فقه نظام (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[فقه نظام]] به‌معنای کشف نظریات کلان اسلام در عرصه‌های مختلف زندگی انسان است که خود به کلان‌نظام‌هایی مانند نظام اقتصادی، اجتماعی و ... و خرده‌نظام‌هایی مانند نظام بانکداری، نظام تأمین اجتماعی و ... تقسیم می‌گردد. در نظام‌سازی صرفا به نظم و ترتیب اجزا اکتفا نمی‌شود؛ بلکه به هدف‌داری، امکان کشف مؤلفه‌ها و ساخت عناصر ساختاری نیز توجه می‌شود. فقه نظام با دو رویکرد تحصیلی و حصولی مورد توجه قرار گرفته است؛ بر اساس رویکرد تحصیلی نظام به عنوان یک پدیده مستقل از اجزای خود تصور می‌شود و ناشی از مجموعه‌نگری به فقاهت است. در مقابل، رویکرد حصولی، نظام فقهی را مستقل از اجزای خُرد آن نمی‌داند و معتقد است نظام‌سازی در فقه برآیند طبیعی استنباطات فقیه در یک حوزه خاص است.  
[[فقه نظام]] به‌معنای کشف نظریات کلان اسلام در عرصه‌های مختلف زندگی انسان است که خود به کلان‌نظام‌هایی مانند نظام اقتصادی، اجتماعی و ... و خرده‌نظام‌هایی مانند نظام بانکداری، نظام تأمین اجتماعی و ... تقسیم می‌گردد. در فقه نظام به هدف‌داری، امکان کشف مؤلفه‌ها و عناصر ساختاری نیز توجه می‌شود. فقه نظام از مسائل جدید فقهی است که نخستین بار توسط [[محمدباقر صدر]] مطرح گردید. پیرامون وجود و امکان فقه نظام میان فقهای معاصر اختلاف نظر وجود دارد. بعضی مانند [[محمدجواد فاضل لنکرانی]]  فقه نظام را انکار می‌کنند و برخی دیگر مانند محمدباقر صدر، [[ابوالقاسم علیدوست]] و [[محسن اراکی]] از قائلین به آن هستند.


فقه نظام از مسائل جدید فقهی است که نخستین بار توسط [[محمدباقر صدر]] مطرح گردید. پیرامون وجود و امکان فقه نظام میان فقهای معاصر اختلاف نظر وجود دارد. بعضی مانند [[محمدجواد فاضل لنکرانی]]  فقه نظام را انکار می‌کنند و برخی دیگر مانند محمدباقر صدر، [[ابوالقاسم علیدوست]] و [[محسن اراکی]] از قائلین به آن هستند.
موافقان فقه نظام معتقدند برای پاسخگویی به نیاز‌های انسان معاصر، فقها باید با تغییر در مبانی و رویکرد اجتهاد سنتی، نسخه تکامل‌یافته فقه موجود -که همان فقه نظامات یا نظام است- را از منابع دینی استنباط کنند. در مقابل، مخالفین فقه نظام، آن را تأسیس فقه جدید و فاقد دلیل معتبر ‌می‌دانند و معتقدند فقه سنتی برای پاسخگویی به نیاز‌های امروزی ظرفیت کافی را دارد. از نظر مخالفین، نظامات زندگی انسان مانند نظام سیاسی، اقتصادی و... در فرآیند طبیعی فقه موجود به صورت حصولی قابل دستیابی است.
 
موافقان فقه نظام معتقدند برای پاسخگویی به نیاز‌های انسان معاصر، فقها باید با تغییر در مبانی و رویکرد اجتهاد سنتی، نسخه تکامل‌یافته فقه موجود -که همان فقه نظامات یا نظام است- را از منابع دینی استنباط کنند. در مقابل، مخالفین فقه نظام، آن را تأسیس فقه جدید و فاقد دلیل معتبر ‌می‌دانند و معتقدند فقه موجود برای پاسخگویی به نیاز‌های امروزی و معرفی نظامات زندگی انسان مانند نظام سیاسی، اقتصادی و... ظرفیت کافی را دارد.


پیرامون فقه نظام این پرسش‌ها قابل طرح است: آیا فقه نظام، فقه جدیدی در مقابل فقه سنتی است یا خیر؟ تفاوت‌های فقه نظام با فقه سنتی چیست؟ روش استنباط در فقه نظام چیست؟ اصول ثابت و متغیر استنباط فقه نظام  کدام‌اند؟ لوازم اجتهاد در فقه نظام کدام‌اند؟ گستره فقه نظام تنها شامل کلان‌نظام‌ها می‌شود یا خرده‌نظام‌ها را نیز در بر می‌گیرد؟
پیرامون فقه نظام این پرسش‌ها قابل طرح است: آیا فقه نظام، فقه جدیدی در مقابل فقه سنتی است یا خیر؟ تفاوت‌های فقه نظام با فقه سنتی چیست؟ روش استنباط در فقه نظام چیست؟ اصول ثابت و متغیر استنباط فقه نظام  کدام‌اند؟ لوازم اجتهاد در فقه نظام کدام‌اند؟ گستره فقه نظام تنها شامل کلان‌نظام‌ها می‌شود یا خرده‌نظام‌ها را نیز در بر می‌گیرد؟
۳٬۸۱۵

ویرایش