باران مصنوعی (منابع مطالعاتی)
باران مصنوعی به باران حاصل از باروری مصنوعی ابرها گفته می‌شود. این پدیده در اثر احتیاج جوامع به تامین آب مصرفی در عرصه کشاورزی، صنعتی و آب آشامیدنی و نیاز به تعدیل آب و هوا ابداع گردیده است. در این روش به جای چرخه طبیعی باروری ابرها از مواد شیمیایی برای بارورسازی ابرها استفاده می‌شود. باران حاصل از این روش تفاوت چندانی با باران طبیعی ندارد با این حال ممکن است آسیب‌های زیستی به همراه داشته باشد. در زبان عربی به باران مصنوعی «المطر الصناعی» و به فرایند تولید آن، «الاستمطار» یا «استمطار الصناعی» گفته می‌شود.
به لحاظ فقهی پرسش‌هایی درباره باران مصنوعی قابل طرح است: با توجه به دخالت انسان و تغییر در چرخه طبیعی و ضررهای احتمالی، آیا تولید باران مصنوعی جایز است؟ آیا آب حاصل از باران مصنوعی حکم آب مطلق را دارد؟ آیا حکم تطهیر با باران مصنوعی مثل باران طبیعی است؟ اگر محصول زراعی به‌وسیله باران مصنوعی آبیاری شود، آیا زکات محصول باید بر پایه آبیاری دیم محاسبه شود؟ چنانچه باران مصنوعی خسارات جانی یا مالی به دنبال داشته باشد مسئولیت مدنی و کیفری آن به عهده چه کسی است؟
بعضی از مراجع تقلید معاصر بارورسازی ابرها و تولید باران مصنوعی را به شرط آنکه ضرر قابل توجه زیست‌محیطی نداشته باشد، جایز دانسته‌اند. در میان پژوهش‌های فقهی تعداد اندکی به بررسی باران مصنوعی پرداخته‌‌اند و این موضوع نیازمند پژوهش بیشتر است.
مقاله‌ها
فارسی
- حکم باران مصنوعی (الاستمطار الصناعی)، احمد شفیعی‌نیا، فصلنامه اندیشه تقریب، دوره ۸، شماره ۳۱، ۱۳۹۱ش. مقاله را اینجا ببینید
عربی
- الاستمطار الصناعی بین الحظر والإباحة: دراسة فقهیة مقارنة، سعاد محمد عبدالجواد بلتاجی، مجلة البحوث الفقهیة والقانونیة (مصر)، عدد ۳۰، جلد ۲، ۲۰۱۵م. مقاله را اینجا ببینید
- الاستمطار الصناعی و موقف السنة منه، نصار منصور محمد عبدالرحیم، مجلة البیان دراسات قنا (مصر)، دوره ۱۴، عدد ۱، ۲۰۱۴ش. مقاله را اینجا ببینید
- الاستمطار الصناعی للسحب وفق المنظور الشرعی، هیفاء محمد عبد الزبیدی، مجلة الأستاذ للعلوم الإنسانیة و الاجتماعیة (بغداد)، عدد ۱۲۵، ۲۰۱۰م. مقاله را اینجا ببینید
- حکم الاستمطار فی الإسلام، یاسین محمد الغادی، مجلة الشریعة و الدراسات الاسلامیة جامعة الکویت، مجلد ۱۸، عدد ۵۲، ۱۴۲۳ق. مقاله را اینجا ببینید