|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| فهرست آثار محمدباقر مجلسی | | {{درباره ۲|آثار شهید اول|اطلاع از زندگی‌نامه، مدخل |شهید اول|}} |
| | [[پرونده:نور آثار شهیدین.png|بندانگشتی|250px|نرم‌افزار آثار شهیدین]] |
| | [[پرونده:موسوعة الشهید الاول.jpg|250px|بندانگشتی|موسوعة الشهید الاول]] |
| | '''فهرست آثار شهید اول''' مجموعه آثار محمد بن جمال‌الدین مکی عاملی معروف به [[شهید اول]] (متوفای ۷۸۶ق) از فقیهان شیعه در قرن هشتم قمری است. او آثاری در موضوعات گوناگون فقهی، اصولی، کلامی و حدیثی نگاشته که مشهورترین آن کتاب [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|اللمعة الدمشقیه]] است. همه کتاب‌های او در مجموعه‌ای با عنوان «موسوعة الشهید الاول» در ۲۱ جلد گردآوری شده که ۱۹ جلد، شامل آثار، یک جلد زندگی‌نامه و یک جلد هم شامل فهارس است.<ref>[http://sama.isca.ac.ir/Portal/home/?news/529157/529160/745145/%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%88%D9%84 موسوعة الشهید الاول]، مرکز احیای آثار اسلامی.</ref> |
|
| |
|
| محمدباقر بن محمدتقی مجلسی (۱۰۳۷ - ۱۱۱۰ق) معروف به‌علامه مجلسی یا مجلسی دوم، از محدثان و فقیهان مشهور شیعه در قرن یازدهم هجری بود. علامه مجلسی از میان شاخه‌های علوم اسلامی بیش از همه به حدیث‌نگاری علاقه داشت و به اخباریان نزدیک بود. مشهورترین کتاب او، مجموعه پرحجم حدیثی به نام بحارالانوار است که نقش بارزی در احیای جایگاه حدیث در منظومه معرفت دینی داشت.
| | [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی|مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور]]، مجموعه آثار محمد بن مكی (معروف به شهید اول) و زين الدين بن علی (معروف به [[شهید ثانی]]) را به‌صورت نرم‌افزار و در قالب متن كامل ۵۸ عنوان كتاب در ۱۸۹ جلد، در موضوعات [[کلام اسلامی|کلام]]، [[اخلاق]]، [[حدیث‌شناسی|حدیث]]، [[فقه]] و [[اصول فقه]] منتشر کرده است. <ref>[https://www.noorshop.ir/fa/product/15823 مجموعه آثار شهیدین (قدّس سرّهما)]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref> |
|
| |
|
| [[میر محمدحسین خاتون‌آبادی|میرمحمدحسین خاتون آبادی]] در رساله ای که در بیان عدد تألیفات علامه مجلسی نگاشته است، تألیف‌های عربی او را ده کتاب و نگاشته‌های فارسی او را ۴۹ کتاب دانسته است. او پس از جمع کردن کل سطرهای آثار مکتوب مجلسی و تقسیم آن بر دوران عمر او نتیجه گرفته است که او در هر روز تقریباً ۳۳ صفحه سیصد کلمه‌ای نوشته است.<ref>خنیفرزاده، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲.</ref> علامه مجلسی به نگارش مجموعه‌های [[حدیث|حدیثی]] اهتمام داشت. بازگشت به متون حدیثی و جمع‌آوری مجموعه‌های حدیثی و نیز شرح کتب حدیثی گذشتگان، جریانی بود که در دوران صفویان رواج یافت و ریشه در تلاش علمای شیعه برای پاسخ‌گویی به نیازهای عقیدتی دوران خود داشت.<ref>نک: طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۷۰–۷۱.</ref> | | برخی از آثار شهید اول به این شرح است:<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۶۲.</ref> |
| | # [[الاربعون حدیثا (شهید اول)|شرح اربعین حدیثاً]] |
| | # [[الالفیة فی فقه الصلاة الیومیة (کتاب)|الالفیة فی فقه الصلاة الیومیة]] با شرحی كه شهید ثانی بر آن مرقوم داشته، تحت نام «المقاصد العلیه» در تهران چاپ سنگی شده است. |
| | # [[البیان]] در فقه |
| | # [[الدرة الباهرة من الاصداف الطاهرة (کتاب)|الدرة الباهرة]] منسوب به شهید اول |
| | # [[الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة]] |
