فقه معاصر:ساختار مقاله‌های معرفی کتاب

• هدف از گزارش کتاب در دانشنامه فقه معاصر آشنایی با محتوای علمی کتاب است. بنابر این:

1. گزارش باید تحلیلی و در صورت امکان و لزوم انتقادی باشد.
2. تحلیلی بودن به معنای گزارش مدعاها، دلایل، روش‌ها، مبانی و پیامد‌های بحث است
3. آنچه در این ساختار آمده است، در واقع مطالبی است که لزوماً باید در مقاله گزارش شود.
4. رعایت صورت این ساختار و عناوین پیشنهادی الزامی نیست. نویسنده می‌تواند برای ارائه همین محتوا از ساختار و عناوین دیگری بهره ببرد.
5. در صورتی که نویسنده گزارش، نقد یا نقدهایی بر کتاب دارد می‌تواند هر نقد را در بخش مرتبط بنویسد و لزومی هم ندارد که به آن عنوان «نقد» بدهد.

چکیده

مقالات دانشنامه باید دارای چکیده باشند که در بالاترین بخش مقاله قرار می‌گیرد:

• شناسه یا چکیده مقاله باید با عباراتی کوتاه و گویا متن مقاله را نمایندگی کند.
• عبارت نخست یا سرشناسه چکیده باید همان عنوان کتاب باشد. به صورت ضخیم

معرفی اجمالی

جایگاه کتاب

در این بخش ضمن معرفی اجمالی کتاب، موضوع(ات) و نویسنده(گان) آن باید روشن شود که چرا این کتاب معرفی شده است.

• آیا کتاب ویژگی خاصی دارد؟ مشهور است؟ تأثیرگذار است؟ واجد نوآوری است؟ مورد ارجاع دیگران است؟ زیاد منتشر شده است؟ فضل تقدم دارد؟
• آیا دیگران به این کتاب ارجاع داده‌اند یا اظهار نظری درباره آن شده است؟

نویسنده

نویسنده با نگاه به جایگاه او در فقه معاصر معرفی می‌شود نه به صورت تراجم‌نگاری. و اگر شخصیت معروف و شناخته‌شده‌ای نیست فقط به ذکر نام و تخصص او در بخش معرفی اجمالی اکتفا می‌شود. و لازم نیست که بخشی از مقاله به معرفی او اختصاص داده شود.

فهرست مطالب کتاب

در این بخش ساختار شکلی کتاب معرفی می‌شود

• گزارش ساختار و شکل کتاب بخش کوچکی از مقاله را تشکلی می‌دهد که اهمیت اصلی ندارد.
• بهتر است ساختار و بخش‌های کتاب به صورت گزارشی نوشته شود تا فهرست گلوله‌ای.
• بدیهی است که در معرفی ساختار، می‌توان نشان داد کدام بخش کتاب اهمیت بیشتری دارد و کارکرد هر بخش چیست.

گزارش محتوا

• در این بخش باید ادعاهای اصلی کتاب و دلایل آن‌ها تبیین شود.
• لزومی ندارد که نام بخش «مدعیات» یا «گزارش محتوا» یا مانند آن باشد. بلکه هدف تبیین مدعیات کتاب است با هر نام گویایی
• ممکن است ساختار این بخش بر اساس ساختار و بخش‌های کتاب تدوین شود
• و نیز ممکن است ساختار این بخش بر اساس اهمیت محتوا و دلایل تنظیم شود نه لزوما ساختار کتاب.

• اهم مطالبی که باید در این بخش بیاید عبارت است از؛

1. مقاله باید در گزارش مدعا یا مدعاهای نویسنده کتاب موفق باشد
2. دلایل مطرح شده برای اثبات مدعا را گزارش کند
3. اگر نویسنده نظریات رقیب را نقد کرده است باید به آن نقدها و مستندات آن توجه شود
4. در صورتی که نویسنده کتاب به نظریات رقیب توجه نکرده است، وظیفه نویسنده مقاله است که این نکته را به عنوان یک نقص در کتاب گزارش کند.
5. دلایلی که ممکن است در منابع دیگر و برای اثبات مدعا یا نقد رقبا به کار رفته ولی نویسنده به آن توجه نکرده است.

• نکاتی که رعایت آن می‌تواند ارزش افزده مقاله باشد:

1. تلاش برای کشف مبانی نویسنده کتاب
2. تلاش برای شناسایی و معرفی روش‌شناسی کتاب

نقدها و منتقدان

اگر کتاب از سوی محققان دیگر نقد شده است، مقاله باید به آن نقد یا نقدها توجه داشته باشد.

پانویس

• در بخش پانویس فقط مطالبی ارجاع می‌شود که به منبعی به جز کتاب مورد گزارش ارجاع شده باشد.
• همه ارجاعات به متن کتاب مورد نظر باید در پرانتز و درون متن نوشته شود. مثل(ص۱۲۳)
• پرانتزی که شماره صفحه دارد باید به جمله ماقبل خودش بچسبد.

منابع

• منابع باید با فهرست گلوله‌ای نوشته شوند
• بر اساس نام فامیل نویسنده تنظیم می‌شود
• بر اساس فهرست الفبایی مرتب می‌شوند
• «ال» عربی محاسبه نمی‌شود