دانشنامه فقه معاصر

جریمه دیرکرد اقساط وام (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه شناسنامه

جریمه دیرکرد اقساط وام (منابع مطالعاتی) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۴

۲٬۶۸۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳
جز
←‏عربی
بدون خلاصۀ ویرایش
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[جریمه دیرکرد اقساط وام]] از قوانین بازدارنده بانکی است که برای جبران خسارات بانک‌ها درباره اقساط معوق وام‌ها اجرا می‌گردد. از نظر مشهور فقها اخذ جریمه تأخیر مشروع نیست و در حقیقت یکی از اقسام ربا یعنی ربای جاهلی است. در مقابل، [[سید موسی شبیری زنجانی]] اخذ این نوع جریمه را در ضمن قراردادی مستقل صحیح می‌داند. [[ناصر مکارم شیرازی]] اخذ جریمه را به عنوان تعزیر جایز می‌داند که در نتیجه باید به حاکم شرع پرداخت شود. در این مقاله منابع مطالعاتی در این زمینه جمع آوری شده است.
[[جریمه دیرکرد اقساط وام]] از قوانین بازدارنده بانکی است که برای جبران خسارات ناشی از دیرکرد در بازپرداخت اقساط وام‌ها اجرا می‌شود. از نظر مشهور فقها، اخذ جریمه تأخیر مشروع نیست و در حقیقت یکی از اقسام ربای جاهلی است. در مقابل، [[سید موسی شبیری زنجانی]] اخذ این نوع جریمه را در ضمن قراردادی مستقل و [[ناصر مکارم شیرازی]] در شرایطی جایز می‌دانند. موافقان جواز اخذ جریمه دیرکرد، عموماً بر ادلّه‌ای همچون «شرطِ ضمن عقد بودن این شیوه»، «از باب تعزیر مالی بودن»، «قابل تأدیه بودن خسارات» و «اتلاف به تسبیب بودن این نوع دیرکردها» تکیه کرده‌اند و گفته‌اند که بایستی به حاکم شرع پرداخت شود.
==کتاب==
 
پرسش‌هایی که عموماً در پژوهش‌های فقهی حول موضوع «جریمه دیرکرد اقساط» بررسی شده، عبارتند از: آیا دیرکرد اقساط را بایستی از جهت تخلف و تعزیر بررسی کرد، یا زمینه اصلی این موضوع در مباحث ربا و صورت‌های غیرشرعی معامله است؟ در صورتی که مسئله ربا زمینه اصلی بحث را تشکیل دهد، آیا خسارات ناشی از تأخیر در پرداخت به‌لحاظ فقهی قابل مطالبه است؟ چنانچه مطالبه نقدی جبران خسارت قابل اجرا نباشد، این امر موجب تعطیلی یا [[اخلال در نظام اقتصادی مسلمانان]] نخواهد شد؟ از طرف دیگر اگر امکان اخذ جریمه به‌لحاظ شرعی وجود داشته باشد، لازمه اجرای موفق جریمه تأخیر در کشورهای اسلامی نیاز به وجود نوعی وفاق در میان فقهیان دارد یا با حکم حاکم شرع یا حتی یک فقیه این اتفاق ممکن خواهد بود؟ اگر این جریمه از باب تعزیر باشد، بایستی به حاکم شرع پرداخت شود یا خود بانک؟ در چه صورتی قراردادهای مربوط به جریمه تأخیر غیر ربوی خواهند بود؟
 
منابعی که در این مقاله جمع‌آوری شده‌اند به این پرسش‌ها و دیگر مسائل مرتبط با این موضوع می‌پردازند.
 
==کتاب‌ها==
===فارسی===
===فارسی===
# بررسی فقهی حقوقی مطالبات معوق بانکی، فرشید رجبی و علی‌اکبر ایزدی‌فرد، تهران، انتشارات آموزشی و پژوهشی بوعلی، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400712072.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی جریمه تاخیر، محمدرضا مالک، قم، رسم وفا، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400421085.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی جریمه تاخیر، محمدرضا مالک، قم، رسم وفا، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400421085.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی خسارت دیرکرد، محمد محسنی و نرجس قاسم‌زاده، تهران، جالیز، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97c02597.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی خسارت دیرکرد، محمد محسنی و نرجس قاسم‌زاده، تهران، جالیز، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97c02597.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی کارمزد و دیرکرد در نظام بانکداری اسلامی، محمدآصف تقوی، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97805969.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# بررسی فقهی کارمزد و دیرکرد در نظام بانکداری اسلامی، محمدآصف تقوی، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97805969.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# جریمه دیرکرد بانک‌ها در نظام حقوقی ایران، علی زکیخانی، تهران، سرافرازان البرز، ۱۳۹۶ش. [https://ketab.ir/book/d01ab477-9b1f-48e7-b415-1a2325afc346 صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# جریمه دیرکرد بانک‌ها در نظام حقوقی ایران، علی زکیخانی، تهران، سرافرازان البرز، ۱۳۹۶ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96601067.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]


