فارکس (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۷

فارکس (به انگلیسی: Forex) به معنای تبادل ارزهای خارجی است. تبادل ارزها به یکدیگر با عنوان تصریف در فقه سنتی مطرح شده؛ ولی آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و به‌جای خرید و فروش واقعی ارز، به معاملات صوری و مجازی پرداخته می‌شود. همچنین معاملات در بازار فارکس به‌صورت مارجینی و ضریب‌دار انجام می‌شود که از این جهات نیاز به بررسی فقهی دارد.

در زمینه معاملات فارکس سؤالاتی قابل طرح است؛ پرسش‌های فقهی در مورد معاملات فارکس سبب شده که بررسی آن در فقه معاصر ضروری شود. اساسا ماهیت قراردادهای فارکس چیست؟ آیا از عقود مستحدثه هستند یا تحت عناوین عقود شرعی قرار می‌گیرند؟ حکم شرعی معاملات فارکس چیست؟ آیا حکم کلی نسبت به معاملات فارکس صحیح است و یا نسبت به انواع مختلف معاملات فارکس نیاز به بررسی مستقل وجود دارد؟ آیا معاملات بدون امکان تحویل کالا صحیح است؟ حکم معاملات مارجینی چیست؟ آیا اخذ اعتبار از کارگزاری حکم قرض ربوی را دارد؟ آیا گرفتن نرخ سواپ شبانه برای معاملات باز صحیح است؟

فقیهان و پژوهشگران فقهی در این مسئله اختلاف نظر زیادی دارند برخی از جمله سید موسی شبیری زنجانی، حسین نوری همدانی و ناصر مکارم شیرازی بر بطلان این نوع معاملات نظر داده‌اند. و عده‌ای مانند سید علی سیستانی و جعفر سبحانی در این زمینه اظهار نظر نکرده و به فقهای دیگر ارجاع داده است و فقیهانی چون سید محمد علوی گرگانی و بشیر نجفی حکم به صحت این معامله در صورت داشتن اعتبار از ناحیه حکومت‌ها و مالیت داده‌اند.

کتاب‌ها

فارسی

فقه بورس و اوراق بهادار: راهکارهای تامین نقدینگی احکام - احکام سیگنال‌دهی - بازار فارکس، علی ظهیری، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
الوسیط در فقه بورس و اوراق بهادار: مشروعیت سازمان بورس به عنوان شخص حقوقی - سهام و احکام آن ...، علی ظهیری، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
بررسی عملکرد فارکس در نظام حقوقی ایران، میثم امیری، رشت، انتشارت کدیور، ‏‫۱۳۹۹ش.
مقایسه مقررات حاکم بر بازار فارکس و بازار سهام در حقوق تجارت داخلی و بین‌المللی، امید مقدسی‌فر و مهران آرامش، تهران، انتشارات جاودانه‏‫، ۱۳۹۶ش.
فارکس آتی بررسی مالی و فقهی، عبدالمجید محمدی و پیمان اکبری و اکبر ویسمرادی و محسن آقاسی، کرمانشاه، انتشارات سارینا پژوه، ۱۳۹۵ش.

عربی

مقاله‌ها

فارسی

بررسی فقهی معاملات بازار فارکس، سید مرتضی خاتمی سبزواری و علی ظهیری و رضا عندلیبی، فصلنامه فقه، شماره ۱۱۴، ۱۴۰۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
موضوع‌شناسی بازار فارکس، سید صادق طباطبایی نژاد، ماهنامه معرفت، شماره ۲۸۱، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
تحلیل فقهی بازار بین‌المللی فارکس با تکیه بر ممنوعیت آن در قوانین ایران، سمیه نوری و امیرحمزه سالارزایی و نادر مختاری افراکتی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
تبیین ماهیت و چیستی بازار فارکس و بایسته‌های آن در فقه و حقوق ایران، ابراهیم برارپور، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید

