تبلیغات بازرگانی (منابع مطالعاتی)
تبلیغات بازرگانی عملی رسانه‌ای برای بیان فوائد و ویژگی‌های کالا و سوق دادن مصرف‌کنندگان به خرید آن است. تبلیغ کالا در شریعت اسلام امری مباح دانسته شده است؛ اما برخی از موارد آن نیاز به بررسی فقهی دارد. از جمله اینکه آیا تبلیغات بازرگانی کالاهای کفار جایز است؟ آیا مبالغه منجر به فریب یا دروغگویی در تبلیغات جایز است؟ در صورت فریب و ضرر مشتری آیا ضمانی متوجه تبلیغ کننده هست؟ در این صفحه منابع مطالعاتی مربوط به این بحث جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- تبلیغات تجاری اسلامی، سعید مسعودی‌پور، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
- نظارت شرعی بر تبلیغات رسانه‌ها، افسانه مظفری و محمدرضا راضی، تهران، انتشارات صالحیان، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
عربی
- أحکام الإعلانات التجاریة والجوائز الترویجیة، محمد بن علی الکاملی، عربستان سعودی، دار طیبة الخضراء، ۲۰۰۱م. از اینجا ببینید
- حدود مشروعیة الاعلانات التجاریة لحمایة المتجر والمستهلک، حسین فتحی، دار النهضة العربیة للنشر والتوزیع، ۱۹۹۱ش.
- الإعلان التجاری المحرم والأثر المترتب علیه فی الفقه الإسلامی، مصعب سلمان أحمد السامرائی، سامراء، کلیة الامام الاعظم، از اینجا ببینید
- الإعلان التجاری دراسة فقهیة، شیخة بنت عبد العزیز بن مبرد، از اینجا ببینید
مقاله‌ها
فارسی
- نقد پیام‌های بازرگانی رسانه ملی از منظر بازاریابی اسلامی، فاطمه نوربخش و رسول عباسی، فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ، دوره ۱۴، شماره ۵۵، ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
- بررسی ادله مشروعیت تبلیغات تجاری و عدم آن از منظر فقهی، سید مرتضی فری زنی و محمدجعفر اسلامی، دوفصلنامه مصباح الفقاهه، دوره ۵، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
- تأملی بر مسئولیت ناشی از تبلیغات کذب رسانه ای با رویکرد فقهی حقوقی، دوفصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره ۱۱، شماره ۴۵، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
- مطالعه تطبیقی تبلیغات تجاری مقایسه ای در فقه امامیه، حقوق ایران و هند، سید علی رضوی و سید محمد رضوی، دوفصلنامه مطالعات شبه قاره، شماره ۳۹، ۱۳۹۹ش. از اینجا ببینید
- کنکاشی در رعایت قواعد فقهی در تبلیغات بازرگانی تلویزیونی، مهدی یوسف و علیرضا سلیمی و سید علیرضا حسینی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- موضوعات و قواعد فقهی در تبلیغات بازرگانی تلویزیونی، مهدی یوسف، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۸، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- بررسی تبلیغات تجاری از دیدگاه فقه فریقین، غلام اکبر شاکری، دوفصلنامه مطالعات فقه امامیه، دوره ۹۸، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- تبلیغات مقایسه ای در فقه اسلامی، حقوق ایران، فرانسه و اتحادیه اروپا، سید علی رضوی و سید محمد رضوی و علی اصغر صایمی، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
- الگوی نظارت شرعی بر تبلیغات رسانه‌ها، محمدرضا راضی و افسانه مظفری و علی اکبر فرهنگی، فصلنامه مطالعات رسانه ای، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
- باز تعریف تبلیغات تجاری از منظر اسلام با روش کیفی، زهره داوودی و میثم شیر خدایی و محسن نورائی، فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، دوره ۲۳، شماره ۱۱۴، پاییز، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
- قواعد فقهی حقوق مخاطب در تبلیغات رسانه، مهدی یوسف و سید علیرضا حسینی، دوفصلنامه معارف فقه علوی، شماره ۳، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
- تاثیر پیام‌های بازرگانی ماهواره‌ای بر تغییر روابط میان فردی زوجین، شمس الله مریجی و حکیمه احسانی، فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، سال چهارم، شماره ۲، پاییز، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
- درآمدی بر تحلیل انتقادی تبلیغات تجاری جایزه دار ازمنظر اسلامی، سعید مسعودی پور و مصباح الهدی باقری، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره ۸۴، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- مبانی جرم انگاری تبلیغات تجاری نا سالم در فقه شیعه و حنفی (با نگاهی به قوانین ایران، افغانستان و انگلستان)، سید عبدالبصیر حسینی، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۳۱، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی تبلیغات تجاری گمراه‌کننده، سید محمدهادی قبولی درافشان و مصطفی بختیارون و اکرم آقامحمدی، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- مبانی مسئولیت ناشی از تبلیغات بازرگانی، محمدعلی خورسندیان و فاطمه چیت ساز، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره ۴۵، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی تبلیغات تجاری، احمدعلی قانع و سعید پورصیامی، دوفصلنامه پژوهشنامه میان رشته‌ای فقهی، شماره ۲، ۱۳۹۳ش. از اینجا ببینید
- امکان‌سنجی فقهی مخاطب واقع شدن صغار در تبلیغات تجاری، غلامرضا مصباحی مقدم و سعید مسعودی پور، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
- آسیب‌شناسی فقهی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی، احمدعلی قانع، فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات، شماره ۲۱، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
- آزادی تبلیغات بازرگانی و محدودیت‌های آن از دیدگاه حقوق بین‌الملل، ایران و اسلام، محسن اسماعیلی، فصلنامه وسایل ارتباط جمعی رسانه، دوره ۱۹، شماره ۳، آذر، ۱۳۸۷ش. از اینجا ببینید
- بازنمایی زن در تبلیغات تجاری ایران و جهان، اکرم امینی، کتاب ماه، شماره ۲۶، ۱۳۸۹ش.