===عربی===
===عربی===
# غرامة التأخير في العقد الإداري دراسة مقارنة، شلعان بن راجح بن عبد الله بن شلعان. [https://ketabpedia.com/تحميل/غرامة-التأخير-في-العقد-الإداري-دراسة-م/ از اینجا ببینید]
# غرامة التأخير في العقد الإداري دراسة مقارنة، شلعان بن راجح بن عبد الله بن شلعان. [https://ketabpedia.com/تحميل/غرامة-التأخير-في-العقد-الإداري-دراسة-م/ از اینجا ببینید]
# غرامة التأخير، خالد أبوشادي. [https://ketabpedia.com/تحميل/غرامة-التأخير/ از اینجا ببینید]
# الشرط الجزائي في الديون دراسة فقهية مقارنة، علي محمد الحسين الصوا. [https://ketabonline.com/ar/books/15425/read?part=1&page=5&index=3449730 از اینجا ببینید]


 
== مقاله‌ها ==
== مقالات ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# نقدی بر حرمت اخذ جریمه دیرکرد وام، حسن ربانی، سید محمدصادق موسوی، [[فصلنامه مجله حقوقی]]، شماره ۳، دوره ۷، ۱۳۹۹ش. [https://daadafarin.ui.ac.ir/article_25187.html?lang=fa اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید]
# نقدی بر حرمت اخذ جریمه دیرکرد وام، حسن ربانی، سید محمدصادق موسوی، [[فصلنامه مجله حقوقی]]، شماره ۳، دوره ۷، ۱۳۹۹ش. [https://daadafarin.ui.ac.ir/article_25187.html?lang=fa اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید]
خط ۲۲: خط ۲۵:
# جریمه دیرکرد وام‌های بانکی؛ حرمت یا حلیت، سید جابر موسوی راد، [[فصلنامه فقه اهل بیت]]، ۱۳۹۳ش. [http://ensani.ir/fa/article/357426/جریمه-دیرکرد-وام-های-بانکی-حرمت-یا-حلیت مقاله را از اینجا ببینید]
# جریمه دیرکرد وام‌های بانکی؛ حرمت یا حلیت، سید جابر موسوی راد، [[فصلنامه فقه اهل بیت]]، ۱۳۹۳ش. [http://ensani.ir/fa/article/357426/جریمه-دیرکرد-وام-های-بانکی-حرمت-یا-حلیت مقاله را از اینجا ببینید]
# خلأ قانونی مطالبه‌های غیرجاری در قانون عملیات بانکی بدون ربا، سیدعباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۲ش. [http://eghtesad.iict.ac.ir/article_14534_06d5a26fd625943ad4fdf996d91da95d.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# خلأ قانونی مطالبه‌های غیرجاری در قانون عملیات بانکی بدون ربا، سیدعباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۲ش. [http://eghtesad.iict.ac.ir/article_14534_06d5a26fd625943ad4fdf996d91da95d.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# فقه بانکی: چالش فقهی تاخیر بازپرداخت دیون / بررسی ماهیت جریمه دیرکرد و دیدگاه های فقهی پیرامون آن، فرشته ملاکریمی، فصلنامه تازه‌‌های اقتصاد، شماره ۱۳۶، تابستان ۱۳۹۱ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/928773/%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%DB%8C-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D9%81%D9%82%D9%87%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9%88 اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید]
# ماهیت فقهی – حقوقی استمهال معوقات بانکی، مصطفی السان و محمد نوروزیان، پژوهشنامه میان رشته‌ای فقهی (پژوهشنامه فقهی سابق)، شماره یک، ۱۳۹۱ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1594462882-10278-1-5.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# ماهیت فقهی – حقوقی استمهال معوقات بانکی، مصطفی السان و محمد نوروزیان، پژوهشنامه میان رشته‌ای فقهی (پژوهشنامه فقهی سابق)، شماره یک، ۱۳۹۱ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1594462882-10278-1-5.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# بررسی مبانی دریافت جریمه دیرکرد و خسارت تأخیر تأدیه در نظام بانکی، فرشته ملاکریمی خوزانی، فصلنامه تازه های اقتصاد، ویژه نامه بانکداری اسلامی، شهریور ۱۳۹۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120504171238-9021-97.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# بررسی مبانی دریافت جریمه دیرکرد و خسارت تأخیر تأدیه در نظام بانکی، فرشته ملاکریمی خوزانی، فصلنامه تازه های اقتصاد، ویژه نامه بانکداری اسلامی، شهریور ۱۳۹۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120504171238-9021-97.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
خط ۴۳: خط ۴۷:
# الالتزمات الآجلة فی عقود الموسسات المالیه و التمویلیة، الیاس دردور، تونس، جامعة الزیتونة. [https://albaraka.org/wp-content/uploads/2020/05/الالتزامات-الآجلة-في-عقود-المؤسسات-المالية-والتمويلية-وما-نتج-عنها-من-تعثّر-في-سداد-الديون-الدكتور-الياس-دردور.pdf از اینجا ببینید]
# الالتزمات الآجلة فی عقود الموسسات المالیه و التمویلیة، الیاس دردور، تونس، جامعة الزیتونة. [https://albaraka.org/wp-content/uploads/2020/05/الالتزامات-الآجلة-في-عقود-المؤسسات-المالية-والتمويلية-وما-نتج-عنها-من-تعثّر-في-سداد-الديون-الدكتور-الياس-دردور.pdf از اینجا ببینید]
# المؤیدات الشرعیة لحمل المدین المماطل علی الوفاء وبطلان الحکم بالتعویض المالی عن ضرر المماطلة، نزیه کمال حماد، المکه، جامعة ام القری، ۱۴۰۵ق. [https://deliverypdf.ssrn.com/delivery.php?ID=890086065101088114019124104083027126018063019065021022098001066088008071126072094087097030044000025028117085080116001031021075037007003021006089098086024126087072121020061081081096027126115086089093079002118098089113079104109082079127105090117111088003&EXT=pdf&INDEX=TRUE از اینجا ببینید]
# المؤیدات الشرعیة لحمل المدین المماطل علی الوفاء وبطلان الحکم بالتعویض المالی عن ضرر المماطلة، نزیه کمال حماد، المکه، جامعة ام القری، ۱۴۰۵ق. [https://deliverypdf.ssrn.com/delivery.php?ID=890086065101088114019124104083027126018063019065021022098001066088008071126072094087097030044000025028117085080116001031021075037007003021006089098086024126087072121020061081081096027126115086089093079002118098089113079104109082079127105090117111088003&EXT=pdf&INDEX=TRUE از اینجا ببینید]
# الشرط الجزائي في الديون دراسة فقهية مقارنة، علي محمد الحسين الصوا. [https://ketabonline.com/ar/books/15425/read?part=1&page=5&index=3449730 از اینجا ببینید]


