مفهوم فقر (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه فقه معاصر
Khoshnudi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Khoshnudi (بحث | مشارکت‌ها)
اصلاح نشانی وب
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[مفهوم فقر]] از منظر فقهی بر مسائل نظری و عملی [[فقه اقتصاد]] تأثیرگذار است؛ از سویی در اسلام برخی وظایف مالی مانند انفاق به واجب النفقه و پرداخت فطریه متوقف بر فقیر نبودن فرد است. همچنین شخص فقیر می‌تواند از صدقات و وجوهات شرعی با لحاظ شرایط آن استفاده نماید. از سوی دیگر تبیین مفهوم فقر در حوزه نظری بر هدف‌گذاری [[اقتصاد اسلامی]] در فراهم نمودن نیازهای مالی فرد تأثیرگذار است. در بررسی فقهی مفهوم فقر پرسش‌هایی از این قبیل قابل طرح است: آیا شأن اجتماعی شخص بر صدق عنوان فقیر تأثیرگذار است؟ رابطه مفهوم فقر در فقه و اقتصاد متعارف چگونه است؟ آیا شاخص خط فقر در تعریف فقهی آن جایگاهی دارد؟ به‌طور کلی آیا شاخص‌های نوپدید مطرح شده برای فقر از منظر فقهی اعتبار دارند؟ آیا مفهوم فقر در شرع، تعریفی جدای از تعریف عرفی آن دارد؟ با فرض یکسان بودن تعریف فقهی و عرفی آیا با تحقق شاخص‌های جدید، می‌توان احکام فقهی فقیر را جاری کرد یا باید به تعریف ذکر شده در روایات اکتفا نمود؟ آیا شرع برنامه‌ای برای رفع فقر در جامعه اسلامی دارد؟ آیا رفع فقر از مصالح مهم شریعت است که در صورت عدم رفع آن به‌وسیله پرداخت‌های شرعی باید به اسباب دیگر تمسک جست؟ در این صفحه منابع مطالعاتی برای بررسی مفهوم فقر گردآوری شده است.
[[مفهوم فقر]] از منظر فقهی بر مسائل نظری و عملی [[فقه اقتصاد]] تأثیرگذار است؛ از سویی در اسلام برخی وظایف مالی مانند انفاق به واجب النفقه و پرداخت فطریه متوقف بر فقیر نبودن فرد است. همچنین شخص فقیر می‌تواند از صدقات و وجوهات شرعی با لحاظ شرایط آن استفاده نماید. از سوی دیگر تبیین مفهوم فقر در حوزه نظری بر هدف‌گذاری [[اقتصاد اسلامی]] در فراهم نمودن نیازهای مالی فرد تأثیرگذار است.  
 
در بررسی فقهی مفهوم فقر پرسش‌هایی از این قبیل قابل طرح است: آیا شأن اجتماعی شخص بر صدق عنوان فقیر تأثیرگذار است؟ رابطه مفهوم فقر در فقه و اقتصاد متعارف چگونه است؟ آیا شاخص خط فقر در تعریف فقهی آن جایگاهی دارد؟ به‌طور کلی آیا شاخص‌های نوپدید مطرح شده برای فقر از منظر فقهی اعتبار دارند؟ آیا مفهوم فقر در شرع، تعریفی جدای از تعریف عرفی آن دارد؟ با فرض یکسان بودن تعریف فقهی و عرفی آیا با تحقق شاخص‌های جدید، می‌توان احکام فقهی فقیر را جاری کرد یا باید به تعریف ذکر شده در روایات اکتفا نمود؟ آیا شرع برنامه‌ای برای رفع فقر در جامعه اسلامی دارد؟ آیا رفع فقر از مصالح مهم شریعت است که در صورت عدم رفع آن به‌وسیله پرداخت‌های شرعی باید به اسباب دیگر تمسک جست؟  
 
در این صفحه منابع مطالعاتی برای بررسی مفهوم فقر گردآوری شده است.


