیارت قبور انبیا، ائمه و صالحان فضیلت دارد.<ref>محمدی‌نژاد، زیارت قبور و سفرهای زیارتی از نگاه اهل سنت، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref>


== قبرستان‌های معروف ==
== قبرستان‌های معروف ==
* [[قبرستان وادی‌السلام (نجف)|قبرستان وادی‌السلام]]
در میان قبرستانهای مسلمانان برخی دارای شهرت و اهمیت هستند که از جمله آنها موارد ذیل است.
* [[بقیع|قبرستان بقیع]]
* [[قبرستان وادی‌السلام (نجف)|قبرستان وادی‌السلام]]: قبرستانی بزرگ و تاریخی در شهر [[نجف]] [[عراق]] است که به سبب وجود [[حدیث|احادیثی]] درباره فضیلت آن، برای [[شیعه|شیعیان]] اهمیت دارد. دو مقبره منسوب [[هود (پیامبر)|هود]] و [[صالح (پیامبر)|صالح]] پیامبر نیز در این قبرستان واقع است.
* [[قبرستان معلاة]]
* [[بقیع|قبرستان بقیع]]: کهن‌ترین قبرستان مسلمانان که در [[مدینه]] و نزدیکی [[مسجدالنبی]] قرار دارد.<ref>رفعت پاشا، مرآت الحرمین (ترجمه)، نشر مشعر، ۱۳۷۷ش، ص۴۴۷.</ref> چهار امام شیعیان یعنی [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]]، [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]، [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در این قبرستان مدفون هستند.
* [[قبرستان ابن‌بابویه]]
 
* [[قبرستان شیخان]]
* [[قبرستان معلاة]]: قبرستانی قدیمی که شمال شرقی مکه واقع است.<ref>فاسی، ج۱، ص۴۵۳؛ ابن ظهیره، ص۳۰۳؛ قائدان، ص۱۲۹.</ref> اجداد پیامبر اسلام (ص)، [[عبدمناف بن قصی|عبدمناف]]، [[هاشم بن عبدمناف|هاشم]] و [[عبدالمطلب]]، در آنجا مدفون هستند.<ref>ازرقی، ص۴۳۳؛ در این مورد روایت مشهورتر دیگری مطرح است ر.ک: ابن سعد، ج۱، ص۱۱۶ـ۱۱۷.</ref>
* [[بهشت زهرا]]
 
* [[قبرستان باب‌الصغیر]]
* [[قبرستان ابن‌بابویه]]: قبرستانی بزرگ و تاریخی در [[ری|شهرری]] است که شکل‌گیری آن به دوره فتحعلی‌شاه قاجار می‌رسد.<ref>شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری گورستان‌های تاریخی، ص۲۲.</ref>
* قبرستان سیراف که قدیمی‌ترین قبرستان کشف شده ایران در دوران اسلامی است
* قبرستان مازندران نخستین قبرستان مسلمانان ایران.<ref>[https://www.isna.ir/news/92110805099/نخستین-قبرستان-مسلمانان-در-ایران-کجاست https://www.isna.ir/news/92110805099/نخستین-قبرستان-مسلمانان-در-ایران-کجاست]


[https://www.isna.ir/news/99041309727/از-قبرهای-۱۴۰۰-ساله-تا-یک-روزه-در-نخستین-قبرستان-مسلمانان-ایران https://www.isna.ir/news/99041309727/از-قبرهای-۱۴۰۰-ساله-تا-یک-روزه-در-نخستین-قبرستان-مسلمانان-ایران]</ref>
* [[قبرستان شیخان]]: قبرستانی در قم که مرقد دو [[حدیث|مُحَدِّث]] مشهور، [[زکریا بن ادریس اشعری قمی|زکریا بن ادریس]] و [[زکریا بن آدم اشعری قمی|زکریا ابن آدم]] در آن قرار دارد و از همین جهت نام شیخان به خود گرفته است.<ref>احمدیان، شیخان قم، ۱۳۸۳ش، ص ۳۲ و ۳۳ و ۳۵.</ref>
* وادی برهوت<ref>https://fazellankarani.com/persian/faq/22244/</ref>


