مرگ مغزی (منابع مطالعاتی)
مرگ مغزی یکی از موضوعات اختلافی و مهم در فقه معاصر شیعه و همچنین اهل‌سنت است که کاربردهایی در مباحث مختلف فقهی از جمله دیه، نکاح و اهدای عضو یافته است. در این باره کتاب‌ها، مقاله‌ها و پایان‌نامه‌هایی در زبان‌های مختلف از جمله عربی و فارسی نگارش یافته است.
کتاب
فارسی
- مرگ مغزی در قانون ایران، ساسان احمدی، ایلام، آلامتو، ۱۴۰۰ش، صفحات ابتدایی.
- تحلیل فقهی از تزاحم حفظ نفس محترمه با سایر تکالیف: مرگ مغزی، پیوند اعضا، دفاع و جهاد، غلامعباس حسینی و هادی خوشنودی، تبریز، انتشارات عاصم، ۱۳۹۷ش، لینک.
- وضعیت حقوقی بیماران مرگ مغزی در ایران، شیما محمدعلیزاده، ساری، عصر ماندگار، ۱۳۹۷ش، لینک.
- مرگ مغزی در فقه و حقوق ایران، مرکز آموزش‌های تخصصی فقه، تهران، قوه قضاییه، ۱۳۹۶ش، صفحات ابتدایی.
- بیهوشی مستمر و مباحث حقوقی پیرامون آن، هادی تقی‌زاده، تهران، هوشمند تدبیر و مؤسسه پارسا مبتکر گام اول، ۱۳۹۴ش، صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه، سید محسن مرتضوی، مشهد، نسیم رضوان، ۱۳۹۳ش، لینک.
- مرگ مغزی از منظر فقه و حقوق، محمد رحمتی، مقدمه محمود عباسی، تهران، حقوقی، ۱۳۹۱ش، صفحات ابتدایی.
- احکام فقهی و حقوقی مرگ مغزی، امراله نیکومنش، تهران، ایران جام، ۱۳۹۱ش، صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی: پردازش فقهی-حقوقی، حمید ستوده، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۳۹۱ش، لینک.
- پیوند اعضا در آیینه فقه: همراه با بررسی مرگ مغزی، علی پورجواهری، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۴ش، صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق، حسین حبیبی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۰ش، لینک.
عربی
- موت الدماغ فی الفقه الاسلامی، مسعود صبری، قاهره، دار البشیر، ۱۴۴۰ق/۲۰۱۸م، لینک.
- موت القلب او موت الدماغ، محمد علی بار، جده، الدار السعودیة، ۲۰۰۱م.
- الموت الدماغی، ابراهیم صادق الجندی، ریاض، اکادیمیة نایف العربیة للعلوم الامنیة، ۱۴۲۲ق، ۲۰۰۱م، لینک.
- موت الدماغ بین الطب والاسلام، ندی محمد نعیم الدقر، بیروت، دار الفکر المعاصر، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م، لینک.
مقاله
فارسی
- بررسی تعدد دیات در مرگ مغزی، شیوا گتوندی، مجله حقوقی، ش۱۳، زمستان ۱۳۹۹ش.
- مبنای حقوقی اهدای اعضای بیماران مرگ مغزی، علی‌اکبر جعفری ندوشن و حسن مختاری و آزاده تقی‌پور جاوی، فصلنامه حقوق پزشکی، ش۵۵، زمستان ۱۳۹۹ش، لینک.
- ماهیت‌شناسی مرگ مغزی در فقه امامیه و حقوق ایران، احمد اسماعیلیان، مجله رسائل، ش۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۹ش، لینک (نیازمند ثبت‌نام).
- بررسی فقهی-حقوقی انفساخ عقد نکاح ناشی از موت مغزی و آثار آن بر روابط زوجین، هاجر مشیدی و محمدباقر عامری‌نیا و علی پورجواهری، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، ش۴۸، تابستان ۱۳۹۹ش، لینک.
- تأملاتی درباره مرگ مغزی بر اساس تغییرات شناختی، احمدرضا همتی مقدم و هادی صمدی و مریم کاتوزی، مجله تازه‌های علوم شناختی، دوره ۲۲، ش۱، بهار ۱۳۹۹ش، لینک.
- مشروعیت قطع اقدامات حمایتی از بیماران مبتلا به مرگ مغزی در فقه اهل سنت، جهاندار امینی و محمدعلی طاهری و علی صفاری و محمود عباسی، مجله فقه پزشکی، ش ۳۴ و ۳۵، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش، لینک.
- انتساب قتل در حدوث مرگ مغزی و مجازات آن در فقه امامیه، حمید ستوده و عبدالرضا فرهادیان، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۲۰، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، لینک.
- مبانی حکم حیات و موت در پدیده مرگ مغزی از منظر فقه مذاهب اسلامی، حمید مسجدسرایی و اعظم نظری، مجله فقه مقارن، ش۱۰، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش، لینک.
- مسئولیت مدنی اعلام‌کنندگان مرگ مغزی با نگاهی به قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ش، ش۳۸، پاییز ۱۳۹۵ش، لینک.
- مرگ مغزی از منظر فقهی، عباس نیکزاد و سید غلامعلی جورسرایی، مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، دوره ۱۸، ش۷، تیر ۱۳۹۵ش، لینک.
- بخش مراقبت‌های ویژه و حقیقت مرگ از نظر فقها و پزشکان، شیخ علاءالدین زعتری و طه زرگریان، فصلنامه فقه پزشکی، شماره ۲۴ و ۲۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۴ش، لینک.
- مرگ مغزی از منظر فقه شیعه و طب جدید، محمدعلی افضلی، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ش۱۱۳، خرداد ۱۳۹۳ش، لینک.
- نقدی بر موضوع‌شناسی مرگ مغزی از دیدگاه لغوی، فقهی و پزشکی، سید محمود طباطبایی، دوره ۶، ش۲، خرداد ۱۳۹۲ش، لینک.
- موضوع‌شناسی مرگ، هادی صادقی و مهدی نصرتیان اهور، اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره ۶، ش۱، فروردین ۱۳۹۲ش، لینک.
- بررسی فقهی و حقوقی مرگ مغزی، ابراهیم میکانیکی و فاطمه میکانیکی و علی‌اکبر ابوالحسینی، مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، دوره ۱۵، ش۱، زمستان ۱۳۹۱ش، لینک.
- مرگ مغزی؛ از ماهیت تا احکام و آثار فقهی-حقوقی، حمید ستوده و میثم کلهرنیا گلکار، فصلنامه حقوق پزشکی، ش۲۲، پاییز ۱۳۹۱ش، لینک.
- پردازشی به مرگ مغزی از نگاه فقه و حقوق، حمید ستوده، مجله فقه اهل‌بیت، ش۶۸، زمستان ۱۳۹۰ش، لینک.
- پژوهشی فقهی پیرامون پیوند اعضا در اشخاص مبتلا به مرگ مغزی، احسان علی‌اکبری و نصرالله شاملی، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، ش۳۳، بهار و تابستان ۱۳۹۰ش، لینک.
- مطالعه مرگ مغزی از منظر فقه و حقوق جزا، محمد رحمتی و علی‌اکبر فرحزادی، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره ۴، ش۲، فروردین ۱۳۹۰ش، لینک.
- پیوند اعضا در اشخاص مبتلا به مرگ مغزی، احسان علی‌اکبری بابوکانی و محمود کریمی، مبانی فقهی حقوق اسلامی، ش۶، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، لینک.
- ماهیت مرگ مغزی از نظر قرآن و روایات، محمود سراجی، مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، دوره ۱۳، ش۵، ویژه‌نامه قرآن و طب ۱۳۸۹ش، لینک.
- بررسی فقهی و حقوقی مرگ مغزی، محمد موسوی بجنوردی و شهناز نبی‌لو، مجله نامه الهیات، ش۱۳، زمستان ۱۳۸۹ش، لینک.
- مرگ مغزی از منظر حقوق اسلامی، محمدمهدی توکلی، فصلنامه حقوق پزشکی، ش۹، تابستان ۱۳۸۸ش، لینک.
- مقایسه مرگ مغزی با حیات غیرمستمر، سعید نظری توکلی، مقالات و بررسیها، ش۶۷۴، تابستان ۱۳۸۲ش، لینک.