== کتاب‌ها ==
== کتاب‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# حقوق و تکالیف مالی فقیر در فقه امامیه، رقیه دنیوی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010926046.pdf فهرست مطالب کتاب]
# حقوق و تکالیف مالی فقیر در فقه امامیه، رقیه دنیوی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/حقوق-و-تکالیف-مالی-فقیر-در-فقه-امامیه-ف/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# کارکرد فقه در بحران فقر، سیده فاطمه‌صغری حسینی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400a15040.pdf فهرست مطالب کتاب]
# کارکرد فقه در بحران فقر، سیده فاطمه‌صغری حسینی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/کارکرد-فقه-در-بحران-فقر/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فقه و فقیر، سوری رمضان‌پور، نشر مانیان، سال ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99929126.pdf فهرست مطالب کتاب]
# فقه و فقیر، سوری رمضان‌پور، نشر مانیان، سال ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/فقه-و-فقیر/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فقر و ثروت از دیدگاه اسلام، محمد بیستونی، نشر همگامان چاپ، تهران، ۱۳۷۷ش. [https://ketab.ir/book/61e98da2-1525-4973-9fd4-24051367caaf فهرست مطالب کتاب]
# فقر و ثروت از دیدگاه اسلام، محمد بیستونی، نشر همگامان چاپ، تهران، ۱۳۷۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/فقر-و-ثروت-از-دیدگاه-اسلام/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


=== عربی ===
=== عربی ===
خط ۱۳: خط ۱۷:
== مقاله‌ها ==
== مقاله‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# مفهوم فقر اقتصادی و تبیین راهکار زکات در رفع آن، محمدمهدی عسگری و احمد محمدی‌پور، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره ۱۹، شماره ۷۵، ۱۳۹۸ش. [http://eghtesad.iict.ac.ir/article_36817.html مقاله را اینجا ببینید]
# مفهوم فقر اقتصادی و تبیین راهکار زکات در رفع آن، محمدمهدی عسگری و احمد محمدی‌پور، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره ۱۹، شماره ۷۵، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/مفهوم-فقر-اقتصادی-و-تبیین-راهکار-زکات-د/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی تطبیقی مفهوم فقر در فقه امامیه و اقتصاد متعارف؛ معرفی مفهوم غنای کفافی در ادبیات فقه امامیه، مهدی قایمی اصل و عباسعلی سلطانی و سید مهدی مصطفوی و علی زبرجدی مشفق، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره ۹، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. [http://ensani.ir/fa/article/375928/بررسی-تطبیقی-مفهوم-فقر-در-فقه-امامیه-و-اقتصاد-متعارف-معرفی-مفهوم-غنای-کفافی-در-ادبیات-فقه-امامیه مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی مفهوم فقر در فقه امامیه و اقتصاد متعارف؛ معرفی مفهوم غنای کفافی در ادبیات فقه امامیه، مهدی قایمی اصل و عباسعلی سلطانی و سید مهدی مصطفوی و علی زبرجدی مشفق، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره ۹، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/بررسی-تطبیقی-مفهوم-فقر-در-فقه-امامیه-و-ا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تحلیل مقایسه‌ای شاخص فقر چندبعدی در اسلام و اقتصاد متعارف، محمدمهدی عسکری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره۶، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. [https://www.sid.ir/fileserver/jf/4031613931202 مقاله را اینجا ببینید]
# تحلیل مقایسه‌ای شاخص فقر چندبعدی در اسلام و اقتصاد متعارف، محمدمهدی عسکری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره۶، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/تحلیل-مقایسهای-شاخص-فقر-چندبعدی-در-ا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی مفهوم فقر از منظر قرآن و روایات ائمه اطهار (علیهم السلام)، محمدمهدی عسگری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره ۵، ۱۳۸۸ش. [https://ebookshia.com/books/download/?hash=eyJpZCI6IjY3NzAiLCJ0eXBlIjoicGRmIn0= مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی مفهوم فقر از منظر قرآن و روایات ائمه اطهار (علیهم السلام)، محمدمهدی عسگری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره ۵، ۱۳۸۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/بررسی-مفهوم-فقر-از-منظر-قرآن-و-روایات-ائ/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فقرزدایی از منظر فقهاء، محمدرضا یوسفی، فصلنامه نامه مفید، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش. [https://hawzah.net/fa/Article/View/79765/فقرزدایی-از-منظر-فقهاء مقاله را اینجا ببینید]
# فقرزدایی از منظر فقهاء، محمدرضا یوسفی، فصلنامه نامه مفید، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/فقرزدایی-از-منظر-فقهاء/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# دیدگاه اسلام در مورد فقر کودکان، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، ۱۳۸۷ش. [http://eprc.sbu.ac.ir/File.ashx?ID=3336 مقاله را اینجا ببینید]
# دیدگاه اسلام در مورد فقر کودکان، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، ۱۳۸۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/دیدگاه-اسلام-در-مورد-فقر-کودکان-فایل-من/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