عربی

محاذیر المتاجرة بالهامش فی (الفورکس) وبدائلها فی الفقه الإسلامی، بوزیانی جیلالی، مجلة معهد العلوم الاقتصادیة (الجزائر)، جلد ۲۴، شماره ۱، ۲۰۲۱م. از اینجا ببینید
تجارة العملات الدولیة الفورکس بطریقة الهامش الفورکس: دراسة فقهیة، أحمد الجزار محمد داود بشناق، مجلة البحوث والدراسات الشرعیة (مصر)، شماره ۲۷، جلد ۳، ۲۰۱۴م.
حکم التجارة بالعملات الأجنبیة فی الأسواق العالمیة، فخری خلیل أبو صفیة و قاسم أبو عید، مجلة جامعة الأمیر عبد القادر للعلوم الإسلامیة، شماره ۳۲، ۲۰۱۳م. از اینجا ببینید
الإشکاليات الشرعية في تجارة الهامش (الفورکس) دراسة فقهية مقارنة، حسين محمد بيومي الشيخ، مجلة كلية الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسكندرية، مجلد ۲۹، شماره ۷، ۲۰۱۳م. از اینجا ببینید
أسس التعامل والمضاربة فی سوق الفورکس، جمیلة الجوزی، الجزایر، المجلة الجزائریة للعولمة والسیاسات الاقتصادیة، شماره ۳، ۲۰۱۲م. از اینجا ببینید
فتوی مجلس الإفتاء الوطنی المالیزی بشأن المتاجرة بالفورکس عبر المنصة الإلکترونیة، لقمان عبدالحکیم ابن حسین، سوریه، مجلة الإقتصاد الإسلامی العالمیة، شماره ۵، ۲۰۱۲م.

پایان‌نامه‌ها

فارسی

تعمیم بیع و آثار آن به مصادیق جدید، سمیه نوری، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
تحلیل مبانی فقهی و حقوقی فارکس (بازار جهانی تبادل ارز الکترونیک)، ابراهیم برارپور، دکتری، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
آسیب‌شناسی و بررسی فقهی بازار فارکس، محسن محمدزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
جنبه‌های حقوقی معاملات فارکس، نگین رسولی فتح‌آباد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شیراز، ۱۳۹۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
بررسی و تحلیل حقوقی معاملات فارکس، محمدمهدی منتظری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید

سایر منابع

حکم الفورکس: هل تداول العملات حلال ام حرام؟ رکان راشد، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۲م. از اینجا ببینید
هل الرافعة المالیة حلال ام حرام فی تداول الفورکس؟، عبدالله بن حبتور، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
حکم شرعی معامله در بازار فارکس، یادداشت امیر صالحی، روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
بررسی فقهی معاملات فارکس، نشست علمی با همکاری گروه فقه اقتصادی مدرسه عالی فقه تخصصی، مجتمع آموزش عالی فقه، مجله افق حوزه، شماره ۳۶۳، ۱۳۹۲ش. از اینجا ببینید
ابعاد و نتایج بررسی فقهی معاملات فارکس، مصاحبه با سید عباس موسویان، پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، بیتا. از اینجا ببینید
الأبعاد الفقهیة والأخلاقیة فی شراء الهامش الفورکس، یادداشت مسعود صبری، بیتا. از اینجا ببینید
حکم شرعی بازار فارکس چیست؟، یادداشت اینترنتی، مؤسسه فقه اقتصادی طیبات. از اینجا ببینید