| | # [[الذکری]] در فقه |
| | # [[القواعد و الفوائد]] در [[فقه]] |
| | # [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|اللمعة الدمشقیة]] |
| | # [[النفلیة (کتاب)|الرسالة النفلیة در نماز]] |
| | # [[غایة المراد فی شرح الارشاد]] |
| | # [[کتاب المزار (شهید اول)|کتاب المزار]] |
| | # اجازة مبسوطة حسنة و عدة اجازات |
| | # اختصار الجعفر |
| | # الاربعون مسألة |
| | # الاعتقادیة |
| | # التكلیف یا تكلیفیة |
| | # الدرة الباهرة من الاصداف الطاهرة، از جمله کتب منسوب به شهید اول است. |
| | # القواعد الكلیه فی الاصول والفروع، كه به قواعد شهید معروف است و چاپ سنگی شده است. |
| | # المسائل المقدادیات که گویا منسوب به شاگردش [[مقداد بن عبدالله حلی|مقداد سیوری]] است. |
| | # المسائل، كه به مسائل ابن مكی معروف است. |
| | # النفلیه كه با الفوائد المكیه، كه شرح شهید ثانی بر همان كتاب می باشد، در تهران چاپ سنگی شده است. |
| | # جامع البین فی فوائد الشرحین یا الجامع بین شرحی الاخوین، كه شرح «تهذیب الوصول» علامه حلی است كه ما بین دو شرح تهذیب كه از سید عمیدالدین و سید ضیاءالدین خواهرزادگان خود علامه حلی می باشد، جمع و تالیف نموده است. |
| | # حاشیه قواعد الاحکام علامه حلی. |
| | # خلاصة الاعتبار فی الحج و الاعتمار رساله‌ای کوتاه شامل مناسک حج |
| | # رسالة الباقیات الصالحات |
| | # رسالة فی التکلیف و فروعه |
| | # رسالة فی قصر من سافر بقصد الافطار و التقصیر |
| | # شرح التهذیب الجمالی در اصول فقه که شرح تهذیب علامه [[جمال‌الدین حلی]] است. |
| | # شرح قصیدة ابی الحسن علی ابن الحسین الشهیر بالشهفینی الحلی در مدح [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]]. |
| | # کتاب الاستدراک |
| | # مجامیع ثلثه، در سه مجلد. |
| | {{پایان}} |
| | [[پرونده:کتاب لمعه.jpg|150px|بندانگشتی|کتاب لمعه دمشقیه]] |
|
| |
|
| === بحارالانوار ===
| |
| مهمترین و پرحجم‌ترین کتاب او [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] است که حدود ۷۰۰ هزار سطر داشته و در یکی از چاپ‌های آن، ۱۱۰ جلد است.
| |
| علمای این دوران و از جمله علامه مجلسی با این نگرش که همه علوم منشأ الهی دارد و ردپای همه آن‌ها را در سخن امامان (ع) می‌توان یافت به تألیف چنین آثاری دست زدند.<ref>جعفریان، «بحارالانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی»، ص۲۸–۳۰.</ref> نگارش کتاب بحارالانوار نیز بخشی از توجه عمومی علمای دوران به حدیث و حدیث نگاری بود.
| |
| فراهم کردن متونی که به پرسش‌های شیعیان پاسخ دهد و آنان را از پرداختن به عرصه‌ها و علوم انحرافی مانند فلسفه و تصوف بی‌نیاز کند.<ref>جعفریان، «بحارالانوار از زاویه نگاه دایره العارفی»، ص۳۶–۳۷.</ref> از همین روست که عملکرد علامه مجلسی در تألیف مجموعه‌های حدیث شیعه همچون عملی در تقویت مذهب تشیع ارزیابی شده و از او همچون احیا کنند مذهب تشیع یاد شده است.<ref name=":0">امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۸۳.</ref>
| |
|
| |
|
| === سایر آثار ===
| | {{پایان}} |
| علامه مجلسی به شرح مجموعه‌های حدیثی کهن شیعه نیز پرداخت و در این شرح‌ها مباحث مختلف فقهی و غیر از آن را بررسی کرده است.<ref>نک: طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۲–۱۲۹؛ بلاغی، «شرح احوال علامه مجلسی»، ص۳۵؛ انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۱، ص۴۰.</ref>
| | ==پانویس== |
| * [[مرآة العقول (کتاب)|مرآة العقول]] که شرحی بر کتاب [[الکافی (کتاب)|الکافی]] است و در ۲۵ جلد به چاپ رسیده است.