=== عربی ===
=== عربی ===
# دور الزکاة فی الحد من الفقر فی العالم الاسلامی (مبحث خامس)، علی عبدالفتاح، مجله پژوهش‌های اجتماعی و اقتصادی اوراسیا، دوره ۸، شماره ۲، ۲۰۲۱م. [https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1555726 مقاله را اینجا ببینید]
# دور الزکاة فی الحد من الفقر فی العالم الاسلامی (مبحث خامس)، علی عبدالفتاح، مجله پژوهش‌های اجتماعی و اقتصادی اوراسیا، دوره ۸، شماره ۲، ۲۰۲۱م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/دور-الزکاة-فی-الحد-من-الفقر-فی-العالم-ال/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مفهوم الغنی و الفقر فی الفقه الإسلامی، زید یاسین سلیمان، مجلة زانکو للعلوم الإنسانیة (عراق)، المجلد ۲۰، العدد ۲، ۲۰۱۶م.
# مفهوم الغنی و الفقر فی الفقه الإسلامی، زید یاسین سلیمان، مجلة زانکو للعلوم الإنسانیة (عراق)، المجلد ۲۰، العدد ۲، ۲۰۱۶م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/مفهوم-الغنی-و-الفقر-فی-الفقه-الإسلامی-ف/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# علاقة النظام الاقتصادی الإسلامی بالهویة و دوره فی تحدید مفهوم و الفقراء و المساکین، مجلة الشهاب (الجزایر)، المجلد ۲، العدد ۲، ۲۰۱۶م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/391/2/2/24521 مقاله را اینجا ببینید]
# علاقة النظام الاقتصادی الإسلامی بالهویة و دوره فی تحدید مفهوم و الفقراء و المساکین، مجلة الشهاب (الجزایر)، المجلد ۲، العدد ۲، ۲۰۱۶م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/علاقة-النظام-الاقتصادی-الإسلامی-باله/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الفقر و موقف الشریعة الإسلامیة منه، مصطفی أحمد علی نوارج، مجلة جامعة المدینة العالمیة مجمع (مالزی)، عدد۱، ۲۰۱۱م. [http://ojs.mediu.edu.my/index.php/majmaa/article/view/11/23 مقاله را اینجا ببینید]
# الفقر و موقف الشریعة الإسلامیة منه، مصطفی أحمد علی نوارج، مجلة جامعة المدینة العالمیة مجمع (مالزی)، عدد۱، ۲۰۱۱م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/الفقر-و-موقف-الشریعة-الإسلامیة-منه/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مفهوم و مداخل محاربة الفقر فی المنظور الإسلامی، حسن البصری، محمد الامین تاج الاصفیاء، مجلة العدل (مصر)، مجلد۱۳، عدد ۳۳، ۲۰۱۱م.
# مفهوم و مداخل محاربة الفقر فی المنظور الإسلامی، حسن البصری، محمد الامین تاج الاصفیاء، مجلة العدل (مصر)، مجلد۱۳، عدد ۳۳، ۲۰۱۱م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/مفهوم-و-مداخل-محاربة-الفقر-فی-المنظور-ا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معالجة مشکلة الفقر من منظور الاقتصاد الاسلامی، مصطفی بوشامة و مولود حواس، المجلة الجزائریة للعولمة و السیاسات الاقتصادیة، العدد ۱، ۲۰۱۰م. [https://laboratoires.univ-alger3.dz/lm/telechargement/revue/01-2010/008%20Article%20Bouchama%20final.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# معالجة مشکلة الفقر من منظور الاقتصاد الاسلامی، مصطفی بوشامة و مولود حواس، المجلة الجزائریة للعولمة و السیاسات الاقتصادیة، العدد ۱، ۲۰۱۰م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/معالجة-مشکلة-الفقر-من-منظور-الاقتصاد-ا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# دائریة الفقر فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالعال، مجلة البیان، عدد ۲۵۵، ۲۰۰۸م.
# دائریة الفقر فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالعال، مجلة البیان، عدد ۲۵۵، ۲۰۰۸م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/دائریة-الفقر-فی-المفهوم-الإسلامی-فایل/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معالجة مشکلة الفقر فی الفکر الإسلامی مع بعض التطبیقات العملیة المعاصرة لها، صالح بن عبدالله بن عبدالمحسن الفریح، مجلة جامعة أم القری لعلوم الشریعة والدراسات الاسلامیة (عربستان)، عدد ۴۵، ۲۰۰۸م. [https://drive.uqu.edu.sa/_/jill/files/45/jill-45-9.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# معالجة مشکلة الفقر فی الفکر الإسلامی مع بعض التطبیقات العملیة المعاصرة لها، صالح بن عبدالله بن عبدالمحسن الفریح، مجلة جامعة أم القری لعلوم الشریعة والدراسات الاسلامیة (عربستان)، عدد ۴۵، ۲۰۰۸م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/معالجة-مشکلة-الفقر-فی-الفکر-الإسلامی-م/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# إشکالیة العلاقة بین الفقر والتخلف الاقتصادی فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالسلام، مجلة شؤون اجتماعیة، ملجد ۲۲، عدد ۸۷، ۲۰۰۵م.
# إشکالیة العلاقة بین الفقر والتخلف الاقتصادی فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالسلام، مجلة شؤون اجتماعیة، ملجد ۲۲، عدد ۸۷، ۲۰۰۵م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/إشکالیة-العلاقة-بین-الفقر-والتخلف-الا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# دور الاقتصاد الاسلامی فی مکافحة مشکلة الفقر، کمال توفیق محمد الحطاب، أبحاث الیرموک - سلسلة العلوم الإنسانیة والاجتماعیة جامعة الیرموک (الأردن)، مجلد ۱۸، عدد ۴، ۲۰۰۲م.
# دور الاقتصاد الاسلامی فی مکافحة مشکلة الفقر، کمال توفیق محمد الحطاب، أبحاث الیرموک - سلسلة العلوم الإنسانیة والاجتماعیة جامعة الیرموک (الأردن)، مجلد ۱۸، عدد ۴، ۲۰۰۲م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/دور-الاقتصاد-الاسلامی-فی-مکافحة-مشکلة/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# موقف الإسلام من الفقر و الفقراء بالمقارنة مع النظم المعاصرة السائدة، محمد عبدالحلیم عمر، ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهرة)، ۱۹۹۹م.
# موقف الإسلام من الفقر و الفقراء بالمقارنة مع النظم المعاصرة السائدة، محمد عبدالحلیم عمر، ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهرة)، ۱۹۹۹م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/موقف-الإسلام-من-الفقر-و-الفقراء-بالمقا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مفهوم و مقاییس الفقر بین الفکر الإسلامی و الفکر المعاصر، حمدی عبدالعظیم، أبحاث ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهره) ۱۹۹۹م.
# مفهوم و مقاییس الفقر بین الفکر الإسلامی و الفکر المعاصر، حمدی عبدالعظیم، أبحاث ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهره) ۱۹۹۹م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/مفهوم-و-مقاییس-الفقر-بین-الفکر-الإسلام/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# نظرة فی مفهوم الفقر و الغنی فی الإسلام، بی‌نام، مجلة الوعی (لبنان)، السنة العاشرة، العدد ۱۱۷، ۱۹۹۷م. [https://www.al-waie.org/archives/article/8496 مقاله را اینجا ببینید]
# نظرة فی مفهوم الفقر و الغنی فی الإسلام، بی‌نام، مجلة الوعی (لبنان)، السنة العاشرة، العدد ۱۱۷، ۱۹۹۷م. [https://www.al-waie.org/archives/article/8496 مقاله را اینجا ببینید]


