نمایش مبدأ برای محمد محمدی قائنی

{{نویسنده
|نویسنده = حسن اجرایی
|گردآوری = 
}}
{{جعبه اطلاعات اشخاص
 | شهرت = 
 | نام = محمد محمدی قائینی
 | تولد = ۱۳۴۴ش
 | تصویر = قائینی.jpg
 | اندازه تصویر = 
 | توضیح_تصویر = 
 | جایگاه = استاد درس خارج حوزه علمیه قم
 | مذهب = شیعه
 | ملیت = ایران
 | حوزه تخصصی = فقه و اصول
 | آثار در فقه معاصر = المبسوط في فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبية
 | استادان = [[ابوالقاسم خویی]]، جواد تبریزی، حسینعلی منتظری
}}

محمد محمدی قائینی (زاده ۱۳۴۴ش) استاد درس خارج فقه و اصول فقه در حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب [[المبسوط فی فقه المسائل المعاصره]]. وی در نجف و قم به تحصیل و تدریس علوم دینی و حوزوی پرداخته است و درس خارج فقه و اصول وی همچنان ادامه دارد. قائینی معتقد است که گرچه فقه حداکثری است و همه کارهای اختیاری انسان تابع احکام فقهی است، اما شریعت اسلام تنها به بیان کلیاتی در زمینه‌های مختلف اکتفا کرده است. 

محمد قائینی ضمن مخالفت با فقه مقاصدی معتقد است اگر عمومات تعلیلی مبنای فقه قرار گیرد، اجتهاد از مسیر صحیح خود خارج خواهد شد. آثار وی با عنوان کلی المبسوط فی فقه المسائل المعاصره، در موضوعاتی از قبیل [[المبسوط في فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبية (کتاب)|مسائل پزشکی]]، حج و عمره، و مسائل معاملات و نیز زکات پول‌های رایج و اشیای نوپیدا، از سوی [[مرکز فقهی ائمه اطهار]]، به زبان عربی و فارسی انتشار یافته است.

==زندگی، تحصیل و تدریس==
محمد محمدی قائینی، در سال ۱۳۴۴ در نجف متولد شد. وی در درس خارج فقه [[سید ابوالقاسم خویی]] و پدر خویش حاضر شد و در سال ۱۳۶۸ش وارد قم شد و درس خارج فقه را در جلسات درسی میرزا جواد تبریزی و [[حسینعلی منتظری]] پی گرفت.<ref>[http://ghayni.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html «محمد محمدی قائنی»]، سایت اندیشوران؛ «فقه حداکثری است، ولی...»، مجله علوم انسانی اسلامی صدرا، ص۵۵.</ref> وی عضو هیئت علمی [[مرکز فقهی ائمه اطهار]] است.<ref>«فقه حداکثری است، ولی...»، مجله علوم انسانی اسلامی صدرا، ص۵۵.</ref>

بنابر آنچه در سایت مدرسه فقاهت ذکر شده است، محمد محمدی قائینی مباحثی از قبیل قضا، دیات، قصاص و احکام پزشکی را در درس خارج فقه خود مورد بحث قرار داده است.<ref>نگاه کنید به: [https://www.eshia.ir/feqh/report/asatid/ghaeeni «استاد محمد محمدی قائینی»]، سایت مدرسه فقاهت.</ref> درس خارج اصول فقه وی نیز از سال ۱۳۸۵ش در حوزه علمیه قم برقرار بوده و همچنان ادامه دارد.<ref>نگاه کنید به: [http://www.qaeninajafi.ir/ سایت محمد محمدی قائنی].</ref> 

وی از اعضای هیئت تحریریه مجله علمی-تخصصی [[دوفصلنامه فقه و اجتهاد|فقه و اجتهاد]]، وابسته به [[مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)|مرکز فقهی ائمه اطهار]]<ref>[http://mags.markazfeqhi.com/journal/editorial.board «اعضای هیات تحریریه»]، سایت مجله فقه و اجتهاد.</ref> و از اعضای هیئت تحریریه [[فصلنامه دین و قانون]]، وابسته به مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی است.<ref>[http://cmirq.ir/fa/report/show/1662 «اطلاعات کامل گزارش»]، سایت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی.</ref>

==نظرات و آراء==

===فقه حداکثری اما بدون الگوهای جزئی===
به‌باور قائینی، گرچه همه کارهای اختیاری انسان تابع احکام فقهی است و بنابراین فقه حداکثری است، اما با این حال، شریعت اسلام به بیان کلیاتی در زمینه‌های مختلف پرداخته و بر این اساس ارائه الگو را به عقلا واگذاشته است.<ref>«فقه حداکثری است، ولی...»، مجله علوم انسانی اسلامی صدرا، ص۵۵.</ref>