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{منابع مطالعاتی|}}
-[[فارکس]] به معنای تبادل ارزهای خارجی است. صرف تبادل ارزها به یکدیگر چالش فقهی ندارد. ولکن آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و به جای خرید و فروش واقعی ارز به معاملات صوری و مجازی می‌پردازد و از این نظر مورد بررسی فقهی قرار گرفته است. گرچه نگاه ژرفی بر این نوع معاملات صورت نگرفته است ولکن اتفاق نظر فقها و پژوهشگران بر بطلان این نوع معاملات است.
+[[فارکس]] <small>(به انگلیسی: Forex)</small> به معنای تبادل ارزهای خارجی است. تبادل ارزها به یکدیگر با عنوان تصریف در فقه سنتی مطرح شده؛ ولی آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و به‌جای خرید و فروش واقعی ارز، به معاملات صوری و مجازی پرداخته می‌شود. همچنین معاملات در بازار فارکس به‌صورت مارجینی و ضریب‌دار انجام می‌شود که از این جهات نیاز به بررسی فقهی دارد.
-==کتاب‌ها==
+در زمینه معاملات فارکس سؤالاتی قابل طرح است؛ پرسش‌های فقهی در مورد معاملات فارکس سبب شده که بررسی آن در فقه معاصر ضروری شود. اساسا ماهیت قراردادهای فارکس چیست؟ آیا از عقود مستحدثه هستند یا تحت عناوین عقود شرعی قرار می‌گیرند؟ حکم شرعی معاملات فارکس چیست؟ آیا حکم کلی نسبت به معاملات فارکس صحیح است و یا نسبت به انواع مختلف معاملات فارکس نیاز به بررسی مستقل وجود دارد؟ آیا معاملات بدون امکان تحویل کالا صحیح است؟ حکم معاملات مارجینی چیست؟ آیا اخذ اعتبار از کارگزاری حکم قرض ربوی را دارد؟ آیا گرفتن نرخ سواپ شبانه برای معاملات باز صحیح است؟
-===فارسی===
+فقیهان و پژوهشگران فقهی در این مسئله اختلاف نظر زیادی دارند برخی از جمله [[سید موسی شبیری زنجانی]]، [[حسین نوری همدانی]] و [[ناصر مکارم شیرازی]] بر بطلان این نوع معاملات نظر داده‌اند. و عده‌ای مانند [[سید علی سیستانی]] و [[جعفر سبحانی]] در این زمینه اظهار نظر نکرده و به فقهای دیگر ارجاع داده است و فقیهانی چون [[سید محمد علوی گرگانی]] و [[بشیر نجفی]] حکم به صحت این معامله در صورت داشتن اعتبار از ناحیه حکومت‌ها و مالیت داده‌اند.
-#بررسی عملکرد فارکس در نظام حقوقی ایران، میثم امیری، رشت، انتشارت کدیور، ‏‫۱۳۹۹ش.
-#مقایسه مقررات حاکم بر بازار فارکس و بازار سهام در حقوق تجارت داخلی و بین‌المللی، اميد مقدسی‌فر و مهران آرامش، تهران، انتشارات جاودانه‏‫، ۱۳۹۶ش.
-#فارکس آتی بررسی مالی و فقهی، عبدالمجید محمدی و پیمان اکبری و اکبر ویسمرادی و محسن آقاسی، کرمانشاه،‌ انتشارات سارینا پژوه، ۱۳۹۵ش.
-===عربی===
-#
-==مقاله‌ها==
+== کتاب‌ها ==
-===فارسی===
+=== فارسی ===
-#موضوع شناسی بازار فارکس، سید صادق طباطبایی نژاد، ماهنامه معرفت، شماره ۲۸۱، ۱۴۰۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1641817007-9723-1400-16.pdf از اینجا ببینید]
+# فقه بورس و اوراق بهادار: راهکارهای تامین نقدینگی احکام - احکام سیگنال‌دهی - بازار فارکس، علی ظهیری، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۲ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/02/14020303022.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
-#تحلیل فقهی بازار بین المللی فارکس با تکیه بر ممنوعیت آن در قوانین ایران، سمیه نوری و امیرحمزه سالارزایی و نادر مختاری افراکتی، [[دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی]]، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1572951725-9765-49-4.pdf از اینجا ببینید]
+# الوسیط در فقه بورس و اوراق بهادار: مشروعیت سازمان بورس به عنوان شخص حقوقی - سهام و احکام آن ...، علی ظهیری، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۲ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/02/14020303024.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
-#تبیین ماهیت و چیستی بازار فارکس و بایسته‌های آن در فقه و حقوق ایران،  ابراهیم برارپور، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش.
+# بررسی عملکرد فارکس در نظام حقوقی ایران، میثم امیری، رشت، انتشارت کدیور، ‏‫۱۳۹۹ش.
+# مقایسه مقررات حاکم بر بازار فارکس و بازار سهام در حقوق تجارت داخلی و بین‌المللی، امید مقدسی‌فر و مهران آرامش، تهران، انتشارات جاودانه‏‫، ۱۳۹۶ش.
+# فارکس آتی بررسی مالی و فقهی، عبدالمجید محمدی و پیمان اکبری و اکبر ویسمرادی و محسن آقاسی، کرمانشاه، انتشارات سارینا پژوه، ۱۳۹۵ش.
+=== عربی ===
+== مقاله‌ها ==
+=== فارسی ===
+# بررسی فقهی معاملات بازار فارکس، سید مرتضی خاتمی سبزواری و علی ظهیری و رضا عندلیبی، فصلنامه فقه، شماره ۱۱۴، ۱۴۰۲ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_74443_e20b5c989fa200d8e3e644b505d77f6c.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
+# موضوع‌شناسی بازار فارکس، سید صادق طباطبایی نژاد، ماهنامه معرفت، شماره ۲۸۱، ۱۴۰۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1641817007-9723-1400-16.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
+# تحلیل فقهی بازار بین‌المللی فارکس با تکیه بر ممنوعیت آن در قوانین ایران، سمیه نوری و امیرحمزه سالارزایی و نادر مختاری افراکتی، [[دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی]]، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1572951725-9765-49-4.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
+# تبیین ماهیت و چیستی بازار فارکس و بایسته‌های آن در فقه و حقوق ایران، ابراهیم برارپور، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/208714/6B81ADE5B2643E84A5F1B0F1415565ED.pdf?sequence=-1&isAllowed=y مقاله را از اینجا ببینید]
-===عربی===
+=== عربی ===
-#محاذير المتاجرة بالهامش في (الفوركس) وبدائلها في الفقه الإسلامي، بوزیاني جیلالي، مجلة معهد العلوم الاقتصادية (الجزائر)، جلد ۲۴، شماره ۱، ۲۰۲۱م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/258/24/1/153447 از اینجا ببینید]
+# محاذیر المتاجرة بالهامش فی (الفورکس) وبدائلها فی الفقه الإسلامی، بوزیانی جیلالی، مجلة معهد العلوم الاقتصادیة (الجزائر)، جلد ۲۴، شماره ۱، ۲۰۲۱م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/258/24/1/153447 از اینجا ببینید]
-#تجارة العملات الدولية الفوركس بطريقة الهامش الفوركس : دراسة فقهية، أحمد الجزار محمد داود بشناق، مجلة البحوث والدراسات الشرعية (مصر)، شماره ۲۷، جلد ۳، ۲۰۱۴م.
+# تجارة العملات الدولیة الفورکس بطریقة الهامش الفورکس: دراسة فقهیة، أحمد الجزار محمد داود بشناق، مجلة البحوث والدراسات الشرعیة (مصر)، شماره ۲۷، جلد ۳، ۲۰۱۴م.
-#حكم التجارة بالعملات الأجنبية فى الأسواق العالمية، فخري خليل أبو صفية و قاسم أبو عید، [[مجلة جامعة الأمير عبد القادر للعلوم الإسلامية]]، شماره ۳۲، ۲۰۱۳م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/28/27/3/13211 از اینجا ببینید]
+# حکم التجارة بالعملات الأجنبیة فی الأسواق العالمیة، فخری خلیل أبو صفیة و قاسم أبو عید، [[مجلة جامعة الأمیر عبد القادر للعلوم الإسلامیة]]، شماره ۳۲، ۲۰۱۳م. [https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/28/27/3/13211 از اینجا ببینید]
-#أسس التعامل والمضاربة في سوق الفوركس، جميلة الجوزي، الجزایر، المجلة الجزائرية للعولمة والسياسات الاقتصادية، شماره ۳، ۲۰۱۲م.
+#الإشکاليات الشرعية في تجارة الهامش (الفورکس) دراسة فقهية مقارنة، حسين محمد بيومي الشيخ، مجلة كلية الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسكندرية، مجلد ۲۹، شماره ۷، ۲۰۱۳م. [https://bfda.journals.ekb.eg/article_147522_b9870c66349a0a3322028f705acd46a5.pdf از اینجا ببینید]
-#فتوى مجلس الإفتاء الوطني الماليزي بشأن المتاجرة بالفوركس عبر المنصة الإلكترونية، لقمان عبدالحكيم ابن حسين، سوریه، مجلة الإقتصاد الإسلامي العالمية، شماره ۵، ۲۰۱۲م.
+# أسس التعامل والمضاربة فی سوق الفورکس، جمیلة الجوزی، الجزایر، المجلة الجزائریة للعولمة والسیاسات الاقتصادیة، شماره ۳، ۲۰۱۲م. [https://laboratoires.univ-alger3.dz/lm/telechargement/revue/03-2012/003%20article%20El%20Djouzi%20&%20Saadoune.pdf از اینجا ببینید]
+# فتوی مجلس الإفتاء الوطنی المالیزی بشأن المتاجرة بالفورکس عبر المنصة الإلکترونیة، لقمان عبدالحکیم ابن حسین، سوریه، [[مجلة الإقتصاد الإسلامی العالمیة]]، شماره ۵، ۲۰۱۲م.
-==پایان‌نامه‌ها==
+== پایان‌نامه‌ها ==
 === فارسی ===
-#تعمیم بیع و آثار آن به مصادیق جدید، سمیه نوری، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b549f54797a294c59e6a7ee8c50cf57f از اینجا ببینید]
+# تعمیم بیع و آثار آن به مصادیق جدید، سمیه نوری، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b549f54797a294c59e6a7ee8c50cf57f اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
-#تحلیل مبانی فقهی و حقوقی فارکس(بازار جهانی تبادل ارز الکترونیک)، ابراهیم برارپور، دکتری، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b2bc094f32e7117695e1c2e723323529 از اینجا ببینید]
+# تحلیل مبانی فقهی و حقوقی فارکس (بازار جهانی تبادل ارز الکترونیک)، ابراهیم برارپور، دکتری، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b2bc094f32e7117695e1c2e723323529 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