== پایان‌نامه‌ها ==
== پایان‌نامه‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# مسئولیت حکومت اسلامی درقبال فقر اقتصادی و آثار آن از دیدگاه فقه، الهه باقری کزاز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/10cf0d7e6582f8b3aab1415dab90a994 چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مسئولیت حکومت اسلامی درقبال فقر اقتصادی و آثار آن از دیدگاه فقه، الهه باقری کزاز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/مسئولیت-حکومت-اسلامی-درقبال-فقر-اقتصا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تعریف آثار و احکام فقر در فقه اسلامی با تأکید بر آراء معاصران، علی عظیمی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6fc91f0354e65fe555b8c374045525f7/fulltext پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تعریف آثار و احکام فقر در فقه اسلامی با تأکید بر آراء معاصران، علی عظیمی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/تعریف-آثار-و-احکام-فقر-در-فقه-اسلامی-با/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# واکاوی تدابیر فقهی مبارزه با فقر (در عملکرد اشخاص و دولت)، علی زبرجدی مشفق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/62b5e412d5806a02d2397a6b92aa981e پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# واکاوی تدابیر فقهی مبارزه با فقر (در عملکرد اشخاص و دولت)، علی زبرجدی مشفق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/واکاوی-تدابیر-فقهی-مبارزه-با-فقر-در-عمل/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تحلیل مقایسه‌ای مولفه‌های الگوی اندازه‌گیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف، حسین غفورزاده آرانی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، [[دانشگاه امام صادق]] علیه السلام، ۱۳۹۱ش. [https://www.virascience.com/thesis/559480/ چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تحلیل مقایسه‌ای مولفه‌های الگوی اندازه‌گیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف، حسین غفورزاده آرانی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، [[دانشگاه امام صادق]] علیه السلام، ۱۳۹۱ش. [https://www.virascience.com/thesis/559480/ چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تحقیقی پیرامون فقر اقتصادی از دیدگاه اسلام، جمال فرزندوی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، [[دانشگاه امام صادق]] (ع)، ۱۳۸۷ش. [https://hawzah.net/fa/Seminar/View/68195/تحقیقی-پیرامون-فقراقتصادی-از-دیدگاه-اسلام?CID=304 چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تحقیقی پیرامون فقر اقتصادی از دیدگاه اسلام، جمال فرزندوی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، [[دانشگاه امام صادق]] (ع)، ۱۳۸۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/تحقیقی-پیرامون-فقر-اقتصادی-از-دیدگاه-ا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فقر از دیدگاه قرآن کریم، مهدی الله‌خواه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۸۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/005dfebea2283cbfd16881c77125e652 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# فقر از دیدگاه قرآن کریم، مهدی الله‌خواه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۸۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/فقر-از-دیدگاه-قرآن-کریم/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


