قضاوت شورایی (منابع مطالعاتی)
قضاوت شورایی یا قضاوت جمعی به معنای دادرسی و صدور حکم با مشارکت چند نفر قاضی بعنوان اعضای هیئت قضاوت است. هیئت قضاوت می‌تواند از قضات همعرض یا قضات با رده‌های مختلف (رئیس و مستشار) تشکیل شود. همچنین صدور حکم می‌تواند بر اساس اتفاق آراء، اکثریت آراء و یا بر اساس نظر ریاست شورا انجام گیرد. از منظر فقهی امکان تعدد قاضی، چگونگی صدور حکم در صورت تعدد قاضی و نیز اعتبار رای صادره از شورای قضاوت، مورد بررسی و مطالعه پژوهشگران و صاحب‌نظران معاصر قرار گرفته است. در این صفحه منابعی گردآوری شده که از نگاه فقهی به بررسی مسئله قضاوت شورایی پرداخته است.
کتاب‌ها
فارسی
- دادرسی مشارکتی: هیئت منصفه از نظر تا عمل، سید مصطفی شریعتی، مشهد، نشر ضریح آفتاب، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- قضاوت شورایی از دیدگاه فقه امامیه، سید محمدیعقوب موسوی، قم، نشر مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی مبانی و قلمرو فتوا و حکم شورایی، سیدجواد ورعی، تهران، نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- جایگاه هیئت منصفه در دادرسی جرائم مطبوعاتی، امیر نوایی لواسانی، تهران، نشر ندای کارآفرین، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- آشنایی با نهاد هیئت منصفه، وظایف و اختیارات آن، معاونت آموزش قوه قضاییه، تهران، نشر کیهان، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- هیئت منصفه (مطالعهٔ تطبیقی)، نورمحمد صبری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۵ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- جرم مطبوعاتی (مشروعیت هیئت منصفه)، ابراهیم عمیقی، تهران، نشر کانون اندیشه جوان، ۱۳۸۴ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
عربی
- اُسس القضاء و الشهادة (تشریک در قضا)، جواد تبریزی، ج ۱، قم، دارالصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، ۱۴۲۷ق. کتاب را اینجا ببینید
- الشوری فی الشریعة الإسلامیة (المبحث الثالث: الشوری فی القضاء و الحکم)، حسین بن محمد المهدی، مصر، مکتبة المحامی، ۲۰۰۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه القضاء (القضاء الجمعیّ المشترک)، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، ج۱، قم، مؤسسه النشر لجامعة المفید، ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الاسلامیة الغراء (تشریک در قضا)، جعفر سبحانی، ج۱، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۷۶ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- کتاب القضاء (تشریک در قضا)، سید محمدرضا گلپایگانی، ج ۱، قم، دار القرآن الکریم، ۱۴۱۳ق. کتاب را اینجا ببینید
- نظام القضاء فی الشریعة الإسلامیة (باب اول، فصل رابع)، عبدالکریم زیدان، بیروت، نشر مؤسسه الرسالة، ۱۴۰۹ق. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمدحسن نجفی جواهری، ج ۴۰، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۶۲ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نظام المحلفین فی التشریع الجنائی المقارن، محمد أبو شادی عبد الحلیم، مصر، نشر المنشأة المعارف، ۱۹۸۰م.کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- سنجش قضاوت جمعی؛ نظریه انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری، سید حسین رحیمی مقدم و علی‌اکبر گرجی ازندریانی و مرتضی نجابت‌خواه و فرهنگ فقیه لاریجانی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۵۲، شماره ۱، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی قضاوت شورایی، سید جواد ورعی، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۱۲، شماره ۲۴، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نهاد ناظر، برآیند بهبودیافته هیئت منصفه در ساختار قضای اسلامی، سید حسن داودالموسوی و سید محمدحسن طاهایی، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۳، شماره ۲۵، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نظام تعدد قاضی، خلیل‌الله محمدی، دوفصلنامه فقه و حقوق قضایی، دوره ۱۱، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- هیئت منصفه در دعاوی حقوقی، ناهید صفری و پرویز دهقانی، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۱۰، شماره ۱۸، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی امتیاز آرا هیئت منصفه در تخلفات و جرائم مطبوعاتی، هادی جشانپور و مهدی جشانپور، پنجمین همایش ملی حقوق (تحولات مسئولیت‌های مدنی در نظام حقوقی ایران)، ۱۳۹۸ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جایگاه و ضرورت قضاوت شورایی در تحقّق عدالت قضایی، محسن لسانی و محمدعلی حیدری و احمدرضا توکلی، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقش هیئت منصفه در حقوق ایران، علیرضا خیرعلی مشاک‌زاده، کنفرانس جهانی افق‌های نوین در علوم انسانی، آینده‌پژوهی و توانمندسازی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی مشروعیت تعدد قاضی، محمد ادیبی مهر و مرتضی کشاورزی ولدانی و رشیده آقایی دینانی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی قضاوت جمعی، محمدعلی حاجی‌ده‌آبادی و سیف‌الله محمدی‌نسب، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره ۳۰، ۱۳۹۰. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضاوت شورایی (قضای شورایی) در فقه و حقوق، منصور امیرزاده جیرکلی، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۹، ۱۳۸۶ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران (با نگاهی به مبانی فقهی آن)، بنی اسماعیل آقابابایی، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، دوره ۰، شماره ۴، ۱۳۸۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضاوت شورایی و هیئت منصفه در سیستم حقوقی اسلام، سید محمد موسوی بجنوردی، فصلنامه حضور، شماره ۳۸، ۱۳۸۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- هیأت منصفه و مبنای آن در حقوق اسلام، غلامرضا پیوندی، دوماهنامه رواق اندیشه، شماره ۲، ۱۳۸۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضاوت شورایی، سید محمدحسن مرعشی، نشریه دادرسی، شماره ۲۲، ۱۳۷۹ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضای شورایی، سید علی‌محمد یثربی قمی، نشریه مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۴، ۱۳۷۸ش. مقاله را اینجا ببینید
- معرفی و نقدی بر جایگاه هیئت منصفه در نظام حقوقی ایران، باقر شاملو، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی (دیدگاه‌های حقوقی)، دوره ۱، شماره ۳، ۱۳۷۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قضاء شورائی، محمدهادی معرفت، فصلنامه حق (مطالعات حقوقی و قضایی)، شماره ۳، ۱۳۶۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- القضاء الجماعی و القضاء الفردی فی النظام القضائی السعودی، عبدالعزیز بن سعد الدغیثر، المجلة القضائیة، العدد الأول، ۱۴۳۲م. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- الشوری القضائیة فی الفقه الإسلامی و تطبیقاتها فی نظام القضاء السعودی، مجلة العدل (عربستان)، العدد ۵۰، ۱۴۳۲ق. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- القضاء الشعبی و نظام المحلفین، إسماعیل الخطیب، مجلة منبر الاسلام، السنة الواحدة و الثلاثون، العدد ۴، ۱۹۹۳م.کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- القضاء الشعبی حول فکرة نظام المحلفین فی الإسلام، فؤاد أمین، مجلة المحاماة، العدد ۲، ۱۹۶۹م.کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نظام المحلفین ماهیته و منشؤه و ما یقال عنه، عبدالرحمن خضر، مجلة القضاء، العدد ۵، ۱۹۴۵م.کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- قضاوت شورایی از دیدگاه فقه اهل البیت (ع) و مذاهب اربعه، سید محمدیعقوب موسوی، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی قضاوت شورایی از منظر فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان، خان‌محمد رحمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی قضاوت شورایی از دیدگاه فقه، مهدی حبیب‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نقش اصل تعدّد قاضی در تحقّق عدالت قضایی، اکبر نوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نظام تعدّد قاضی از منظر فقه اهل بیت علیهم السلام، فقه حنفی و حقوق افغانستان، علی‌داد سعیدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی قضاوت شورایی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه، مهسا احمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- رسیدگی‌های کیفری با تعدد قضات در قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، مهسا شریف لنجانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تفت، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی مشروعیت تعدد قاضی در فقه فریقین، پوریا شعبانی سراجی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- نظام تعدد قاضی در دادرسی کیفری ایران، مریم حق‌ویردی‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۵ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- بررسی مشروعیت قضاوت شورایی در فقه امامیه و اهل تسنن و پیامدهای آن، پوران سلیمانی بزچلوئی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی هیئت منصفه در ایران و تطبیق آن با حقوق انگلستان و فرانسه، محمدحسین صادقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی صفات، جایگاه و مسئولیت قاضی در فقه اسلامی و حقوق ایران، زهرا عسگری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- تعدد قاضی در تحقق عدالت کیفری، فرزاد علی‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- استقلال قضات در نظام کیفری ایران، مجتبی دانش، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، ۱۳۸۲ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- بررسی جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران، علی مرادفر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، ۱۳۸۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
- تحلیل مبانی فقهی و حقوقی هیئت منصفه، علی نوریان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
عربی
- نظام المحلّفین دراسة مقارنة، ممدوح محمد السید فاید بدر، پایان‌نامه دکتری، کلیة الحقوق، جامعة عین شمس، ۲۰۰۳م. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
سایر منابع
- قضاوت شورایی، قضاوت جمعی، درس خارج فقه ابوالقاسم علیدوست، ۱۳۹۷ش. تقریرات درس را اینجا ببینید
- تشریک در قضاوت، درس خارج فقه علی‌اکبر سیفی مازندرانی، ۱۳۹۷ش. تقریرات درس را اینجا ببینید