==پایان نامه==
==پایان‌نامه‌ها==
===فارسی===
===فارسی===
# ماهیت و مشروعیت جریمه بانکی در نظام حقوقی ایران، مهدی شریف، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/09ef2b54b68765f420f21a193e3149e8 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# ماهیت و مشروعیت جریمه بانکی در نظام حقوقی ایران، مهدی شریف، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/09ef2b54b68765f420f21a193e3149e8 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
خط ۵۱: خط ۵۶:
# چالش های فقهی - حقوقی امهال معوقات بانکی و راه حل آن ها، زهره سادات باقری، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bcecb2dcd4dd78608a70b537757d5ff1 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# چالش های فقهی - حقوقی امهال معوقات بانکی و راه حل آن ها، زهره سادات باقری، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bcecb2dcd4dd78608a70b537757d5ff1 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسی وجاهت شرعی و قانونی جریمه بانکی، صفیه شجاعی آرانی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/19f8d99b2857785031e0a306ec5c101c اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسی وجاهت شرعی و قانونی جریمه بانکی، صفیه شجاعی آرانی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/19f8d99b2857785031e0a306ec5c101c اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسي فقهي کارمزد و ديرکرد، محمدآصف نقوی، پایان‌نامه حوزوی، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، جامعة المصطفی العالمیة، مدرسه عالی فقه و اصول، ۱۳۹۴ش.
# بررسي فقهي کارمزد و ديرکرد، محمدآصف تقوی، پایان‌نامه حوزوی، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، جامعة المصطفی العالمیة، مدرسه عالی فقه و اصول، ۱۳۹۴ش.
# بررسی مشروعیت اخذ جریمه دیرکرد در عقود مبادله ای و مشارکتی در نظام بانکی کشور، فرشته ملاکریمی خوزانی، کارشناسی ارشد، پردیس فارابی، ۱۳۸۹ش. [https://ut.ac.ir/fa/thesis/10123/بررسی-مشروعیت-اخذ-جریمه-دیرکرد-در-عقود-مبادله-ای-و-مشارکتی-در-نظام-بانکی-کشور اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسی مشروعیت اخذ جریمه دیرکرد در عقود مبادله ای و مشارکتی در نظام بانکی کشور، فرشته ملاکریمی خوزانی، کارشناسی ارشد، پردیس فارابی، ۱۳۸۹ش. [https://ut.ac.ir/fa/thesis/10123/بررسی-مشروعیت-اخذ-جریمه-دیرکرد-در-عقود-مبادله-ای-و-مشارکتی-در-نظام-بانکی-کشور اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]


برگرفته از «https://feqhemoaser.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/26997...42349»