=== منابع دیگر ===
=== منابع دیگر ===
# گسترهٔ مفهوم فقر، بسته به سطح معیشت مردم، گزیده سخنرانی [[سید محمدباقر صدر]]. [http://mbsadr.ir/11796/گسترۀ-مفهوم-فقر،-بسته-به-سطح-معیشت-مردم/ متن را اینجا ببینید]
# گسترهٔ مفهوم فقر، بسته به سطح معیشت مردم، گزیده سخنرانی [[سید محمدباقر صدر]]. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/گسترهٔ-مفهوم-فقر،-بسته-به-سطح-معیشت-مرد/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مفهوم الغنی و الفقر فی الشریعة الإسلامیة، خالد بن عبدالرزاق آل‌کمال، ۲۰۲۱م. [https://rattibha.com/thread/1356350891058737154 متن یادداشت را اینجا ببینید]
# مفهوم الغنی و الفقر فی الشریعة الإسلامیة، خالد بن عبدالرزاق آل‌کمال، ۲۰۲۱م. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/مفهوم-الغنی-و-الفقر-فی-الشریعة-الإسلام/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ملاک الفقر و الغنی، درس خارج فقه مصطفی اشرفی شاهرودی، ۱۳۹۰ش. [https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/feqh/90/900630/ تقریرات درس را اینجا ببینید]
# ملاک الفقر و الغنی، درس خارج فقه مصطفی اشرفی شاهرودی، ۱۳۹۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/ملاک-الفقر-و-الغنی/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مدخل فقر، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش. [http://lib.eshia.ir/23017/5/710/لغت متن را اینجا ببینید]
# مدخل فقر، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش. [http://lib.eshia.ir/23017/5/710/لغت متن را اینجا ببینید]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۵

