بیع العینه (منابع مطالعاتی)
(تغییرمسیر از مصادر الدراسة لبیع العینة)
بیع العینه به خرید نسیه کالا از شخصی و فروش نقدی همان کالا قبل از پرداخت مبلغ با قیمت کمتر به همان شخص گفته می‌شود. غرض از این معامله تأمین نقدینگی است به این صورت که پولی دریافت شود و بیشتر از آن مبلغ را در زمان آینده پرداخت شود که یکی از راههای فرار از ربا است.
بیع العینه قرارداد جدیدی نیست ولی از جهتی که اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، مورد توجه فقه معاصر قرار گرفته است. پرسش‌هایی در این زمینه مطرح است از جمله اینکه آیا دلیل خاص بر عدم جواز بیع العینه وجود دارد؟ یا از جهت اینکه مصداق حیل ربا است؟ عکس این معامله یعنی خرید نقد و فروش نسیه کالا هم مصداق بیع العینه است؟
کتاب
فارسی
- حیله‌های فرار از ربا، علیرضا مستشاری، دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام رهبری در دانشگاه)، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- حیل الربا: انواع بیع العینیة و المحاباة، صوره و احکامها، مرتضی ترابی، توحید قم، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التمويل بواسطة بیوع العینة: دراسة فقهیة تأصیلیة مع التطبیق علی قرارات البنوک الإسلامیة و تقویم التجربة المالزیة، عبدالله بن جابر بن مانع الحمادی، عربستان سعودی، وقفیة التحبير، ۱۴۳۹ق.
- بیع العینة و التورق، دراسة تطبیقیة علی المصارف الإسلامیـة، هناء محمد هلال الحنیطی، عربستان، دارکنوز اشبیلیا. ۲۰۱۲م.
مقاله
فارسی
- بیع عینه و رابطه ی آن با ربا، فاطمه شکری و سید مصطفی حسینی، رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، شماره ۶، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بازپژوهی حیله‌های مشروع فرار از ربا با رویکرد فقه مقارن، محمد رسول آهنگران، مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیع العینه: بررسی فقهی و کاربرد آن در اختیار معامله تبعی و اوراق تورق، علی معصومی نیا، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره ۲۰، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم بیع عینه در فقه مذاهب اسلامی، سید فاضل رستمی و سالم افسری و ابوبکر احمدی نوره، مطالعات تطبیقی فقه و أصول، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- التورق أنواعه و علاقته بالعينة و ببيع الدين و التصکيک (التوريق)، السيد الشحات رمضان جمعة، مجلة کلیة الشریعة و القانون، المملکة العربیة السعودیة، المجلد ۲۲، العدد ۶، ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تأصيل البيع والربا و بيع العينة في الشريعة الإسلامية مع ذکر بعض صور لبيع العينة المحرمة والجائزة، علي بن المختار بن صالح، مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية، جامعة طیبه، مدينة، شماره ۵، ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أسباب كراهية بيع العينة عند متأخري الشافعية، عبدالناصر خضر ميلاد و بيان محمد خليفة التميمي، جامعه المدینة العالمیة، مجلة الاسلامية الدولیة، شماره ۴، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- صيغة بيع العينة حقيقتها و مشروعيتها كما تجريها البنوك الإسلامية، المجلة الأكاديمية للأبحاث و النشر العلمي، الإصدار الثامن، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیع العینة عند الشافعیة، موسی المصطفی القضاة و عبدالله علی الصیفی، موسسة للبحوث و الدراسات، جلد۳۱، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیع العينة دراسة فقهیة مقارنة، جمال عبدالوهاب الهلفی، مجلة الدرایة، شماره ۱۶، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیع العينة و تطبیقها المعاصرة دراسة فقهیة مقارنة، یحیی محمد ابوبکر عبد المبدی، جامعة الازهر، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية، شماره ۵، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- البیع العینة في الفقة الإسلامي: دراسة فقهية مقارنة، حامد علی حسن، جامعة الازهر، مجلة بحوث کلية الآداب، شماره ۹۷، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اختلاف آراء الفقهاء حول تطبيق منتجات التورق المنظم و بيع العينة و الدَّين في المصارف الإسلامية، محمود بن محمد علي محمود، المجلة الاسلام فی آسیا، مالزی، جامعة الاسلامیة العالمية، المجلد۹، العدد ۲، ۲۰۱۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مفھوم بیع العینة...أحكامھا وتطبیقاتھا، ھناء محمد ھلال الحنیطي، جامعة عمان العربیة لدراسات العلیا، ۲۰۰۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مذاهب الفقهاء في العينة دراسة تفصيلية مقارنة، عبدالله بن محمد السعيدي، الدرعية، العدد ۲۶، ۱۴۲۵ه. از اینجا ببینید
- بيع العينة في الفقه الإسلامي وتطبيقاته فى بنك بروني دارالسلام الإسلامي، عزمان بن حاج قاسم، کلیة الشریعة و القانون، ۱۴۳۳ق. از اینجا ببینید
- مدى شرعية التطبيقات المعاصرة لبيوع العينة في المؤسسات المالية الإسلامية، عبدالعظيم أبوزيد. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیع العينة دراسة فقهية مقارنة، خالد یوسف جهیم، جامعة المنیا، مجلة الدراسة العربیة. از اینجا ببینید
پایان نامه
فارسی
- بررسی مشروعیت و عدم مشروعیت حیله های فرار از ربا در فقه شیعه و شافعیه، یسری صبوحی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
- ماهیت و آثار اوراق بهادار (صکوک) مرابحه در سازمان بورس و اوراق بهادار، فرشاد اکبری، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حیل ربا از دیدگاه فقهای معاصر، محمدجواد فیصلی‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
عربی
- بیع العینة و التورق دراسة فقهیة مقارنة، رابح صرموم، جامعة الجزائر، ۱۴۲۸ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر