ژلاتین (منابع مطالعاتی)
ژلاتین ماده ای صنعتی است که طی فرایند شیمیایی خاصی از اجزای گیاهی یا حیوانی ساخته شده و در صنایع غذایی و دارویی بکار برده می‌شود. از منظر فقهی چنانچه در ساخت ژلاتین از اجزای حیوان تذکیه نشده یا نجس العین استفاده شده باشد استفاده خوراکی از آن با اشکال مواجه است. با این وجود استحاله یا استهلاک ماده اولیه یا جریان اصالة الطهارة و اصالة الحل در فرضی که ماده اولیه معلوم نباشد و همچنین وجود ضرورت درمانی می‌تواند دلیل حلیت استفاده از ژلاتین باشد. در این صفحه منابعی که به بررسی فقهی ژلاتین پرداخته و در قالب کتاب، مقاله یا پایان‌نامه منتشر شده جمع‌آوری گردیده است.
کتاب‌ها
فارسی
- تولید مواد غذایی حلال (فصل ۱۱)، میان ریاض و محمد چودری، ترجمه بهروز جنت و نفیسه صادقی و صبا حنیفی، تهران، نشر مرکز ملی تحقیقات حلال، ۱۴۰۰ش.ترجمه دیگر کتاب را اینجا ببینید
عربی
- المواد المحرمة و النجسة فی الغذاء و الدواء بین النظریة و التطبیق، نزیه حماد، دمشق، نشر دارالقلم، ۲۰۱۴م. کتاب را اینجا ببینید
- انقلاب العین و تطبیقاته فی الاحکام الشرعیة، عبدالکریم عثمان، پاکستان، نشر جامعة الاسلامیة، ۲۰۱۶م.
مقاله‌ها
فارسی
- بررسی تنوع روش‌های موجود برای تشخیص حلیت در فرآورده‌های ژلاتینی، مریم قبادی دانا و نرگس کمندی و مهرداد قوامی و امیرمحمد مرتضویان، دوفصلنامه پژوهشنامه حلال، دوره ۴، شماره ۳، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
- ردیابی تیلاپیا، سالمون، کوسه و میگو در کپسول‌ها و مکمل‌های حاوی ژلاتین به روش PCR، وحیده هدایتی و عطیه خسروی و لیلی خاقانی و زهرا نقیب‌زاده و علیرضا هدایتی و فرزانه فرخی، دوفصلنامه پژوهشنامه حلال، دوره ۳، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. مقاله را اینجا ببینید
- بررسی فقهی استحاله، رضا صادقی و حامد صادقی و نفیسه صادقی، دوفصلنامه پژوهشنامه حلال، دوره ۲، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید
- بررسی تولید کلاژن حلال برای محصولات کاشتنی داخل بدن، سید روح‌الله قدسی و زهرا نمازی و امید قادرزاده و زهرا فرجی، دوفصلنامه پژوهشنامه حلال، دوره ۲، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید
- ارزیابی حلیت و ایمنی ژلاتین مورد استفاده در فرآورده‌های غذایی، زهرا اسفندیاری و ندا قسامی و فرزانه اوحدی، دومین همایش ملی قرآن و علوم زیستی با محوریت غذای سالم ۱۳۹۵ش. چکیده مقاله را اینجا ببینید
- نقش انتقال، انقلاب و استهلاک در تبدل موضوع، علیرضا فرحناک، فصلنامه فقه، دوره ۲۰، شماره ۷۸، ۱۳۹۲ش. مقاله را اینجا ببینید
عربی
- التداوی باجزاء الخنزیر دراسة فقهیة، حسان بن جاسم الهایس، مجلة البحوث الفقهیة و القانونیة، العدد ۳۷، مصر، ۲۰۲۲م. مقاله را اینجا ببینید
- حقیقة استخدام الجیلاتین محرم المصدر کمادة مضافة للأغذیة من منظور شرعی، عائدة قادر غانم و جمیلة عبدالقادر الرفاعی و منذر طه الصدر و هانی منصور المزیدی، مجلة جامعة الاسلامیة للدراسات الشرعیة و القانونیة، مجلد ۲۸، عدد ۳، فلسطین، ۲۰۲۰م. مقاله را اینجا ببینید
- الجیلاتین استخداماته موقف الفقه الاسلامی منه دراسة علمیة فقهیة، درویش مرسی عبدالمعطی محمد، مجلة کلیة الدراسات الإسلامیة و العربیة للبنات بدمنهور، مجلد ۵، شماره ۱، مصر، ۲۰۲۰م. مقاله را اینجا ببینید
- حکم بیع المواد الغذائیة آلتی تحتوی علی نجاسات، ذیاب فرج المری، الفرائد فی البحوث الاسلامیة و العربیة، المجلد ۳۸، العدد ۱، مصر، ۲۰۲۰م. مقاله را اینجا ببینید
- مسائل من الفقه المعاصر ومقتضی الاستصحاب فیها (المطلب الاول الشک فی استحالة الجیلاتین الحیوانی)، صلاح نصر حسن، مجلة وزارة التربیة، العدد ۵۵، نجف اشرف، ۲۰۱۹م. مقاله را اینجا ببینید
- ما حکم استعمال الجیلاتین؟، مریم العیسی، پایگاه اطلاع‌رسانی شمس، ۲۰۱۹م. مقاله را اینجا ببینید