آخرین ویرایش: ۱۴۰۳/۳/۲۷

همه منابع مطالعاتی

مفهوم فقر از منظر فقهی بر مسائل نظری و عملی فقه اقتصاد تأثیرگذار است؛ از سویی در اسلام برخی وظایف مالی مانند انفاق به واجب النفقه و پرداخت فطریه متوقف بر فقیر نبودن فرد است. همچنین شخص فقیر می‌تواند از صدقات و وجوهات شرعی با لحاظ شرایط آن استفاده نماید. از سوی دیگر تبیین مفهوم فقر در حوزه نظری بر هدف‌گذاری اقتصاد اسلامی در فراهم نمودن نیازهای مالی فرد تأثیرگذار است.

در بررسی فقهی مفهوم فقر پرسش‌هایی از این قبیل قابل طرح است: آیا شأن اجتماعی شخص بر صدق عنوان فقیر تأثیرگذار است؟ رابطه مفهوم فقر در فقه و اقتصاد متعارف چگونه است؟ آیا شاخص خط فقر در تعریف فقهی آن جایگاهی دارد؟ به‌طور کلی آیا شاخص‌های نوپدید مطرح شده برای فقر از منظر فقهی اعتبار دارند؟ آیا مفهوم فقر در شرع، تعریفی جدای از تعریف عرفی آن دارد؟ با فرض یکسان بودن تعریف فقهی و عرفی آیا با تحقق شاخص‌های جدید، می‌توان احکام فقهی فقیر را جاری کرد یا باید به تعریف ذکر شده در روایات اکتفا نمود؟ آیا شرع برنامه‌ای برای رفع فقر در جامعه اسلامی دارد؟ آیا رفع فقر از مصالح مهم شریعت است که در صورت عدم رفع آن به‌وسیله پرداخت‌های شرعی باید به اسباب دیگر تمسک جست؟

در این صفحه منابع مطالعاتی برای بررسی مفهوم فقر گردآوری شده است.

کتاب‌ها

فارسی

  1. حقوق و تکالیف مالی فقیر در فقه امامیه، رقیه دنیوی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. کارکرد فقه در بحران فقر، سیده فاطمه‌صغری حسینی، قم، نشر امتداد حکمت، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. فقه و فقیر، سوری رمضان‌پور، نشر مانیان، سال ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. فقر و ثروت از دیدگاه اسلام، محمد بیستونی، نشر همگامان چاپ، تهران، ۱۳۷۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

عربی

  1. الغِنی و الفقر بین العولمة و فقه الحیاة، بی‌نام، دار الکتاب المصری، ۲۰۱۸م. درباره کتاب

مقاله‌ها

فارسی

  1. مفهوم فقر اقتصادی و تبیین راهکار زکات در رفع آن، محمدمهدی عسگری و احمد محمدی‌پور، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره ۱۹، شماره ۷۵، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. بررسی تطبیقی مفهوم فقر در فقه امامیه و اقتصاد متعارف؛ معرفی مفهوم غنای کفافی در ادبیات فقه امامیه، مهدی قایمی اصل و عباسعلی سلطانی و سید مهدی مصطفوی و علی زبرجدی مشفق، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره ۹، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. تحلیل مقایسه‌ای شاخص فقر چندبعدی در اسلام و اقتصاد متعارف، محمدمهدی عسکری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره۶، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. بررسی مفهوم فقر از منظر قرآن و روایات ائمه اطهار (علیهم السلام)، محمدمهدی عسگری و حسین غفورزاده، فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره ۵، ۱۳۸۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  5. فقرزدایی از منظر فقهاء، محمدرضا یوسفی، فصلنامه نامه مفید، شماره ۱۷، ۱۳۸۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. دیدگاه اسلام در مورد فقر کودکان، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

