کاربر:Ma.sultanmoradi/صفحه تمرین1
حقوق نسلهای آینده مفهومی است که با تصویب منشور ملل متحد ۱۹۴۵ وارد معادلات حقوقی شد. پژوهشگران فقه اسلامی نیز به صورت محدود به این مسئله یا مسائل پیرامون آن پرداخته‌اند. این مسئله با فقه محیط زیست، مسئله بهربرداری از منابع طبیعی و مفوم عدالتِ بین‌نسلی ارتباط وثیق دارد. پرسش اساسی در این مسئله این است که چگونه می‌توان برای آیندگان ـ به مثابه موضوعی که هنوز وجود ندارد ـ حقی در نظر گرفت و درباره آن حکم شرعی داد. علاوه بر این محدودیت استفاده از منابع طبیعی (همچون معادن و منابع نفت و گاز) و قوانین حفاظت از محیط زیست نیازمند حد زدن به حق آزادی افراد فعلیِ بشر است. مدافعان حفظ حقوق آیندگان معتقدند، از آنجا که خداوند زمین را برای تمامی نسل‌ها و نه فقط نسل کنونی بشر آفریده است، انسان‌ها موظفند به گونه‌ای از منابع آن استفاده کنند که منافع نسلهای آینده به خطر نیافتد.
اگرچه این مسئله چندان مورد توجه فقهای معاصر نبوده است؛ از خلال پژوهش‌های پیرامونی می‌توان تشخیص داد که این پرسشها پیش روی پژوهشگران این حوزه خواهد بود: چگونه می‌توان برای افرادی که هنوز وجود ندارند حقوقی در نظر گرفت؟ مبنای شرعی در نظر گرفتن حق برای این افراد چیست؟ آیا در نظر گرفتن حق برای آیندگان، حق مالکیت خصوصی، یا حق بهربردای حکومت از انفال را از بین نمی‌برد؟ تعارضی که میان آزادی نسلهای کنونی در بهربردای از طبیعت و محیط زیست با حقوق آیندگان وجود دارد چگونه برطرف می‌شود؟ بنا بر فرض امکان قید زدن به آزادی نسل کنونی، محدوده چنین قیدهایی را چه چیزی مشخص می‌کند؟ آیا برای تعیین حدود این قیدها مستند شرعی وجود دارد یا بایستی به مبانی عقلی یا عرفی رجوع کرد؟
در آثاری فقهی که به بحث فقه محیط زیست یا مباحث مرتبط با انفال می‌پردازند مطالبی درباره حقوق آیندگان وجود دارد؛ اما مقاله یا کتاب‌های بسیار کمی ذیل خصوص این عنوان تدوین شده است. در میان منابع فارسی فقط چند مقاله درباره نسبت عدالت بین‌نسلی و توزیع عادلانه با حقوق آیندگان وجود دارد و این مسئله در آثار عربی حتی نمود کمتری دارد.
کتاب
فارسی
- بررسی فقهی مالکیت مردم بر ثروتهای عمومی، سید محمد رضا فیاضی، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۳۹۲ش.
عربی
- الوجبات تجاه الأجیال القادمة من منظور الشرعي، موسی فيربر، موسسة الطابة، أبوظبي، ۲۰۱۲م. کتاب را اینجا ببینید.
مقاله
- بررسی فقهی و حقوقی عدالت به عنوان مبنای حقوق نسلهای آینده، مهدی فیروزی، فصلنامه فقه، سال بیست و هفتم، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۹ش.
- راهکارهای فقهی جهت حفظ ذخایر بین نسلی ناظر بر عدالت و پرهیز از ظلم، علی نجارپوریان، علی طاهری دهنوی، فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی، دوره ۱، شماره ۳، دی ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- عدالت بین نسلی در استفاده از ذخایر طبیعی از نگاه آیات و روایات، اشکان نعیمی حمیدرضا قاسمی، سراج منیر، شماره ۲۲، بهار ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید.
- معیارهای توزیع عادلانه منابع طبیعی تجدیدناپذیر در نظام اقتصادی اسلام، سیدعدنان لاجوردی، محسن رضایی صدرآبادی، مجتبی سیدحسین‌زاده یزدی، اقتصاد اسلامی، شماره ۵۵، پاییز ۱۳۹۳ش.
- تنزیل عادلانه در بهره‌بردادی از منابع طبیعی پایان‌پذیر، محمد مهدی عسکری، ابوالقاسم توحیدی‌نیا، مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره ۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.
پایان‌نامه
- حقوق آیندگان نسبت به اموال عمومی از منظر قواعد فقه اسلامی، زهرا آصفری، کارشناسی ارشد، کارشناسی ارشد، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۳۹۸ش.