- الجیلاتین و وقوع الاستحالة: دراسة من منظور کیمیائی تصنیعی و من منظور فقهی تاصیلی، عبدالکریم عثمان، مجلة الاضواء، دوره ۳۳، شماره ۵۰، پاکستان، ۲۰۱۸م. مقاله را اینجا ببینید
- استخدام الاعیان النجسة و استحالتها فی التصنیع الغذائی، باحمد بن محمد رفیسی، المجلة العلمیة للمجلس الأوروبی للإفتاء و البحوث، العدد ۲۱، ۲۰۱۵م. مقاله را اینجا ببینید
- اثر الاستحاله و الاستهلاک و التسمیه فی الاطعمة و الاشربة (حکم الجیلاتین المستخرج من الخنزیر)، علی محی‌الدین القره داغی، مجلة العلمیة للمجلس الاروبی للافتاء و البحوث، العدد ۲۱، ۲۰۱۵م. مقاله را اینجا ببینید
- استهلاک الاعیان النجسة و استحالتها فی التصنیع الغذائی (انموذجان للدراسة الانفحة و الجیلاتین)، باحمد بن محمد رفیس، مجلة العلمیة للمجلس الاروبی للافتاء و البحوث، العدد ۲۱، ۲۰۱۵م. مقاله را اینجا ببینید
- الجیلاتین المونوغلسیرید و الإنفحة و مدی تحقق الاستهلاک و الاستحالة فیها، باحمد بن محمد رفیس، ورشة أعیان نجسة و محرمة تستخدم فی التصنیع الغذائی، جامعة غردایة، الجزایر، ۲۰۱۴م. مقاله را اینجا ببینید
- استحالة النجاسات و علاقة أحکامها باستعمال المحرم و النجس فی الغذاء و الدواء، محمد الهواری، المجلة العلمیة للمجلس الأوروبی للإفتاء و البحوث، العدد ۱، ۲۰۰۲م. مقاله را اینجا ببینید
- استخدام الجیلاتین الخنزیری فی الغذاء و الدواء، عبدالفتاح محمود إدریس، مجلة البحوث الفقهیة المعاصرة، المجلد ۸، العدد ۳۱، عربستان، ۱۹۹۶م. مقاله را اینجا ببینید
- الجیلاتین، وفیق أمین عبدالله الشرقاوی، ندوة رؤیة إسلامیة لبعض المشاکل الصحیة، الکویت، ۱۹۹۵م.
پایان‌نامه‌ها
عربی
- الاستحالة و أثرها فی تطهیر الاعیان النجسة مواد التنظیف و التجمیل أنموذجا، مرز قلال فتیحة، مبارکی رفیدة، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کلیة العلوم الإنسانیة و الاجتماعیة، جامعة محمد بوضیاف، الجزایر، ۲۰۲۱م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- الاستحالة و الاستهلاک و تطبیقاتهما المعاصرة – المواد المضافة فی الأغذیة نموذجا، أمین سبوعی و عبدالحمید شمینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة الشهید حمه لخضر الوادی، الجزایر، ۲۰۲۰م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- استخلاص الکولاجین من مصادر حیوانیة مختلفة و مقارنة خواصها، منار عبدالله أبوحسن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کلیة العلوم، جامعة دمشق، ۲۰۱۴م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- القواعد الفقهیة فی اجتماع الحلال و الحرام و تطبیقاتها المعاصرة، یحیی موسی حمد بنی عبدالله، پایان‌نامه دکتری، کلیة الدراسات العلیا، جامعة اردن، ۲۰۰۴م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- استهلاک الأعیان النجسة و استحالتها فی التصنیع الغذائی أنموذجا للدراسة الأنفحة و الجیلاتین، أحمد ارفیس، پایان‌نامه دکتری، کلیة العلوم الإسلامیة، جامعة غردایة، الجزایر، بی تا. خلاصه پایان‌نامه را اینجا ببینید
منابع دیگر
- حرمت یا حلیت ژلاتین‌های خارجی در اثر استحاله، نشریه ذکری، ۱۳۹۸ش. متن یادداشت را اینجا ببینید
- استفاده از پودر ژلاتین، استفتائات سید علی خامنه‌ای، ۱۳۹۷ش. متن استفتاء و پاسخ را اینجا ببینید
- آیا تغییرات صنعتی مصداق استحاله است؟، برگرفته از درس خارج محمد مؤمن، ۱۳۹۴ش. متن یادداشت را اینجا ببینید
- استفتائات امام خمینی، حکم خوراکیهای مخلوط به ژلاتین، ۱۳۸۵ش. متن استفتاء و پاسخ را اینجا ببینید
- پرسش و پاسخ ژلاتین، استفتائات سید علی سیستانی. متن استفتاء و پاسخ را اینجا ببینید
- استفتائات ناصر مکارم شیرازی، حکم استفاده از ژلاتین. متن استفتاء و پاسخ را اینجا ببینید
- الاغذیة المصنعة من الجیلاتین المشتق من الخنزیر، بی‌نام.متن یادداشت را اینجا ببینید
- مصرف ژلاتین، تقریرات درس خارج محمدتقی شهیدی. متن تقریرات را اینجا ببیند
- افزودنی‌ها، ژلاتین، مرکز تحقیقات حلال جمهوری اسلامی ایران. متن یادداشت را اینجا ببینید