فقه معاصر:ساختار مقاله‌های معرفی کتاب
- هدف از گزارش کتاب در دانشنامه فقه معاصر آشنایی با محتوای علمی کتاب است. بنابر این:
- گزارش باید تحلیلی و در صورت امکان و لزوم انتقادی باشد.
- تحلیلی بودن به معنای گزارش مدعاها، دلایل، روش‌ها، مبانی و پیامد‌های بحث است
- آنچه در این ساختار آمده است، در واقع مطالبی است که لزوماً باید در مقاله گزارش شود.
- رعایت صورت این ساختار و عناوین پیشنهادی الزامی نیست. نویسنده می‌تواند برای ارائه همین محتوا از ساختار و عناوین دیگری بهره ببرد.
- در صورتی که نویسنده گزارش، نقد یا نقدهایی بر کتاب دارد می‌تواند هر نقد را در بخش مرتبط بنویسد و لزومی هم ندارد که به آن عنوان «نقد» بدهد.
چکیده
مقالات دانشنامه باید دارای چکیده باشند که در بالاترین بخش مقاله قرار می‌گیرد:
- شناسه یا چکیده مقاله باید با عباراتی کوتاه و گویا متن مقاله را نمایندگی کند.
- عبارت نخست یا سرشناسه چکیده باید همان عنوان کتاب باشد. به صورت ضخیم
معرفی اجمالی
جایگاه کتاب
در این بخش ضمن معرفی اجمالی کتاب، موضوع(ات) و نویسنده(گان) آن باید روشن شود که چرا این کتاب معرفی شده است.
- آیا کتاب ویژگی خاصی دارد؟ مشهور است؟ تأثیرگذار است؟ واجد نوآوری است؟ مورد ارجاع دیگران است؟ زیاد منتشر شده است؟ فضل تقدم دارد؟
- آیا دیگران به این کتاب ارجاع داده‌اند یا اظهار نظری درباره آن شده است؟
نویسنده
نویسنده با نگاه به جایگاه او در فقه معاصر معرفی می‌شود نه به صورت تراجم‌نگاری. و اگر شخصیت معروف و شناخته‌شده‌ای نیست فقط به ذکر نام و تخصص او در بخش معرفی اجمالی اکتفا می‌شود. و لازم نیست که بخشی از مقاله به معرفی او اختصاص داده شود.
فهرست مطالب کتاب
در این بخش ساختار شکلی کتاب معرفی می‌شود
- گزارش ساختار و شکل کتاب بخش کوچکی از مقاله را تشکلی می‌دهد که اهمیت اصلی ندارد.
- بهتر است ساختار و بخش‌های کتاب به صورت گزارشی نوشته شود تا فهرست گلوله‌ای.
- بدیهی است که در معرفی ساختار، می‌توان نشان داد کدام بخش کتاب اهمیت بیشتری دارد و کارکرد هر بخش چیست.
گزارش محتوا
- در این بخش باید ادعاهای اصلی کتاب و دلایل آن‌ها تبیین شود.
- لزومی ندارد که نام بخش «مدعیات» یا «گزارش محتوا» یا مانند آن باشد. بلکه هدف تبیین مدعیات کتاب است با هر نام گویایی
- ممکن است ساختار این بخش بر اساس ساختار و بخش‌های کتاب تدوین شود
- و نیز ممکن است ساختار این بخش بر اساس اهمیت محتوا و دلایل تنظیم شود نه لزوما ساختار کتاب.
- اهم مطالبی که باید در این بخش بیاید عبارت است از؛
- مقاله باید در گزارش مدعا یا مدعاهای نویسنده کتاب موفق باشد
- دلایل مطرح شده برای اثبات مدعا را گزارش کند
- اگر نویسنده نظریات رقیب را نقد کرده است باید به آن نقدها و مستندات آن توجه شود
- در صورتی که نویسنده کتاب به نظریات رقیب توجه نکرده است، وظیفه نویسنده مقاله است که این نکته را به عنوان یک نقص در کتاب گزارش کند.
- دلایلی که ممکن است در منابع دیگر و برای اثبات مدعا یا نقد رقبا به کار رفته ولی نویسنده به آن توجه نکرده است.
- نکاتی که رعایت آن می‌تواند ارزش افزده مقاله باشد:
- تلاش برای کشف مبانی نویسنده کتاب
- تلاش برای شناسایی و معرفی روش‌شناسی کتاب
نقدها و منتقدان
اگر کتاب از سوی محققان دیگر نقد شده است، مقاله باید به آن نقد یا نقدها توجه داشته باشد.
پانویس
- در بخش پانویس فقط مطالبی ارجاع می‌شود که به منبعی به جز کتاب مورد گزارش ارجاع شده باشد.
- همه ارجاعات به متن کتاب مورد نظر باید در پرانتز و درون متن نوشته شود. مثل(ص۱۲۳)
- پرانتزی که شماره صفحه دارد باید به جمله ماقبل خودش بچسبد.
منابع
- منابع باید با فهرست گلوله‌ای نوشته شوند
- بر اساس نام فامیل نویسنده تنظیم می‌شود
- بر اساس فهرست الفبایی مرتب می‌شوند
- «ال» عربی محاسبه نمی‌شود