سید روح‌الله موسوی خمینی
صفحه پودمان:Message box/ambox.css محتوایی ندارد.
 | توجه! این مقاله در حال نگارش است و ممکن است مطالب آن تغییر کند. پس از نهایی شدنِ مقاله، این برچسب برداشته میشود. |
آیة الله العظمی سید روح‌الله موسوی خمینی (۱۲۸۱-۱۳۶۸ش) مشهور به امام خمینی فقیه، اصولی، مرجع تقلید و مدرس عالی علوم عقلی. او رهبر حرکت انقلابی مردم ایران در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ شمسی و بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی در ایران بود. به دلیل جایگاه ویژه او که رهبری یک نظام دینی بود، فتواها و نظریاتش تأثیر قابل توجهی در رویکردهای فقه معاصر در ایران گذاشته است.
نظریه ولایت مطلقه فقیه، سازگار دانستن نظام جمهوری با اسلام، دخالت دادن مصلحت نظام در آرای فقهی و ترجیح آن بر سایر احکام اولیه، تأکید بر نقش زمان و مکان در اجتهاد، اجازه تغییر جنسیت به افراد تراجنسیتی، ایجاد وحدت رویه در احکام قضائی، برخی از آراء او در حوزه فقه معاصر است. او کتاب یا مقاله مشخصی درباره مسائل فقه معاصر تدوین نکرده است و برای مطالعه آراء و مبانی او باید به کتاب‌های فقهی، فتاوا، پیام‌ها و سخنرانی‌های او مراجعه کرد.
جایگاه علمی
سید روح‌الله موسوی خمینی، از فقیهانی است که جایگاه کم‌نظیری در تاریخ فقه شیعه دارد. او رهبر یک حرکت بزرگ انقلابی و بینان‌گذار و رهبر یک نظام جدید حکومتی بر اساس باورهای شیعه است. به همین جهت آراء فقهی او تأثیر فراوانی در دوران پس از خودش گذاشته است.
هم‌چنین او مرجع تقلیدی است که در دوران مدرن زیسته و حتی اگر جایگاه رهبری سیاسی نیز نبود، جایگاه مرجعیت اقتضاء می‌کرد که درباره پدیده‌های نوظهور در دوران جدید و احکام فقهی آن‌ها اظهار نظر کند.
او معتقد بود که فقه شیعه توان اداره جهان را دارد و توصیه می‌کرد نباید فهم فقیهان از دین به گونه‌ای باشد که اسلام متهم به ناتوانی از اداره جامعه در دنیای جدید بشود.
آثار
بر پایه آنچه در پرتال امام خمینی آمده است از ایشان آثار متعددی در فقه استدلالی و فقه فتوایی منتشر شده است. در بین این آثار هیچ کتاب و مقاله مستقلی درباره مسائل فقه معاصر وجود ندارد. آراء و نظریات او را باید در بین فتواها، پیام‌ها، دستورات حکومتی و سخنرانی‌ها ره‌گیری کرد. به عنوان مثال نظریه نقش زمان و مکان در اجتهاد را ایشان نخست در نامه‌ای به اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام[۱] و بار دیگر در پیامی به روحانیان سراسر کشور مطرح کردند.[۲] یا نظریه ولایت فقیه را ضمن مباحث بیع در درس‌های خارج خود مطرح کردند. یا نظریه تقدم اختیارات ولایت فقیه بر سایر احکام اولیه به طور صریح در نامه ایشان به آيت‌الله سید علی خامنه‌ای ابراز شده است. [۳] ،
پانویس‌ها
منابع
- خمینی (امام)، سید روح‌الله، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، ۱۳۷۸ش.