عربی
- موقف الفقه الاسلامی والقانون المقارن من موت الدماغ، جهاد عمر، مجلة بحوث الشرق الأوسط، ش۱۱، آوریل ۲۰۲۱م، خلاصه مقاله.
- التلقیح الصناعی الداخلی من الزوج المیت دماغیاً: دراسة فقهیة مقارنة، زینب حامد سید مرزوق، مجلة الشریعة والقانون، ش۳۵، ج۱، ۱۴۴۲ق/۲۰۲۰م، لینک.
- الموت الدماغي والآثار المختلف فيها المترتبة عليه، سعيد بن مبارک دخيل الأکلبي، مجلة کلیة الدراسات الاسلامیة والعربیة للبنات بالاسکندریة، ش۳۶، ج۵، لینک.
- الموت الدماغی والانعاش الصناعی، رحیمة لدغش، مجلة العلوم القانونیة السیاسیة، ش۱۰، ج۱، آوریل ۲۰۱۹م، لینک.
- قاعدة الحیاة المستعارة کالعدم وأثرها فی قضیتی موت الدماغ وإجهاض الجنین المشوه: ورقة بحثیة مقدمة فی المؤتمر الدولی حول قضایا طبیة معاصرة فی الفقه الاسلامی، نابلس، ۲۰۱۹م، لینک.
- مآخذ الخلاف المتعلقة بالقواعد الفقهیة والمقاصدیة فی حکم الموت الدماغی، فهد عبدالله علی هاجر، مجلة کلیة اصول الدین والدعوة بأسبوط، ش۳۷، ج۲، ۲۰۱۹م، لینک.
- موت الدماغ بین الوصف الطبی والتخریج الفقهی، عبدالله یوسف احمد الانصاری، مجلة کلیة الشریعة والقانون بأسیوط، ش۲۸، ۲۰۱۶م، لینک.
- موت الدماغ وما یتعلق به من أحکام دراسة فقهیة مقارنة، محمدعلی محمد عطاءالله، مجلة کلیة البنات الاسلامیة بأسیوط، ش۱۵، ۲۰۱۶م، لینک.
- الموت الدماغی: دراسة فقهیة استدلالیة مقارنة، طلیع حمدان، سایت نصوص معاصرة، ۲۰۱۴م، لینک.
- أهمیة ضبط مفهوم الموت لمشرعیة نقل الاعضاء من الاموات الی الاحیاء، لیلی جمعی، مجلة البحوث والدراسات، ش۱۸، تابستان ۲۰۱۴م، لینک.
- موت الدماغ، سعد بن عبدالعزیز الشویرخ، مجلة الجمعیة الفقهیة السعودیة، ش۱۱، شوال/محرم ۱۴۳۲/۱۴۳۳ق، ۲۰۱۱م، لینک.
- الموت الدماغی بین الطب والدین، ندی قیاسة، مجلة جامعة دمشق للعلوم الاقتصادیة والقانونیة، ش۲۶، ج۱، ۲۰۱۰م، لینک.
- موت الدماغ ومسائله فی الفقه الاسلامی، احمد بصری بن محمد، جامعة العلوم الاسلامیة بمالیزیا، ۲۰۰۶م، لینک.
- موت الدماغ بین الفقهاء والأطباء، حمد محمد الهاجری، مجلة کلیة الشریعة والدراسات الاسلامیة، ش۲۴، ۱۴۲۷ق/۲۰۰۶م، لینک.
- الموت الدماغی والآثار المختلف فیها المترتبة علیه، سعید بن مبارک دخیل الأکلبی، مجلة کلیة الدراسات الاسلامیة والعربیة للبنات بالاسکندریة، ش۳۶، ج۵، لینک.
- خلاصة الآراء فی الکلام عن موت جذع المخ وزراعة الأعضاء، صفاء السید لولو الفار، سالنامه کلیة الدراسات الاسلامیة والعربیة للبنات بالاسکندریة، ش۳۱، ج۱، لینک.
- احکام الموت الدماغی، نهلة عاشور منسی، الجامعة العراقیة، کلیة التربیة للبنات، لینک.