- بررسی اصول و معیارهای تبلیغات تجاری در رادیو و تلویزیون، بهرام جاودان اصل، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره ۲۹، ۱۳۸۱ش.
عربی
- الغرر في الإعلان عن السلع والمنتجات، ابراهيم عبيد طه احمد، مجلة قطاع الشریعة والقانون، شماره ۱۰، ۲۰۱۹م. از اینجا ببینید
- أحکام وضوابط الدعایة والإعلان فی الفقه الإسلامی (دراسة فقهیة مقارنة)، مبارک علوی محمد أحمد لزنم، ۲۰۱۸م.
- الإعلان التجاری المقارن ومدی مشروعیته: دراسة فی القانون العراقی والمقارن، بختیار صابر بایز، امارات متحد عربی، مجلة الشریعة والقانون، شماره ۷۶، جلد ۳۲، ۲۰۱۸م.
- أثر الغش فی الإعلان التجاری فی الفقه الإسلامی، یاسر محمد إبراهیم درباله، الجزایر، مجلة الدراسات الإسلامیة، شماره ۱۰، ۲۰۱۸م.
- ضوابط الإعلانات والدعایة للمنتجات الغذائیة، سعید بن مرعی بن محمد السرحانی، مصر، مجلة کلیة الشریعة والقانون بطنطا، شماره ۳۳، جلد ۲، ۲۰۱۸م. از اینجا ببینید
- مشروعیة الإعلان التجاری کآلیة لحمایة المحل التجاری والمستهلک، قاشی علال، الجزایر، حولیات جامعة الجزائر، شماره ۳۱، ۲۰۱۷م.
- التغریر بالاعلانات التجاریة صوره واحکامه فی الفقه الإسلامی المقارن والقانون المصری، محمود ادریس عبد الفتاح، مصر، مجلة البحوث والدراسات الشرعیة، شماره ۴۰، جلد ۴، ۲۰۱۵م.
- الإعلان التجاری: حکمه و ضوابطه فی الفقه الإسلامی، محمود محمد علی الزمناکویی، عراق، زانکو - الإنسانیات، شماره ۵۷، ۲۰۱۴م.
- عقد الإعلان التجاری مفهومه و تکییفه الفقهی، بعمارة الحاج إبراهیم، اردن، مؤتة للبحوث والدراسات - سلسلة العلوم الإنسانیة والاجتماعیة، شماره ۱، جلد ۲۶، ۲۰۱۱م.
- الإعلانات التجاریة فی العالم الإسلامی بین تحدیات السوق و القیم الإسلامیة، محمد خیری قیرباش أوغلو، کویت، مجلة الوعی الإسلامی، ۲۰۱۰م. از اینجا ببینید
- الإعلان التجاری فی الفقه الإسلامی، محمود عبدالرحمن محمد صدیق، مصر، مجلة کلیة الشریعة والقانون بأسیوط، شماره ۱۹، جلد ۲، ۲۰۰۷م.
- الجوائز الترویجیة للإعلان التجاری فی الفقه الإسلامی، محمود عبدالرحمن محمد صدیق، مصر، مجلة کلیة الشریعة والقانون بأسیوط، شماره ۱۹، جلد ۴، ۲۰۰۷م.