عربی

  1. دور الزکاة فی الحد من الفقر فی العالم الاسلامی (مبحث خامس)، علی عبدالفتاح، مجله پژوهش‌های اجتماعی و اقتصادی اوراسیا، دوره ۸، شماره ۲، ۲۰۲۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. مفهوم الغنی و الفقر فی الفقه الإسلامی، زید یاسین سلیمان، مجلة زانکو للعلوم الإنسانیة (عراق)، المجلد ۲۰، العدد ۲، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. علاقة النظام الاقتصادی الإسلامی بالهویة و دوره فی تحدید مفهوم و الفقراء و المساکین، مجلة الشهاب (الجزایر)، المجلد ۲، العدد ۲، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. الفقر و موقف الشریعة الإسلامیة منه، مصطفی أحمد علی نوارج، مجلة جامعة المدینة العالمیة مجمع (مالزی)، عدد۱، ۲۰۱۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  5. مفهوم و مداخل محاربة الفقر فی المنظور الإسلامی، حسن البصری، محمد الامین تاج الاصفیاء، مجلة العدل (مصر)، مجلد۱۳، عدد ۳۳، ۲۰۱۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. معالجة مشکلة الفقر من منظور الاقتصاد الاسلامی، مصطفی بوشامة و مولود حواس، المجلة الجزائریة للعولمة و السیاسات الاقتصادیة، العدد ۱، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  7. دائریة الفقر فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالعال، مجلة البیان، عدد ۲۵۵، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  8. معالجة مشکلة الفقر فی الفکر الإسلامی مع بعض التطبیقات العملیة المعاصرة لها، صالح بن عبدالله بن عبدالمحسن الفریح، مجلة جامعة أم القری لعلوم الشریعة والدراسات الاسلامیة (عربستان)، عدد ۴۵، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  9. إشکالیة العلاقة بین الفقر والتخلف الاقتصادی فی المفهوم الإسلامی، مصطفی محمود محمد عبدالسلام، مجلة شؤون اجتماعیة، ملجد ۲۲، عدد ۸۷، ۲۰۰۵م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  10. دور الاقتصاد الاسلامی فی مکافحة مشکلة الفقر، کمال توفیق محمد الحطاب، أبحاث الیرموک - سلسلة العلوم الإنسانیة والاجتماعیة جامعة الیرموک (الأردن)، مجلد ۱۸، عدد ۴، ۲۰۰۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  11. موقف الإسلام من الفقر و الفقراء بالمقارنة مع النظم المعاصرة السائدة، محمد عبدالحلیم عمر، ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهرة)، ۱۹۹۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  12. مفهوم و مقاییس الفقر بین الفکر الإسلامی و الفکر المعاصر، حمدی عبدالعظیم، أبحاث ندوة الفقر و الفقراء فی نظر الاسلام (قاهره) ۱۹۹۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  13. نظرة فی مفهوم الفقر و الغنی فی الإسلام، بی‌نام، مجلة الوعی (لبنان)، السنة العاشرة، العدد ۱۱۷، ۱۹۹۷م. مقاله را اینجا ببینید

پایان‌نامه‌ها

فارسی

  1. مسئولیت حکومت اسلامی درقبال فقر اقتصادی و آثار آن از دیدگاه فقه، الهه باقری کزاز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. تعریف آثار و احکام فقر در فقه اسلامی با تأکید بر آراء معاصران، علی عظیمی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. واکاوی تدابیر فقهی مبارزه با فقر (در عملکرد اشخاص و دولت)، علی زبرجدی مشفق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. تحلیل مقایسه‌ای مولفه‌های الگوی اندازه‌گیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف، حسین غفورزاده آرانی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۱ش. چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید
  5. تحقیقی پیرامون فقر اقتصادی از دیدگاه اسلام، جمال فرزندوی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. فقر از دیدگاه قرآن کریم، مهدی الله‌خواه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

منابع دیگر

  1. گسترهٔ مفهوم فقر، بسته به سطح معیشت مردم، گزیده سخنرانی سید محمدباقر صدر. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. مفهوم الغنی و الفقر فی الشریعة الإسلامیة، خالد بن عبدالرزاق آل‌کمال، ۲۰۲۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. ملاک الفقر و الغنی، درس خارج فقه مصطفی اشرفی شاهرودی، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. مدخل فقر، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش. متن را اینجا ببینید