- موت الدماغ و اثره فی نقل وزراعة الاعضاء البشریة: دراسة فقهیة، یحیی سعیدی، جامعة الجزائر، سال ۳۱، ش۵، لینک.
- الطبیعة القانونیة للموت الدماغی فی القانون العراقی: دراسة مقارنة بالقانونین المصری والأمریکی، عقیل فاضل حمد الدهان، جامعة البصره، لینک.
پایان‌نامه
فارسی
- صحت یا اعتبار قراردادهای واگذاری اعضای بدن انسان، موسی رستمیان، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس، ۱۳۹۸ش، لینک صفحات ابتدایی.
- آثار حقوقی مرگ مغزی نسبت به اقارب سببی و نسبی و مطالعه تطبیقی با حیات غیرمستقر در فقه، مهشید محمدیان دستنایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، ۱۳۹۶ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی فقهی حقوقی اهداء عضو بیماران مرگ مغزی در ایران، فاطمه آقاجانی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی ادیب، مازندران، ۱۳۹۶ش، صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی و آثار مدنی آن در حقوق ایران، میلاد ابوالحسنی خواجه، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده حقوق و الهیات، ۱۳۹۵ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی تطبیقی آثار و احکام مرگ مغزی، رحیمه شکوری، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی فقهی حقوقی برداشت عضو از جسد انسان و فرد دچار مرگ مغزی برای پژوهش‌های زیستی، سید جمال‌الدین موسوی تقی‌آبادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۴ش، لینک صفحات ابتدایی.
- بررسی وضعیت حقوقی افراد در حالت مرگ مغزی، زهره زند، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، رشته حقوق خصوصی، زمستان ۱۳۹۳ش، صفحات ابتدایی.
- تحلیل جایگاه و احکام مرگ مغزی در حقوق ایران و اسلام و دیدگاه حضرت امام خمینی، فاطمه سیاح، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱ش، صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی و آثار فقهی و حقوقی آن، خیرالنسا آهنگ، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، رشته فقه و حقوق اسلامی، شهریور ۱۳۹۱ش، صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی، پیامدها و احکام فقهی-حقوقی آن، عبدالرضا شریفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۱ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی وضعیت پیوند اعضاء ناشی از مرگ مغزی در حقوق ایران و حقوق کامن‌لا، محمدرضا قاسمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۰ش، صفحات ابتدایی.
- حیات غیرمستقر، معصومه نوده، کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۰ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی فقهی استفاده از اعضای بیماران مبتلا به مرگ مغزی، کاظم عینی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۸۹ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی فقهی-حقوقی مرگ مغزی: ماهیت، حکم، پیامدها، حمید ستوده، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۹ش، صفحات ابتدایی.
- پژوهشی در موضوع مرگ مغزی و بررسی تطبیقی احکام و حقوق مربوط به آن، راضیه ملک‌سنو، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۸۸ش، صفحات ابتدایی.
- بررسی فقهی و حقوقی رابطه حقوق انسان بر اعضای بدن، جواد وارسته شاکری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران، ۱۳۸۸ش، لینک صفحات ابتدایی.
- مرگ مغزی و پیوند اعضا در فقه، حسینعلی حسنی، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعة المصطفی العالمیة، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۶ش، صفحات ابتدایی.
- فقه و چند مسئله مستحدثه پزشکی: مرگ مغزی، پیوند اعضا، شبیه‌سازی، زهرا فتاح‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۳ش، صفحات ابتدایی.
عربی
- موت الدماغ وآثاره: دراسة فقهیة طبیة، فاطمة مناعی، پایان‌نامه دکتری، جامعة غردایة (الجزائر)، کلية العلوم الاجتماعیة والانسانیة، ۱۴۴۱ق/۲۰۲۱م، لینک.
دیگر منابع
عربی
- قاعدة الحیاة المستعارة کالعدم وأثرها فی قضیتی موت الدماغ واجهاض الجنین المشوه، المانع مجیدی و یاسین باهی، فلسطین، جامعة النجاح بنابلس، همایش قضایا طبیة معاصرة فی الفقه الاسلامی، ۲۰۱۹م، لینک.