|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| == جلسه یکم ۲۹/۶/۱۴۰۲ ==
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۶۲۹ «جلسه ۱» |
| === کتاب الصلاة ===
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۱ «جلسه ۲» |
| === فصل ۲۱ فی النیة ===
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۳ «جلسه ۳» |
| === مسئله ۴ ===
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۴ «جلسه ۴» |
| بحث در مسئله ۴ نیت الصلاة است. مرحوم سید فرموده:
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۵ «جلسه ۵» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۸ «جلسه ۶» |
| ۴ مسألة: لا یجب فی ابتداء العمل حین النیة تصور الصلاة تفصیلابل یکفی الإجمال. نعم یجب نیة المجموع من الأفعال جملة أو الأجزاء علی وجه یرجع إلیها و لا یجوز تفریق النیة علی الأجزاء علی وجه لا یرجع إلی قصد الجملة کأن یقصد کلا منها علی وجه الاستقلال من غیر لحاظ الجزئیة.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۰۹ «جلسه ۷» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۰ «جلسه ۸» |
| لازم نیست مکلف هنگام شروع نماز، تفصیلا یک نماز چهار رکعتی مشتمل بر رکوع و سجود و بقیه ارکان در ذهنش باشد و بعد بگوید قربة الی الله. سیره مؤمنان نیز بر این نبود که نماز را به نحو مفصل در ذهن احضار کنند. مضافاً که دلیلی نداریم که نماز باید قربة الی الله باشد کیف به اینکه اجزاء را به صورت تفصیلی نیت کند. دو چیز نیاز است، یکی قصد نماز ولو اجمالاً، دیگری قصد القربة.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۲ «جلسه ۹» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۵ «جلسه ۱۰» |
| سید در ادامه فرموده بله، باید قصد همه افعال را داشته باشد یا اینکه نیت اجزاء داشته باشد به نحوی که به افعال جملگی برگردد و جایز نیست که مکلف اجزاء نماز را به صورت جداگانه نیت کند. نماز یک مرکب است و نیت آن به صورتی باید باشد که نیت آن نیز اجزاء متصل به هم باشد؛ لذا اگر نیت مستقل برای هر جزء لا بما هو جزء برای نماز داشته باشد، عرفا نماز محسوب نمی‌شود؛ مثلاً مکلف می‌خواهد تکبیر بگوید ولی به نیت شعار دادن بگوید الله اکبر.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۶ «جلسه ۱۱» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۷ «جلسه ۱۲» |
| === مسئله ۵ ===
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۸ «جلسه ۱۳» |
| ۵ مسألة: لا ینافی نیة الوجوب اشتمال الصلاة علی الأجزاء المندوبة و لا یجب ملاحظتها فی ابتداء الصلاة و لا تجدید النیة علی وجه الندب حین الإتیان بها.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۱۹ «جلسه ۱۴» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۲۲ «جلسه ۱۵» |
| مکلف که در ابتدا نیت نماز واجب دارد، در حالیکه است که این نماز قنوت و استعاذه و دیگر مستحبات دارد و اینها واجب نیستند. سید فرموده این نیت واجب برای نماز، منافاتی با وجود و همراه بودن اجزاء مندوبه ندارد. در واقع اگر این اجزاء مستحب یا مندوب اتیان نشود، به هر حال واجب اتیان شده است.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۲۳ «جلسه ۱۶» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۲۴ «جلسه ۱۷» |
| در ابتدای علم اصول بحث شده که آیا جزء مستحب برای عمل واجب داریم یا نه؟ مرحوم خوئی فرموده این تناقض است که هم واجب باشد هم جزء مستحب باشد. در مقابل بعضی گفتند مشکلی ندارد. همین مجموعه با همین مستحباتش، مصداق واجب باشد؛ مثلاً خانه یک مرکب است و یکی از خصوصیات آن این است که حوض داشته باشد. اگر این خانه حوض نداشت، باز هم این مجموعه مصداق خانه است و اگر حوض داشت نیز مصداق خانه بود.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۲۵ «جلسه ۱۸» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۲۹ «جلسه ۱۹» |
| به نظر ما نیز عرفیت ندارد و بعید نیست که سید از کسانی باشد گفته جزء مستحب برای واجب معنا دارد.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۷۳۰ «جلسه ۲۰» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۱ «جلسه ۲۱» |
| حال اگر گفتیم جزء مستحب واجب معنا دارد، پس الان مکلف این نماز که مصداق واجب است و اجزاء مستحب دارد، اتیان می‌کند قربة الله و مشکلی ندارد. حال اگر کسی مثل مرحوم خوئی فرمود جزء مستحب برای واجب معنا ندارد، اوضح است که مکلف می‌گوید چهار رکعت نماز واجب اتیان می‌کند که ظرف مستحب نیز واقع می‌شود. اینکه مکلف می‌گوید نماز واجب می‌خوانم نه به این معناست که هر چه می‌خوانم واجب است بلکه ممکن است مستحب نیز داخل آن نیز هست.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۲ «جلسه ۲۲» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۳ «جلسه ۲۳» |