== احکام قبرستان ==
* [[بهشت زهرا]]: قبرستانی بزرگ در جنوب [[تهران]] است که در پی سازمان‌دهی گورستان‌های پایتخت در سال [[سال ۱۳۴۹ هجری شمسی|۱۳۴۹ش]] ساخته شد. این قبرستان به مروز زمان گسترش یافت و به «[[بهشت زهرا|بهشت زهرا(س)]]» تغییر نام داد.
آداب ورود به قبرستان


== زیارت اهل قبور ==
* [[قبرستان باب‌الصغیر]]: قبرستانی مهم و قدیمی در [[دمشق]] و مدفن برخی فرزندان [[امامان شیعه]]، [[صحابه]] و [[تابعین]] است. قدمت باب الصغیر به نخستین سال‌های ورود [[اسلام]] به سرزمین [[شام]] می‌رسد. [[مقام رؤوس‌‎الشهداء]] (مدفن سرهای [[شهدای کربلا]]) در نزدیکی باب الصغیر واقع شده و بر اهمیت آن افزوده است.
* [[زیارت قبور]]
 
* حدیث امام صادق آیا زیارت نفعی دارد
== احکام قبرستان‌ ==
* مستحب است نزد قبر پدر و مادر حاجت بخواهد
در متون اسلامی برای قبرستان، احکام و آداب مخصوصی ذکر شده است که از جمله آنها می‌توان به سلام دادن به مردگان، حفظ احترام و نظافت قبرستان و عدم دفن کفار در قبرستان مسلمانان اشاره کرد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقى‏، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۲۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۹، ص۳۰۱.</ref>
* زیارت در شنبه دوشنبه پنجشنبه جمعه استحباب دارد
* ''' سلام دادن به مردگان'''
* [[بنای بر قبور]]
 
[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] در ذکر آداب زیارت مؤمنان، حدیثی را نقل می‌کند که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در [[زیارت قبور|زیارت اهل قبور]] چنین می‌گفت: بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِيمِ اَلسَّلاَمُ عَلَى أَهْلِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ مِنْ أَهْلِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ يَا أَهْلَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ بِحَقِّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ كَيْفَ وَجَدْتُمْ قَوْلَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ مِنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ بِحَقِّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ اِغْفِرْ لِمَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ اُحْشُرْنَا فِي زُمْرَةِ مَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللَّهِ عَلِيٌّ وَلِيُّ اَللَّهِ. سپس فرمود که از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر خدا]] شنیدم که هر کس این دعا را هنگام گذر از کنار گورها بخواند، [[گناه|گناهان]] پنجاه سالش آمرزیده می‌شود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۹، ص۳۰۱.</ref>
 
* ''' حفظ نظافت و طهارت و احترام قبرستان'''
 
[[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] در [[العروة الوثقی (کتاب)|کتاب عروة الوثقی]]، [[نجس]] و کثیف کردن قبرها،  خندیدن در قبرستان و  راه رفتن روی قبرها را مکروه دانسته است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقى‏، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص.۱۲۸</ref>
 
* ''' عدم تجدید بنا قبرستان'''
 
تجدید بنای قبرستان بعد از بین رفتن آن را از مکروهات معرفی کرده‌اند؛ مگر در مواردی که قبر مربوط به [[پیامبران]] و [[امامان شیعه|امامان]] و عالمان باشد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقى‏، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۲۸.</ref>


* ''' عدم دفن کفار'''
فقها دفن کفار در قبرستان مسلمانان را جایز نمی‌دانند و به دلایل مختلفی چون [[اجماع]]، اذیت شدن اموات مسلمانان و [[هتک حرمت]] استناد کرده‌اند.<ref>آقابابائی بنی، [https://fiqh.urd.ac.ir/article_88940_45b8a15232236e7d47137f4c7fdbd78e.pdf تأملی بر تفکیک قبور مسلمانان از غیر مسلمانان]، دوفصلنامه تطبیقات مذاهب فقهی، سال ۱، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش. </ref>
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، انتشارت دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
* انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
* طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقى‏، قم، مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۴۳ش.
* رئيس سازمان شهرداری‌ها و دهياری‌های كشور خواستار جايگزينی واژه آرامستان به جای گورستان شد، وبگاه آفتاب نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۳۸۴ش.
* سلیمان ، هادی،‌ «قبر»، دایرة المعارف تشیع، تهران، انتشارات حکمت، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
* مجلسی،‌ محمدباقر، بحار الانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
{{پایان}}
۶٬۸۸۰

ویرایش