| |
| * [[ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار (کتاب)|ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار]] که شرحی بر کتاب [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]] است و در ۱۶ جلد به چاپ رسیده است.
| |
| * [[الفوائد الطریفه فی شرح الصحیفه]] که شرح پنج دعای اول صحیفه سجادیه است.
| |
| * الاعتقادات، رساله ای در اعتقادات که به فارسی و اردو ترجمه شده است.
| |
| * [[اوزان المقادیر|رساله اوزان]]، که اولین تألیف علامه مجلسی است.
| |
| * رساله در شکوک و رساله در اذان
| |
| * [[الوجیزة فی الرجال (کتاب)|الوجیزه فی الرجال]] که در آن به بررسی احوال رجال و راویان احادیث است.
| |
| * المسائل الهندیه که در آن سؤالات ملا عبدالله هندوستانی را جواب داده است.
| |
| | |
| === فارسی‌نگاری ===
| |
| علامه مجلسی کتاب‌ها و رسالات متعددی به زبان فارسی نگاشت، که تعداد آن را تا ۴۹ کتاب و رساله شمارده‌اند. نگارش رسالات فارسی با هدف ترویج علوم دینی بین مردم عادی انجام می‌شد و رویه‌ای بود که مدتی پیش از علامه مجلسی آغاز شده بود، اما آثار مجلسی از شهرت بیشتری برخوردار شد و با استقبال بسیاری از فارسی زبانان همراه گشت.<ref>طارمی، علامه مجلسی، ۱۳۸۹ش، ۸۹–۹۵.</ref>
| |
| | |
| از جمله آثار فارسی محمد باقر مجلسی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:<ref>نک:امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۹، ص۱۸۳؛ بلاغی، «شرح احوال علامه مجلسی»، ص۳۵–۴۰.</ref>
| |
| * [[حیات القلوب (کتاب)|حیاة القلوب]] در باب سرگذشت [[:رده:پیامبران|پیامبران]]، زندگانی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] و درباره [[امامت]]
| |
| * [[حلیة المتقین (کتاب)|حلیة المتقین]] در باب آداب معاشرت و مستحبات زندگی روزانه فردی و اجتماعی که به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
| |
| * [[عین الحیات (کتاب)|عین الحیاة]] که شرحی است بر وصیت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] به[[ابوذر غفاری|ابوذر]] مشتمل بر پندهای اخلاقی که به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
| |
| * [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] که محتوای این کتاب، دعاها، زیارت‌ها و اعمال مستحبی در طول سال است ک پیش از [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]]، کتاب دعای رایج بین مردم بود.
| |
| * [[تحفة الزائر (کتاب)|تحفة الزائر]] درباره زیارات معصومان (ع) است که بنابر ادعای نویسنده همه زیارات را از اسناد معتبر نقل شده است.
| |
| * [[جلاء العیون (کتاب)|جلاء العیون]] در باب تاریخ و مصائب [[چهارده معصوم]] (ع)
| |
| * [[مشکاة الانوار (ابهام‌زدایی)|مشکاة الانوار]] در باب [[قرآن]] و [[دعا]]، فضیلت قرائت و ثواب آن
| |
| * [[حق الیقین (کتاب)|حق الیقین]] که آخرین تألیف مجلسی است و به عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
| |
| | |
| == پانویس == | |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * امین عاملی، سیدمحسن، اعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، بی‌تا. | | * امین عاملی، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق. |
| * جعفریان، رسول، «بحارالانوار از زاویه نگاه دایره‌المعارفی»، در مجله مشکاه، شماره ۸۰، پاییز ۸۲. | | * مرکز احیاء التراث الاسلامی، موسوعة الشهید الاول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۴۳۰ق. |
| * خنیفرزاده، علی، روز بزرگداشت علامه مجلسی رحمه الله، مجله گلبرگ، شماره ۳۲، مرداد ۱۳۸۱ش.
| |
| * طارمی، حسن، علامه مجلسی، تهران، طرح نو، ۱۳۸۹ش.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
|
| | |
| | {{فهرست آثار نویسندگان}} |
| | |
| | [[رده:آثار شهید اول]] |
| [[رده:فهرست آثار نویسندگان]] | | [[رده:فهرست آثار نویسندگان]] |
| [[رده:آثار محمدباقر مجلسی]]
| |
| [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | | [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] |