بیع العینه (منابع مطالعاتی)
بیع العینه به خرید نسیه کالا از شخصی و فروش نقدی همان کالا قبل از پرداخت مبلغ با قیمت کمتر به همان شخص گفته می‌شود. غرض از این معامله تأمین نقدینگی است به این صورت که پولی دریافت شود و بیشتر از آن مبلغ را در زمان آینده پرداخت شود که یکی از راههای فرار از ربا است.
بیع العینه قرارداد جدیدی نیست ولی از جهتی که اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، مورد توجه فقه معاصر قرار گرفته است. پرسش‌هایی در این زمینه مطرح است از جمله اینکه آیا دلیل خاص بر عدم جواز بیع العینه وجود دارد؟ یا از جهت اینکه مصداق حیل ربا است؟ عکس این معامله یعنی خرید نقد و فروش نسیه کالا هم مصداق بیع العینه است؟
کتاب
فارسی
- حیله‌های فرار از ربا، علیرضا مستشاری، دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام رهبری در دانشگاه)، ۱۳۹۲ش. فهرست کتاب را از اینجا ببینید
عربی
- حیل الربا: انواع بیع العینیة و المحاباة، صوره و احکامها، مرتضی ترابی، توحید قم، ۱۳۹۸ش. فهرست کتاب را از اینجا ببینید
- التمويل بواسطة بیوع العینة: دراسة فقهیة تأصیلیة مع التطبیق علی قرارات البنوک الإسلامیة و تقویم التجربة المالزیة، عبدالله بن جابر بن مانع الحمادی، عربستان سعودی، وقفیة التحبير، ۱۴۳۹ق.
- بیع العینة و التورق، دراسة تطبیقیة علی المصارف الإسلامیـة، هناء محمد هلال الحنیطی، عربستان، دارکنوز اشبیلیا. ۲۰۱۲م.
مقاله
فارسی
- بیع عینه و رابطه ی آن با ربا، فاطمه شکری و سید مصطفی حسینی، رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، شماره ۶، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- بازپژوهی حیله‌های مشروع فرار از ربا با رویکرد فقه مقارن، محمد رسول آهنگران، مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- بیع العینه: بررسی فقهی و کاربرد آن در اختیار معامله تبعی و اوراق تورق، علی معصومی نیا، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره ۲۰، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- حکم بیع عینه در فقه مذاهب اسلامی، سید فاضل رستمی و سالم افسری و ابوبکر احمدی نوره، مطالعات تطبیقی فقه و أصول، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
عربی
- التورق أنواعه و علاقته بالعينة و ببيع الدين و التصکيک (التوريق)، السيد الشحات رمضان جمعة، مجلة کلیة الشریعة و القانون، المملکة العربیة السعودیة، المجلد ۲۲، العدد ۶، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
- تأصيل البيع والربا و بيع العينة في الشريعة الإسلامية مع ذکر بعض صور لبيع العينة المحرمة والجائزة، علي بن المختار بن صالح، مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية، جامعة طیبه، مدينة، شماره ۵، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
- أسباب كراهية بيع العينة عند متأخري الشافعية، عبدالناصر خضر ميلاد و بيان محمد خليفة التميمي، جامعه المدینة العالمیة، مجلة الاسلامية الدولیة، شماره ۴، ۲۰۱۹م. اینجا ببینید
- صيغة بيع العينة حقيقتها و مشروعيتها كما تجريها البنوك الإسلامية، المجلة الأكاديمية للأبحاث و النشر العلمي، الإصدار الثامن، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
- بیع العینة عند الشافعیة، موسی المصطفی القضاة و عبدالله علی الصیفی، موسسة للبحوث و الدراسات، جلد۳۱، ۲۰۱۶م. اینجا ببینید
- بیع العينة دراسة فقهیة مقارنة، جمال عبدالوهاب الهلفی، مجلة الدرایة، شماره ۱۶، ۲۰۱۶م. اینجا ببینید
- بیع العينة و تطبیقها المعاصرة دراسة فقهیة مقارنة، یحیی محمد ابوبکر عبد المبدی، جامعة الازهر، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية، شماره ۵، ۲۰۱۶م. از اینجا ببینید
- البیع العینة في الفقة الإسلامي: دراسة فقهية مقارنة، حامد علی حسن، جامعة الازهر، مجلة بحوث کلية الآداب، شماره ۹۷، ۲۰۱۴م. از اینجا ببینید
- اختلاف آراء الفقهاء حول تطبيق منتجات التورق المنظم و بيع العينة و الدَّين في المصارف الإسلامية، محمود بن محمد علي محمود، المجلة الاسلام فی آسیا، مالزی، جامعة الاسلامیة العالمية، المجلد۹، العدد ۲، ۲۰۱۲م. از اینجا ببینید
- مفھوم بیع العینة...أحكامھا وتطبیقاتھا، ھناء محمد ھلال الحنیطي، جامعة عمان العربیة لدراسات العلیا، ۲۰۰۹م. از اینجا ببینید
- مذاهب الفقهاء في العينة دراسة تفصيلية مقارنة، عبدالله بن محمد السعيدي، الدرعية، العدد ۲۶، ۱۴۲۵ه. از اینجا ببینید
- بيع العينة في الفقه الإسلامي وتطبيقاته فى بنك بروني دارالسلام الإسلامي، عزمان بن حاج قاسم، کلیة الشریعة و القانون، ۱۴۳۳ق. از اینجا ببینید
- مدى شرعية التطبيقات المعاصرة لبيوع العينة في المؤسسات المالية الإسلامية، عبدالعظيم أبوزيد. از اینجا ببینید
- بیع العينة دراسة فقهية مقارنة، خالد یوسف جهیم، جامعة المنیا، مجلة الدراسة العربیة. از اینجا ببینید
پایان نامه
فارسی
- بررسی مشروعیت و عدم مشروعیت حیله های فرار از ربا در فقه شیعه و شافعیه، یسری صبوحی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
- ماهیت و آثار اوراق بهادار (صکوک) مرابحه در سازمان بورس و اوراق بهادار، فرشاد اکبری، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
- بررسی حیل ربا از دیدگاه فقهای معاصر، محمدجواد فیصلی‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
عربی
- بیع العینة و التورق دراسة فقهیة مقارنة، رابح صرموم، جامعة الجزائر، ۱۴۲۸ق. از اینجا ببینید