بیمه عمر (منابع مطالعاتی)
بیمه عمر قراردادی است که بیمه‌گر در مقابل دریافت حق بیمه متعهد می‌شود در صورت فوت بیمه‌شده یا زنده ماندن او تا زمان معین، مبلغی به بیمه‌گذار یا شخص ثالث تعیین شده بپردازد.
از جمله پرسش‌های فقهی مطرح در این بحث این امور است: آیا بیمه عمر از لحاظ شرعی جایز است؟ بیمه عمر از عقود است یا ایقاعات؟ آیا بیمه عمر از عناوین فقهی متعارف است یا از عناوین جدید؟ آیا منافع بیمه عمر به عنوان ارث به ورثه قابل انتقال است؟ آیا خمس به مبلغ بیمه عمر تعلق می‌گیرد؟
به نظر فقیهانی چون ناصر مکارم شیرازی و سید علی سیستانی عقد بیمه اگر در قالب یکی از عقود و قراردادهای معتبر شرعی واقع شود و شرایط کلّى عقد، مانند عقل و بلوغ و اختیار و روشن بودن امور مربوط به قرارداد، در آن رعایت شود، باید به مقتضای آن عمل شود.
کتاب‌ها
فارسی
- بررسی و تحلیل فقهی بیمه عمر از دیدگاه فقه امامیه، علی خلوصی، قم، انتشارات واژه پرداز اندیشه، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی بیمه عمر، رضا میرزاخانی، تهران، سخنوران، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیمه عمر از دیدگاه فقهی و حقوقی، رضا پرتوی‌زاده، تهران، مجد، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدای کتاب را از اینجا ببینید
عربی
- التأمين علی الحیاة، السید عبد المطلب عبده، قاهره، دار الکتاب الجامعی، ۱۹۸۹م.
مقاله‌ها
فارسی
- جایگاه بیمه عمر در عقود معهود فقهی، رضا میرزاخانی، دوفصلنامه پژوهشنامه فقه اجتماعی، شماره ۲۰، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- طراحی بیمه عمر قابل معامله در بازار ثانویه بر مبنای فقه امامیه، محمدجواد پاک‌نیت و محمدحسین قوام، دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، شماره ۲۱، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- آثار قرارداد بیمه عمر از منظر فقه امامیه و حقوق ایران، سید سجاد خالوئی تفتی، فصلنامه تمدن حقوقی، دوره ۴، شماره ۹، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تحلیلی بیمه اتکایی عمر و تکافل خانواده از منظر فقه و حقوق موضوعه، مهدی همتی و محسن طاهری و علیرضا حسنی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۴، زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- تحلیل حقوقی قرارداد بیمه عمر، سعید سیاه بیدی کرمانشاهی، فصلنامه وکیل مدافع، شماره ۱۸، بهار ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- واکاوی صحت و بطلان تعهد به پرداخت خسارت در بیمه‌های عمر و زندگی، سعید افشاری، محمدتقی قبولی درافشان، حسین ناصری مقدم، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۳، شماره ۳، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیلی بر نظریه های ماهیت سرمایه بیمه عمر، سید علی حسینی، فصلنامه بلاغ مبین، شماره ۴۲ و ۴۲، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حقیقت و مشروعیت بیمه عمر از دیدگاه فقها و حقوقدانان معاصر اسلامی، سعید افشاری و سید محمدتقی قبولی درافشان و مجتبی الهیان، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، سال دهم، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- صحت بیمه عمر در عرض عقود مستقل فقهی، حسین‌علی سعدی و رضا میرزاخانی، فصلنامه پژوهشنامه بیمه، شماره ۱۱۱، ۱۳۹۲ش، کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل فقهی و حقوقی ماهیت قرارداد بیمه عمر و ادله مشروعیت آن، محمد امین‌فرد و حکیمه زردرنگ کشکی، پژوهشنامه بیمه، شماره ۱۱۲، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیمه عمر از نظر فقه و حقوق اسلامی، رضا پرتوی‌زاده بنام و سید محمدرضا آیتی، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۲۲، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل نظری ساختار بیمه‌های عمر در نظام تکافل و بیمه‌های متعارف، محمدمهدی عسگری و حمیدرضا اسمعیلی گیوی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۳۲، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت و آثار حقوقی قراردادهای بیمه عمر، محمد امامی و مصطفی السان، فصلنامه صنعت بیمه، شماره ۷۴، تابستان ۱۳۸۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت حقوقی و خصوصیات عقد بیمه در بیمه‌های عمر و مسئولیت مدنی، احمد آل شیخ، فصلنامه صنعت بیمه، شماره ۶۶، ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت و آثار حقوقی قرارداد بیمه عمر، مسعود زنگنه، فصلنامه صنعت بیمه، شماره ۵۸، ۱۳۷۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- غرر و شرط به نفع ثالث در بیمه عمر (حقوق مدنی- حقوق بیمه)، امیر صادقی نشاط، فصلنامه صنعت بیمه، شماره ۳۲، ۱۳۷۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- التأمين الإجتماعی و التعاونی و التأمین علی الحیاة، سعاد سطحي، مجلة العلوم الإنسانیة، جامعة منتوری، قسنطینة، شماره ۳۴، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التأمين علی الحياة و السيارات و الحق التعويضي و الجهة المستفيدة في التأمین علی الحیاة، حسین حامد حسان، ارائه شده به «مؤتمر التأمين التعاونی ابعاده و آفاقه و موقع الشريعة الإسلامية منه، اردن، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الحق التعویضی فی التأمين علی الحیاة و الجهة المستفیدة منه، عباس أحمد الباز، ارائه شده به «مؤتمر التأمين التعاونی ابعاده و آفاقه و موقع الشريعة الإسلامية منه، اردن، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی تطبیقی بیمه تکافلی و بیمه متعارف (با تاکید بر چالش های بیمه متعارف و راهکار های رفع آن در بیمه تکافلی)، محمد مهدی یعقوب زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- سیستم حقوقی شرکت بیمه تکافل مطالعه تطبیقی حقوق عراق و فقه اسلامی، لبنى عبد الرسول عبد الرضا شوکه الاسدی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، موسسه آموزش عالی علوم و معارف، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مقایسه تکافل و بیمه از منظر فقهی و نظری و بررسی علل عدم تاسیس آن در ایران، حمید خضرزاده اردکانی، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مقایسه تکافل و بیمه از منظر فقهی و نظری و بررسی علل عدم تاسیس آن در ایران، حمید خضرزاده اردکانی، کارشناسی ارشد،دانشگاه یزد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی بیمه تکافل و بیمه شخص ثالث در حقوق ایران، مریم رضایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل فقهی و حقوقی مبانی، ماهیت و آثار نهاد تکافل (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و مالزی)، محمد الهی، دکتری، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، گروه حقوق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طراحی بیمه عمر قابل معامله در بازار ثانویه مبتنی بر فقه امامیه، محمدجواد پاک‌نیت، کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ارث یا وصیت بودن بیمه عمر، مستمری و دیه از منظر فقه و حقوق، شهره وکیلی‌فرد، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل فقهی-حقوقی ماهیت، مشروعیت و آثار بیمه‌های عمر و زندگی، سعید افشاری، دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، پردیس بین‌الملل، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل فقهی ماهیت سرمایه بیمه عمر، سید علی حسینی، کارشناسی ارشد، دانشکده الیهات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بیمه عمر در حقوق موضوعه ایران: ضرورت تحکیم مبانی و رفع خلاء‌های قانونی، خاطره رحمانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی، حقوقی نهاد تکافل با عنایت به ایرادات فقهی وارد بر بیمه، مریم محمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تکافل خانواده در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و مقایسه آن با بیمه عمر، محمدامین کیخافرزانه، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی قرارداد بیمه عمر، حکیمه زردرنگ کشکی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه تربیت معلم - تبریز، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- التأمين علی الحیاة فی شركات التأمين الإسلامية: دراسة تأصیلیة و تطبیقیة، حنان سامی محمد موافی، دکتری، کلیة الدراسات العلیا، الجامعة الأردنیة، ۲۰۱۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر