اسباب حجر (منابع مطالعاتی)
(تغییرمسیر از اسباب حجر در حقوق اسلام)
اسباب حجر مجموعه عواملی که شخص را از تصرف در اموالش منع می‌کند و بنابر قول مشهور فقهای امامیه عبارتند از: صغر، سفاهت، جنون، مرض متصل به موت، ورشکستگی و رقیت (بندگی). بنابراین محجور کسی است که نمی‌تواند درباره اموال خود تصمیم بگیرد و در این امور نیازمند نظارت و اذن ولی است. منجز بودن تصرفات محجور در بعضی موارد مانند تصرفات مجانی مورد اختلاف فقها است.
رشد تعلیم و تربیت از یک‌سو و بروز و ظهور بیماری‌های جدید مانند بیماری‌های روانی از سوی دیگر، پژوهشگران معاصر را بر آن داشته تا به بررسی بیشتر این موضوع بپردازند. چالش‌هایی که به دنبال حل آن هستیم این است که: با توجه به رشد آموزشی کودکان آیا سن رشد در صغیر همان سن بلوغ است؟ معیار در اطلاق سفاهت بر اشخاص چیست؟ آیا می‌توان بیماری‌های روانی نوپدید را از اسباب حجر به‌شمار آورد؟ با توجه به اینکه عناوین ذکر شده در اسباب حجر بر شخصیت حقیقی اطلاق می‌شوند، در شخصیت‌های حقوقی مانند شرکت‌های تجاری که عمده فعالیت‌های اقتصادی را به عهده دارند، حکم حجر چگونه است؟
کتاب
فارسی
- وضعیت حجر بیماران روانی و اشخاص در حالت اغماء در فقه و نظام حقوقی ایران، زکیه فلاح، تهران، ناشر مهر کلام، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقالات
فارسی
- ضابطه‌انگاری نفوذ تصرفات بیمار متصل به موت با رویکردی بر فقه اسلامی و حقوق ایران، علی‌اکبر فرح زادی و محمدامین ملکی و علی کشاورز، دو‌فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۸ سال ۹، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعــه تطبیقی اســباب معیارهــا و مبانی حجــر در حقوق خصوصی و کیفری، محمد رستمی و سیدرضا احسان پور، فصلنامه تعالی حقوق، شماره ۴، سال ۱۲، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اشتراکات و افتراقات حجر در مذاهب خمسه، فاطمه حسين پور مقدمی و عيوضی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۴ سال ۸، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قلمرو تصرفات مالی مریض مشرف به موت، حامد مفیدی‌فر و محمدرضا ضمیری، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۱۸ سال ۵، ۱۳۹۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی اقرار مفلس به عین و دین در فقه امامیه و حقوق ایران، محمدجعفر صادق پور و مهدی سعیدی، دو‌فصلنامه دانش و پژوهش حقوقی، شماره ۲ دوره ۳، ۱۳۹۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی احکام حجر و ورشکستگی در فقه و حقوق اسلامی، سید مصطفی محقق داماد و مریم اسلامی، فصلنامه نامه الهیات، شماره ۱۰، ۱۳۸۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی قیمومیت محجورین در فقه فریقین و قانون ایران، محمدعلی داوریار و غفار علی زاده، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، شماره ۲۶ دوره ۷، ۱۳۸۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تصرفات بیمار در حقوق اسلامی و حقوق ایران، روشن‌علی شکاری، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره ۲۳ سال ۷، ۱۳۸۷ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- الحجر للسفه والتبذير، شريف كامل مسلم الشوابكة، مجلة الميزان للدراسات الإسلامية والقانونية، الاردن، ۲۰۲۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الحجر على المفلس دراسة فقهية، نورة عايض طلق العتيبي، مجلة البحوث والدراسات الشرعية، مصر، ۲۰۲۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الحجر وأثره فی التشريع الإسلامی، عمر علی ابوبکر و مصطفی ابوبکر مصطفی، مجلة الراسخون، مالزی، شماره ۱، ۲۰۱۵م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- أسباب الحجر المبطلة للتصرفات المالية في المذهب المالكي، سلمان نصر، مجلة الإحياء، الجزائر، شماره ۹، ۲۰۰۵م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضية الحجر بين الأحوال الشخصية و الأحكام الشرعية، عبدالمجید سالم، دارالفتوی، مجلد ۱۴ شماره ۶، لبنان، ۱۹۸۵م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- آثار فقهی و حقوقی اثبات بیماری های روانی بر عقود و قراردادها از منظر فقه مذاهب اسلامی، زهرا عرب، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی آثار و احکام منجزات تبرعی مریض در فقه امامیه و حقوق موضوعه، جمیله تبرزد، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۳۹۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تصرفات بیمار در مرض منجر به موت در فقه امامیه و حقوق ایران، رقیه سیدمرتضایی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، موسسه آموزش عالی طلوع مهر، قم، ۱۳۹۸ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نفوذ یا عدم نفوذ شخص اعدامی در تصرفات خود در فقه عامه و حقوق موضوعه، نوربی بی آدینی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور یزد، ۱۳۹۷ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احکام و مبانی فقهی حجر سفیه با رویکردی بر جواهر الکلام و الفقه علی المذاهب الاربعه، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۶ش..کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی اداره اموال محجورین، فاطمه سیری، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، ۱۳۹۶ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی معاملات مریض درحقوق ایران و اسلام، ارسلان عیوضی، کارشناسی ارشد، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۶ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی حقوقی مصادیق مستحدثه اسباب حجر، زینب زارع، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله حائری، میبد، ۱۳۹۵ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی عزل ونصب قیم از دیدگاه مذاهب پنج‌گانه اسلامی، محدثه آبیار، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۵ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی اسباب حجر، سمیرا عبدی‌یگانه، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی اسباب حجر با رویکردی بر کتاب جامع‌المقاصد محقق کرکی، معصومه فعله‌گری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حجر بیمار در فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران، نگین فریدون فر، کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اسباب حجر و حقوق محجورین در اسلام، جواد خسروانی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، پردیس تحصیلات تکمیلی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احکام فقهی و حقوقی مترتب بر مرض منجر به موت، حامد مفیدی فر، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- وضعیت اعمال حقوقی بیماران دارای بیماری متصل به مرگ، در فقه و قانون ایران، محمد مهدی محمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، ۱۳۹۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی اسباب حجر در حقوق ایران و فقه عامه، زهره کرمی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی اسباب حجر، اسفندیار درویشی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیة الله آملی، آمل، ۱۳۹۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تصرفات بیمار در فقه وحقوق ایران، محسن نوری شیرازی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۲ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ترجمه و تحقیق کتاب الحجر از جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، مسلم حیدری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی منجزات مریض، مهدی حسینی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۸۷ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ترجمه و تحقیق بخش حجر از کتاب ارشادالاذهان، حمیده السادات مرتضی نیا، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حجر در فقه ش‍ی‍ع‍ه و ق‍وان‍ی‍ن موضوعه ایران، عباس باقری جامخانه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ۱۳۷۸ش.لینک چکیده
- تحقیق و بررسی پیرامون حجر و قیمومت از دیدگاه فقه اسلامی و تطبیق آن با قانون مدنی، مهناز عباسپور، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی اسباب حجر از دیدگاه فقه اسلامی، اسفندیار بیگی حسن، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حدود حجر صغیر در حقوق ایران در مقایسه با مذاهب اسلامی، محمدعلی مرادی بنی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ترجمه وتحقیق مبحث حجر از کتاب فقه الامام جعفر الصادق، زیبا زعفری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حجر سفیه در حقوق اسلام وایران، علی حکیم‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۱ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- شرح الحضيري على مختصر خليل لمؤلفه على بن أبي بكر بن محمد الحضيري من بداية باب ينعقد البيع إلى نهاية فصل أسباب الحجر دراسة و تحقيق، محمد عبدالسلام الدعبوش، کارشناسی ارشد، جامعة المرقب، لیبی، ۲۰۰۸م.
سایر
- درس خارج فقه آیت الله جعفر سبحانی، ۰۵\۱۲\۱۳۹۷ش.لینک متن و ۰۶\۱۲\۱۳۹۷ش.لینک متن و ۰۸\۱۲\۱۳۹۷ش.لینک متن و ۱۲\۱۲\۱۳۹۷ش.لینک متن
- درس خارج فقه احمد عابدی، از تاریخ ۲۷\۷\۱۴۰۰ تا ۱۸\۱۲\۱۴۰۰ش.لینک دسترسی به متون