| سید در ادامه فرموده لازم نیست که مکلف در ابتدا نیت جداگانه داشته باشد که هم واجب هم مستحب را اتیان می‌کند. حتی اگر جزء مستحب را اتیان کرد، لازم نیست نیت آن را تجدید کند.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۶ «جلسه ۲۴» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۷ «جلسه ۲۵» |
| مرحوم نائینی تعلیقه زده که درست است که نه حین شروع نماز و نه حین انجام عمل مستحب، نیت مستحب لازم نیست ولی نباید برای مستحب اصلاً نیت وجوب نیز داشته باشد که در این صورت کل نماز باطل می‌شود. ظاهر کلام ایشان این است که هم تشریع حرام و هم بطلان را در پی دارد. چون نماز ۱۲ جزئی به نیت ۱۳ جزء واجب اتیان شده و این تشریع است.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۸ «جلسه ۲۶» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۰۹ «جلسه ۲۷» |
| مرحوم حکیم این بحث را مطرح کرده که اگر نیت وجوب نیز داشته باشد، عملش صحیح است چون امر تشریعی، مبطل عمل می‌شود و عمل به قصد امر تشریعی، باطل است، در جایی صادق است که همان امر تشریعی، محرک مکلف باشد اما اینجا امر تشریعی محرک نیست هرچند ادعای وجوب آن جزء را کرده، ولی اگر امر تشریعی نبود نیز آن عمل را در ضمن عمل واجب اتیان می‌کرد.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۰ «جلسه ۲۸» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۳ «جلسه ۲۹» |
| تفصیل این بحث سیأتی.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۴ «جلسه ۳۰» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۵ «جلسه ۳۱» |
| === مسئله ۶ ===
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۶ «جلسه ۳۲» |
| ۶ مسألة: الأحوط ترک التلفظ بالنیة فی الصلاة خصوصاً فی صلاة الاحتیاط للشکوک و إن کان الأقوی معه الصحة.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۱۷ «جلسه ۳۳» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۲۰ «جلسه ۳۴» |
| احوط این است که نیت را تلفظ نکند بر خلاف نیت در احرام که مستحب، تلفظ آن است. خصوصاً که نماز احتیاط می‌خواند. نماز احتیاطی که برای شکوک اتیان می‌شود باید بلافاصله بعد از سلام باشد و تکلمی میان آن دو نباشد البته اگر تکلم کند، اقوی صحت است.
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۲۱ «جلسه ۳۵» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۲۲ «جلسه ۳۶» |
| وجه اول کلام سید
| | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۲۳ «جلسه ۳۷» |
| | | خارج اصول آیت‌الله گنجی ۱۴۰۲۰۸۲۴ «جلسه ۳۸» |
| سید فرموده اقامه احتیاط واجب است و از طرف دیگر، تکلم بعد از اقامه مبطل است پس احوط این است که تکلم نکند. ولی بعد فرموده اقوی صحت است چون دلیل مبطلیت تکلم شامل اینجا نمی‌شود. تکلم بعد از اقامه، مبطل است الا تکلمی که مربوط به نماز باشد و این تلفظ نیت مربوط به نماز است.
| |
| | |
| استاد
| |
| | |
| اما در کلام سید فرض بیان اقامه نشده که مرحوم خوئی بفرماید وجهش بطلان اقامه است. کسی که اقامه نگفته باشد نیز این احتیاط در موردش جاری است.
| |
| | |
| وجه دوم کلام سید
| |
| | |
| نیت یکی از افعال نماز است و این احتمال جزئیت سبب می‌شود بگوییم تکلم نکند و کلام آدمی در اثنا نماز مبطل نماز است نه مبطل اقامه. اما سید دیده که این مطلب که نیت جزء نماز باشد، دلیل محکمی ندارد بلکه نیت شرط است، گفته احتیاط مستحب این است که تکلم نکند؛ لذا گفته خصوصاً نماز احتیاط که مشکلش این است که نباید تکلم کند.
| |
| | |
| استاد
| |
| | |
| مطلب ایشان در مورد نماز احتیاط صحیح است ولی اینکه فرموده لکن الاقوی الصحة، ظاهرش صحت حتی در مورد نماز احتیاط است که این مطلب صحیح نیست. چون در نماز احتیاط شبهه جزئیت وجود دارد و باید جهت جزئیت مراعات شود و یکی از جهات جزئیت عدم تکلم است.
| |
| | |
| پس تا اینجا احتمال صحیحی برای کلام مرحوم سید پیدا نشد.
| |
| | |
| اللهم که کسی بگوید این و ان کان الاقوی به صدر مسئله بازمی‌گردد. شاید کسانی غیر از مرحوم خوئی که بر کلام سید تعلیقه نزدند، همین را متوجه شدند.
| |
| | |
| اینکه بعضی تعلیقه زدند اقوی، یعنی مجزی نیست نه اینکه بطلان واقعی باشد.
| |