===مخالفت با فقه مقاصدی===
محمد قائینی، [[فقه مقاصدی]] را اجتهاد در مقابل نص دانسته و بر آن است که اگر عمومات تعلیلی مبنای فقه قرار گیرد، فقه جدیدی تأسیس شده و اجتهاد از مسیر صحیح خود خارج خواهد شد. به باور او، با تغییر شریعت مطابق با وضعیت اجتماعی، و بر اساس فقه مقاصدی، به‌مرور فقه و شریعت جدیدی تأسیس خواهد شد و چیزی جز نشانه‌هایی از دین باقی نخواهد ماند.<ref>[http://ijtihadnet.ir/گفتگوی-نقادانه-اندیشمندان-درباره-جای/ «گفتگوی نقادانه اندیشمندان درباره جایگاه احکام تدبیری...»]، سایت شبکه اجتهاد.</ref> 

===اصل در احکام، مولوی بودن است===
قائینی معتقد است که اصل در احکامِ ذکر شده در روایات، مولوی بودن است، نه تدبیری و حکومتی بودن؛ چرا که ائمه نیز در مقام پاسخ به سؤالات مردم، قضایای عامی صادر می‌کردند و از مردم می‌خواستند تا روایات را بنویسند تا به دست دیگران برسد. وی با این حال تدبیری بودن روایات را در صورت وجود قرائن و شواهد می‌پذیرد.<ref>[http://ijtihadnet.ir/گفتگوی-نقادانه-اندیشمندان-درباره-جای/ «گفتگوی نقادانه اندیشمندان درباره جایگاه احکام تدبیری...»]، سایت شبکه اجتهاد.</ref> قائینی بر آن است که احکام تدبیری پیامبر برای تمام زمان‌ها حجت است؛ چرا که حتی احکام ولایی پیامبر هم بر تمام امت، چه معاصران و چه متأخران، نافذ خواهد بود. وی این نظر خود را به روایتی از امام صادق(ع) مستند ساخته است که در باب حکم ولایی پیامبر(ص) درباره زکات است.<ref>[http://ijtihadnet.ir/گفتگوی-نقادانه-اندیشمندان-درباره-جای/ «گفتگوی نقادانه اندیشمندان درباره جایگاه احکام تدبیری...»]، سایت شبکه اجتهاد.</ref>

==آثار و تألیفات==
المبسوط فی فقه المسائل المعاصره، عنوان کلی کتاب‌هایی از محمد محمدی قائینی است که بر اساس مباحث مستقل دروس خارج فقه وی انتشار یافته و حاوی مسائل معاصر فقه است؛ از جمله [[المبسوط في فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبية (کتاب)|المسائل الطبیه]] در دو جلد، الحج و العمره در دو جلد، و مسائل المعاملات. از این میان برخی از مجلدات اثر مذکور به زبان فارسی نیز ترجمه شده و یا از ابتدا به زبان فارسی نگاشته شده است؛ از جمله پژوهشی در مسائل فقه پزشکی و همچنین زکات پول‌های رایج و اشیای نوپیدا.<ref>[https://db.ketab.ir/BookList.aspx?Type=Authorid&Code=146423 «فهرست کتاب‌های محمد محمدی قائنی»]، سایت خانه کتاب.</ref> 

در بیستمین دوره همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۹۷ش، کتاب المبسوط فی فقه المسائل المعاصره، نوشته محمد محمدی قائینی، در گروه فقه و اصول، رتبه شایسته تقدیر را به دست آورد.<ref>[http://www.ibna.ir/fa/tolidi/271097/ «تجلیل از برترین‌های کتاب سال حوزه»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref>

==پانویس‌ها==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
* «استاد محمد محمدی قائینی»، سایت مدرسه فقاهت، تاریخ درج: ۲۰ تیر ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
* «اطلاعات کامل گزارش»، سایت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ش.
* «تجلیل از برترین‌های کتاب سال حوزه»، خبرگزاری کتاب ایران، تاریخ درج: ۴ بهمن ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
* «فقه حداکثری است، ولی در همه جا الگوی مشخص پیشنهاد نمی‌دهد»، مجله علوم انسانی اسلامی صدرا، گفتگو با محمد محمدی قائنی، ش۱۴، تابستان ۱۳۹۴.
* «فهرست کتاب‌های محمد قائنی»، سایت خانه کتاب، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ش.
* «محمد محمدی قائنی»، سایت اندیشوران، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ش.

==پیوند به بیرون==
* [http://www.qaeninajafi.ir سایت محمد محمدی قائنی].
* [http://fahimco.com/Post/Details/3083/ سخنرانی محمد محمدی قائنی درباره تفاوت‌های مکتب اجتهادی نجف و قم: آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله خویی].

[[رده:مقاله‌های حسن اجرایی]]