-#آسیب شناسی و بررسی فقهی بازار فارکس، محسن محمدزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، [[دانشگاه امام صادق (ع)]]، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/30a4b0e39a0825d25d83a6368a1891b0 از اینجا ببینید]
+# آسیب‌شناسی و بررسی فقهی بازار فارکس، محسن محمدزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، [[دانشگاه امام صادق (ع)]]، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/30a4b0e39a0825d25d83a6368a1891b0 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
-#جنبه های حقوقی معاملات فارکس، نگین رسولی فتح آباد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شیراز، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/183fd8b70a4f9658c8481ed50ddcfc0e از اینجا ببینید]
+# جنبه‌های حقوقی معاملات فارکس، نگین رسولی فتح‌آباد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شیراز، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/183fd8b70a4f9658c8481ed50ddcfc0e اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
+# بررسی و تحلیل حقوقی معاملات فارکس، محمدمهدی منتظری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/da953f66c6d1706c1b4351c4929c0a26 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
-==سایر منابع==
+== سایر منابع ==
-#حكم الفوركس: هل تداول العملات حلال ام حرام؟ ركان راشد، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۲م. [https://admiralmarkets.com/ar/education/articles/forex-basics/7okm-alforex از اینجا ببینید]
+# حکم الفورکس: هل تداول العملات حلال ام حرام؟ رکان راشد، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۲م. [https://admiralmarkets.com/ar/education/articles/forex-basics/7okm-alforex از اینجا ببینید]
-#هل الرافعة المالية حلال ام حرام في تداول الفوركس؟، عبدالله بن حبتور، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۰م. [https://theqa.reviews/articles/%D9%87%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%B9%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85 از اینجا ببینید]
+# هل الرافعة المالیة حلال ام حرام فی تداول الفورکس؟، عبدالله بن حبتور، یادداشت اینترنتی، ۲۰۲۰م. [https://theqa.reviews/articles/هل-الرافعة-المالية-حلال-ام-حرام از اینجا ببینید]
-#حکم شرعی معامله در بازار فارکس، یادداشت امیر صالحی، روابط عمومی [[دفتر تبلیغات اسلامی]] اصفهان، ۱۳۹۲ش. [http://ijtihadnet.ir/%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3/ از اینجا ببینید]
+# حکم شرعی معامله در بازار فارکس، یادداشت امیر صالحی، روابط عمومی [[دفتر تبلیغات اسلامی]] اصفهان، ۱۳۹۲ش. [http://ijtihadnet.ir/حکم-شرعی-معامله-در-بازار-فارکس/ از اینجا ببینید]
-#بررسی فقهی معاملات فارکس، نشست علمی با همکاری گروه فقه اقتصادی مدرسه عالی فقه تخصصی، [[مجتمع آموزش عالی فقه]]،
+# بررسی فقهی معاملات فارکس، نشست علمی با همکاری گروه فقه اقتصادی مدرسه عالی فقه تخصصی، [[مجتمع آموزش عالی فقه]]، مجله افق حوزه، شماره ۳۶۳، ۱۳۹۲ش. [http://feqh.miu.ac.ir/index.aspx?pageid=49374&newsview=57282 از اینجا ببینید]
-مجله افق حوزه، شماره ۳۶۳، ۱۳۹۲ش. [http://feqh.miu.ac.ir/index.aspx?pageid=49374&newsview=57282 از اینجا ببینید]
+# ابعاد و نتایج بررسی فقهی معاملات فارکس، مصاحبه با [[سید عباس موسویان]]، پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، بیتا. [https://tyb.ir/ابعاد-و-نتایج-بررسی-فقهی-معاملات-فارکس/ از اینجا ببینید]
-#ابعاد و نتایج بررسی فقهی معاملات فارکس، مصاحبه با [[سید عباس موسویان]]، پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، بیتا. [https://tyb.ir/%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%81%D9%82%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3/ از اینجا ببینید]
+# الأبعاد الفقهیة والأخلاقیة فی شراء الهامش الفورکس، یادداشت مسعود صبری، بیتا. [https://www.moftionline.com/?p=3082 از اینجا ببینید]
-#الأبعاد الفقهية والأخلاقية في شراء الهامش الفوركس، یادداشت مسعود صبري، بیتا. [https://www.moftionline.com/?p=3082 از اینجا ببینید]
+# حکم شرعی بازار فارکس چیست؟، یادداشت اینترنتی، [[مؤسسه فقه اقتصادی طیبات]]. [https://tyb.ir/%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%b4%d8%b1%d8%b9%db%8c-%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d9%81%d8%a7%d8%b1%da%a9%d8%b3-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%9f/ از اینجا ببینید]