حکومت در زمان غیبت (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
(ویرایش شناسه)
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[حکومت در زمان غیبت]] از موضوعات فقهی مورد اختلاف در میان اندیشمندان و فقهای شیعی از ابتدای زمان غیبت بوده است؛ برخی به ممنوعیت تشکیل هر حکومتی در عصر غیبت باور داشته‌اند و در مقابل عده‌ای با لحاظ شرایطی قائل به جواز آن شده‌اند. در سده اخیر و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران موضوع تشکیل حکومت در زمان غیبت به صورت جدی در محافل فقهی و سیاسی مطرح شد. عده‌ای همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[آیت الله منتظری]] از موافقان جدی تشکیل حکومت در زمان غیبت هستند و با استدلال‌های فقهی این امر را مختص به فقیه می‌دانند. در مقابل گروهی از جمله [[محمدمهدی شمس‌الدین]] فقیه لبنانی معاصر ضمن دفاع از تشکیل حکومت در زمان غیبت، آن را حق مردم دانسته‌اند و برای فقیه حق ویژه‌ای قائل نیست. در مقابل این دو نظر، فقیهانی هم حکومت در زمان غیبت را مشروع نمی‌دانند و معتقدند این حق فقط برای معصوم است.
[[حکومت در زمان غیبت]] از موضوعات فقهی مورد اختلاف در میان اندیشمندان و فقهای شیعی از ابتدای زمان غیبت بوده است؛ برخی به ممنوعیت تشکیل هر حکومتی در عصر غیبت باور داشته‌اند و در مقابل عده‌ای با لحاظ شرایطی قائل به جواز آن شده‌اند. در سده اخیر و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران موضوع تشکیل حکومت در زمان غیبت به صورت جدی در محافل فقهی و سیاسی مطرح شد. عده‌ای همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[آیت الله منتظری]] از موافقان جدی تشکیل حکومت در زمان غیبت هستند و با استدلال‌های فقهی این امر را مختص به فقیه می‌دانند. در مقابل گروهی از جمله [[محمدمهدی شمس‌الدین]] فقیه لبنانی معاصر ضمن دفاع از تشکیل حکومت در زمان غیبت، آن را حق مردم دانسته‌اند و برای فقیه حق ویژه‌ای قائل نیست. در مقابل این دو نظر، فقیهانی هم به تعطیل حکومت در زمان غیبت باور دارند و معتقدند این حق فقط برای معصوم است.


در مجموع معتقدان به تشکیل حکومت در زمان غیبت، اذن امام معصوم  را در مشروعیت حکومت شرط می‌دانند. از منظر فقهی سوال اساسی این است که با توجه به اصل اولیه عدم جواز تشکیل حکومت در زمان غیبت آیا می‌توان از منابع فقهی، اذن و رضایت امام از تشکیل حکومت را استنباط نمود؟ شاخصه‌ها و شرایط حاکم اسلامی و همچنین ویژگی‌های حکومت مشروع چیست؟ اگر شخص واجد شرایط، اقدام به تشکیل حکومت نمود، همکاری با او یا دفاع در مقابل دشمنان لازم است یا خیر؟ با فرض عدم جواز تشکیل حکومت، مسلمانان در قبال احکام اجتماعی اسلام مانند حدود و مجازات‌های قضایی، تصرف در بیت‌المال و انفال، جهاد ابتدایی و دفاعی، اقامه نماز جمعه و ... چه وظیفه‌ای دارند؟ همچنین مساله ولایت فقیه و تعیین حدود اختیارات فقیه از مسائل مرتبط با حکومت در زمان غیبت است.
در مجموع معتقدان به تشکیل حکومت در زمان غیبت، اذن امام معصوم  را در مشروعیت حکومت شرط می‌دانند. از منظر فقهی سوال اساسی این است که با توجه به اصل اولیه عدم جواز تشکیل حکومت در زمان غیبت آیا می‌توان از منابع فقهی، اذن و رضایت امام از تشکیل حکومت را استنباط نمود؟ شاخصه‌ها و شرایط حاکم اسلامی و همچنین ویژگی‌های حکومت مشروع چیست؟ اگر شخص واجد شرایط، اقدام به تشکیل حکومت نمود، همکاری با او یا دفاع در مقابل دشمنان لازم است یا خیر؟ با فرض عدم جواز تشکیل حکومت، مسلمانان در قبال احکام اجتماعی اسلام مانند حدود و مجازات‌های قضایی، تصرف در بیت‌المال و انفال، جهاد ابتدایی و دفاعی، اقامه نماز جمعه و ... چه وظیفه‌ای دارند؟ همچنین مساله ولایت فقیه و تعیین حدود اختیارات فقیه از مسائل مرتبط با حکومت در زمان غیبت است.
خط ۷: خط ۷:
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# بازخوانی انتقادی نظریه تعطیل حکومت در عصر غیبت، سیدمجتبی عزیزی، تهران، نشر [[دانشگاه امام صادق]] (ع)، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400920148.pdf فهرست مطالب کتاب]
# بازخوانی انتقادی نظریه تعطیل حکومت در عصر غیبت، سیدمجتبی عزیزی، تهران، نشر [[دانشگاه امام صادق]] (ع)، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400920148.pdf فهرست مطالب کتاب]
# مشروعیت قیام و تشکیل حکومت در عصر غیبت، تقریرات درس خارج سید احمد علم الهدی، به کوشش سید مهدی مرویان حسینی، نشر حوزه علمیه خراسان، ۱۳۹۹ش.
# مشروعیت قیام و تشکیل حکومت در عصر غیبت، تقریرات درس خارج سید احمد علم الهدی، به کوشش سید مهدی مرویان حسینی، نشر حوزه علمیه خراسان، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/02/14020820342.pdf فهرست مطالب کتاب]
# حکومت اسلامی در عصر حضور و غیبت معصوم (ع)، محمد مؤمن قمی، نشر طلوع مهر، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97510919.pdf فهرست مطالب کتاب]
# حکومت اسلامی در عصر حضور و غیبت معصوم (ع)، محمد مؤمن قمی، نشر طلوع مهر، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97510919.pdf فهرست مطالب کتاب]
# حکومت اسلامی در عصر غیبت، احمد نظارتی‌زاده، اصفهان، نشر ستارگان درخشان، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97320040.pdf فهرست مطالب کتاب]
# حکومت اسلامی در عصر غیبت، احمد نظارتی‌زاده، اصفهان، نشر ستارگان درخشان، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97320040.pdf فهرست مطالب کتاب]