- الإعلان التجاری عن نشاط المحامی، بکر بن عبد اللطیف الهبوب، مجلة العدل، شماره ۳۳، محرم ۱۴۳۸ق. از اینجا ببینید
- الإعلانات التجاریة: أحکامها وضوابطها فی الفقه الإسلامی، عبدالمجید محمود السلام الصلاحین، امارات متحده عربی، مجلة الشریعة والقانون، شماره ۲۱، ۲۰۰۴م. از اینجا ببینید
- الإعلان التجاری فی ضوء أحکام التغریر، علی عبدالجبار السروری، یمن، مجلة کلیة الآداب، شماره ۲۵، ۲۰۰۲م.
- حدود مشروعیة الإعلانات التجاریة لحمایة المتجر والمستهلک، حسین فتحی عثمان، مصر، مجلة مصر المعاصرة، شماره ۴۲۷، جلد ۸۳، ۱۹۹۲م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- تبلیغات مشروع و غیر مشروع از منظر فقه و حقوق، اکرم مرادیان، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران مرکز پرند، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی اخلاق حرفه‌ای در تبلیغات تجاری، سجاد حویزاویان، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نقد پیام‌های بازرگانی رسانه ملی از منظر بازاریابی اسلامی، نسرین بلوچ زاده و فاطمه تیموری و وحید دولتی و سیدعبدالصاحب حسینی و علیرضا روزی و امین محتشمی و محمد سالاری نودز و فاطمه السادات نوربخش غفاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه حضرت معصومه (س)، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طراحی الگوی تبلیغات تجاری از منظر اسلام با روش ترکیبی، زهره داودی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی واحکام فقهی وحقوقی تبلیغات (تبلیغات تجاری)، فاطمه رستمی پسیان، کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام‌نور واحد تهران جنوب، ۱۳۹۵ش.
- شناسایی مولفه‌های جذّابیت بخش در تبلیغات تجاری مطلوب از دیدگاه اسلامی (با تکیه بر روایات مستفاد در فقه تجارت)، میلاد ولیان، کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق مالکیت فکری در تبلیغات تجاری، اکرم آقامحمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی تبلیغات تجاری کاذب، عارف بشیری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی ایجاد نیاز کاذب با تأکید بر آثار اجتماعی آن، طاهر علیمحمدی و عبدالجبار زرگوش نسب و عارف بشیری، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال ۶، شماره ۲، بهار، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی تبلیغات تجاری، سعید پورصیامی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی تبلیغات تجاری کاذب، افشین حسین‌زاده و کتایون موسوی و مهدی امامدادی و علی شاکری و یعقوب ابوالحسینی و ستاره عیسایی و وحیده رفیعی وکیل آباد و محمد جاهدی مستعلی بگلو و آریان شعبانی صمغ آبادی و عارف بشیری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تدلیس تجاری، تبلیغات بازرگانی دروغین و کذب، عباس رهنما، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شناسایی مولفه‌های تبلیغات بازرگانی با رویکرد اسلامی، زهرا ملکی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تدوین شاخص‌های تبلیغات بازرگانی مبتنی بر نظام ارزشی اسلام از دیدگاه کارشناسان، فریبرز فریدون، کارشناسی ارشد، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- الإعلانات التجاریة عبر مواقع التواصل الاجتماعی وأحکامها فی الفقه الإسلامی، ولید محمد جلیوی الرفاعی، کارشناسی ارشد، عربستان سعودی، جامعة الطائف، ۲۰۲۲م.
- الإعلان وضوابطه فی الشریعة الإسلامیة، جهینة برتیمة و أمال رویسی، کارشناسی ارشد، الجزایر، جامعة الشهید حمه لخضر - الوادی، ۲۰۲۰م. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مشروعیة الکذب فی الإعلانات التجاریة، نفلة حمد علی مایقة الحبابی، کارشناسی ارشد، قطر، کلیة القانون، ۲۰۲۰م. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- الإعلانات التجاریة فی الفقه الإسلامی، حمزة بن شلویة، کارشناسی ارشد، الجزایر، جامعة الشهید حمه لخضر - الوادی، ۲۰۱۸م. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- قضایا الفقه الإسلامی: الإعلان التجاری وضوابطه إنموذجاً، عبدالرب بن سالم بن عبدالرب الیافعی، کارشناسی ارشد، اردن، جامعة مؤتة، ۲۰۱۰م.
- الإعلان التجاری وأحکامه الفقهیة، بعمارة الحاج إبراهیم، کارشناسی ارشد، اردن، جامعة آل البیت، ۲۰۰۹م.
- الإعلانات التجاریة: مفهومها و أحکامها فی الفقه الإسلامی، علی عبدالکریم محمد المناصیر، دکتری، عمان، الجامعة الاردنیة، ۲۰۰۷م. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- الإعلان التجاری والترویج السلعی فی الفقه والنظام، محمد بن علی أحمد کاملی، کارشناسی ارشد، عربستان سعودی، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، ۱۹۹۹م.