۲٬۶۴۵
ویرایش
کاربر:Abbasi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←نظریه‌پردازان
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
==نظریه‌پردازان== | ==نظریه‌پردازان== | ||
== تقریر نظریه شهید صدر == | |||
محمد باقر صدر در نظریه اول خود که در لابه لای مباحث کتاب الاسس الاسلامیة مطرح شده است بر این باور است که: | |||
۱. دولت به دو شکل الهی و حکومت شورایی تقسیم می‌شود. | |||
۲. شکل الهی فقط در زمان حضور معصوم متصور است که همه مسلمانان باید از ایشان پیروی کنند. | |||
۳. در زمان غیبت، امت اسلامی باید برای حکومت، محدوده و روشی را انتخاب کند تا بیشترین سازگاری را با مصلحت اسلام داشته باشد. بر مبنای آیه شریفه « و امرهم شوری بینهم» شارع مقدس طریقه شورایی را مطرح کرده است. بنابراین تنها روشی که می‌توان به دین نسبت داد شورایی بودن حکومت است و تا زمانی که منع خاصی از عمل به آن نرسیده باشد برای شکل حکومت اعمال می‌شود. | |||
۴. شرایطی در تشکیل حکومت شورایی باید لحاظ شود از جمله عدم تعارض با احکام ثابت و تطابق با مصالح مسلمانان.<ref> محسن کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، صفحات ۱۶۰-۱۶۷.</ref> | |||
فرق این نظریه با ولایت امت این است که شهید صدر برای امت ولایتی را متصور نیست. بنابراین حدود احکام در امر حکومت دائر مدار امر تشریعی به مشورت است نه اینکه ولایتی در کار باشد. به عبارت دیگر حکومت به روش شورایی بواسطه امر تشریعی بر مشورت است. ظاهرا طبق این نظریه اگر امر به مشورت نبود امت اسلامی در باب حکومت وظیفه‌ای نداشت. | |||
در عین حال نگارنده بر این باور است که نقدهایی بر این نظریه وارد: ۱. استدلال به آیه شریفه و امرهم شوری بینهم مبتنی بر این است که ظهورات قرآن حجت باشد. منظور از حجیت، حجیت اصولی به معنای رجوع عند الشک است. اگر با این نگاه، قرآن را به نظاره بنشینیم بسیاری از آموزه‌های قرآن در خارج از قدر متیقن قابل تمسک نیست و این آیه هم از این نگاه مستثنی نمی‌باشد. ان قلت که آیه در مقام بیان حکم امر حکومت است. در جواب خواهیم گفت همینکه بسیاری از فقها این آیه را ناظر به بحث حکومت در زمان غیبت ندانسته‌اند؛ حداقل ایجاد شک خواهد کرد و چون حجیت اصولی ندارد نمی‌توان به آن تمسک کرد. ۲. شاید روایات وارد شده در باب ولایت فقیه مخصص این آیه شریفه باشد و همانطور که خود شهید صدر گفته‌اند این روایات مانع خاصی از عمل به آیه باشد. ان قلت که روایات وارد شده در ولایت حسبه و فتوی و قضا برای فقیه است نه حکومت. در جواب خواهیم گفت که صرف احتمال ما را در تمسک به آیه متزلزل خواهد کرد. | |||
شاید همین اشکالات بوده است که شهیدر صدر را از این نظر به نظریه انتخاب مردم با نظارت مجتهدین رساند. | |||
===تفاوت‌ها و تشابه‌ها=== | ===تفاوت‌ها و تشابه‌ها=== | ||
==مبانی و دلایل== | ==مبانی و دلایل== | ||
استدلال برای ولایت امت بر خویش را می‌توان چنین بیان کرد: | استدلال برای ولایت امت بر خویش را می‌توان چنین بیان کرد: | ||