ماهیت پول (منابع مطالعاتی)
ماهیت پول پس از جایگزین شدن پول‌های اعتباری و الکترونیکی به جای پول‌های کالایی مثل درهم و دینار، مورد بحث و چالش فقهی قرار گرفت. از این جهت که پول موضوع بسیاری از احکام فقهی و حقوقی است، شناخت ماهیت آن اهمیت دارد. پول را آن چیزی دانسته‌اند که به صورت رایج به عنوان وسیله پرداخت در مبادلات، استفاده شود. درباره ماهیت پول پرسش‌هایی قابل طرح است؛ آیا ماهیت پول اعتباری و دیجیتالی امروزی همانند سکه‌های طلا و نقره قدیمی است یا متفاوت است؟ آیا مالیت پول حقیقی است یا به جهت اعتبار شخص یا دولت مالیت پیدا می‌کند؟ آیا پول سند بدهی است یا مال است؟ اگر مال است آیا قیمی است یا مثلی و ثمره فقهی آن چیست؟
برخی فقها مانند سید محمدباقر صدر و سید محمود هاشمی شاهرودی حقیقت پول را در قدرت خرید می‌دانند. برخی فقها از جمله سید محمد موسوی بجنوردی به نظریه ارزش اسمی ماهیت پول گرایش دارند. در این صفحه منابع مرتبط با ماهیت پول در فقه معاصر جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- فقه پول: ماهیت پول - ضمان کاهش ارزش پول - خمس تورم - زکات پول - پول در دیات - ربا در پول تقریرات درس آیت‌الله محمدتقی شهیدی دام‌عزه، مهدی معتمدی، قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه حقوق و اعتبارات مالی: الملکیه المعنویه - الشرکات المساهة ماهیت پول و احکام آن، محمدرضا مدرسی، قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت و احکام پول از منظر فقه و حقوق، مرتضی محمدی‌راد، تهران، انتشارات سنجش و دانش، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت پول، اینگام جفری‌کی، مترجم اصلان قودجانی و حسین درودیان و علی نصیری اقدم، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نگاه فقهی به پول: بررسی ماهیت پول و حکم افت ارزش آن، مرتضی ترابی، قم، ناشر مؤلف، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- آشنایی با پول و بانک (با رویکرد فقهی و حقوقی)، محمدزمان رستمی، قم، انتشارات آیین احمد(ص)، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل ماهیت پول و بنیان‌های اعمال سیاست پولی در اقتصاد اسلامی، محمداسماعیل توسلی، قم، اتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- پول و بانکداری اسلامی، جواد ایروانی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت پول و رابطه‌ی آن با تادیه‌ی دیون پولی، امیر اصغرلو، تهران، سبز رایان گستر، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت پول و راهبردهای فقهی و اقتصادی آن، احمدعلی یوسفی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۷۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- پول در نگاه اقتصاد و فقه، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشر اندیشه، ۱۳۷۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- اقتصاديات النقود والبنوك، طارق محمد خليل الأعرج. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نظرية النقود في الفقه الإسلامي المقارن، ريان توفيق خليل، دار الفتح، عمان، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الصكوك - أحكامها و ضوابطها و إشكالاتها (دراسة شرعیة نقدیة)، فهد بن بادی المرشدی، دار كنوز إشبيليا، الرياض، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأوراق النقدیة حقیقتها و حكمها فی الفقه الإسلامی، أحمد بن صالح بن علي بافضل، مرکز عبادی للدراسات و النشر، صنعاء، ۲۰۰۷م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأوراق النقدیة فی الاقتصاد الإسلامی - قیمتها وأحكامها، أحمد حسن، دار الفکر المعاصر، بیروت، ۱۹۹۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقالات
فارسی
- موضوع‌شناسی پول، عباس شفیعی‌نژاد، ماهنامه معرفت، شماره ۲۸۱، اردیبهشت ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه پول در اقتصاد اسلامی: مالکیت اعتباری پول: مالکیت عمومی پول، نورالله صالحی آسفیجی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، دوره ۳، شماره ۱، بهار ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل ماهیت، منشأ و ارزش پول از منظر چارچوب عام نظام پولی اقتصاد اسلامی، حسین عیوضلو و محسن رضایی صدرآبادی و جواد نوری، دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، دوره ۱۰، شماره ۲، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی جبران کاهش ارزش پول (با رویکرد مبنایی تحلیل ماهیت پول)، محمداسماعیل توسلی و محمد نصر اصفهانی، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره۲۴، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل رأی وحدت رویه شماره ۷۳۳ هیأت عمومی دیوان عالی کشور؛ با تأکید بر ماهیت پول و تمایز کاهش ارزش پول، خسارت تأخیر تأدیه و خسارت ناشی از افزایش قیمتها، عباس کریمی و محمدهادی جواهرکلام، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، شماره ۱۷، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- پول به مثابه انفال؛ مبنای نظری تأمین مالی درون زای تولید، مهدی محمدی، فصلنامه راهبرد اقتصادی، شماره ۳۳، تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی و تحلیل مثلیت پول‌های اعتباری از دیدگاه فقهی- حقوقی، مرتضی محمدی راد و سید محمد شفیعی دارابی و نسرین کریمی، دوفصلنامه مطالعات حقوقی معاصر، شماره ۲۰، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت‌شناسی پول از دیدگاه اسلام و پول گرایی (مانیتاریسم)، مهدی وطن پرست و محدثه جعفری نسب کرمانی، ششمین کنفرانس ملی علوم انسانی و مطالعات مدیریت، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقدی بر نظریات فقهی و حقوقی لزوم یا عدم لزوم جبران کاهش ارزش پول ناشی از تورم، مرتضی محمدی راد و نسرین کریمی و سید محمد شفیعی مازندرانی، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۴۱، بهار ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیلی از رویکردهای وجودی به «پول» با تکیه بر نظریات علامه طباطبایی(ره) و زیمل، محمد رحیمی و سید عقیل حسینی و حسین حسن زاده سروستانی، دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، شماره ۱۸، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت حقوقی اسکناس و آثار مترتب بر آن، محمد حاتمی کیا، فصلنامه آراء، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. چکیده مقاله را مقاله را از اینجا ببینید
- پول مثلی است یا قیمی؟، طیبه احمدی و عبداله بهمن پوری و میلاد جمالی، ششمین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی، اقتصاد و حسابداری ایران، ۱۳۹۹ش. چکیده مقاله را مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت پول و جایگاه آن در آراء فقها و قوانین موضوعه، فائزه عظیم زاده اردبیلی و الهام حسین رنجبر، کنگره ملی تحقیقات بنیادین در مدیریت اقتصاد و حسابداری، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت و کارکرد پول و ارز دیجیتال، حسین علی احمدی جشفقانی و مریم عرب، نخستین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، شیراز، ۱۳۹۸. مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت پول و جبران کاهش ارزش آن در فقه امامیه و حقوق ایران، سیما مدنی و علی عارفی مسکونی، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تأملی فقهی پیرامون مقوّم مثلیت پول‌های اعتباری، مرتضی محمدی راد و نسرین کریمی و سید محمد شفیعی دارابی (مازندرانی)، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی تحولات ماهیت پول از دیدگاه فقهی اقتصادی چگونگی ورود اسکناس به چرخه اقتصاد، محمد کوچکی گلفزانی و علی ابوالحسنی و محسن مطلبی، دومین کنفرانس ملی حسابداری-مدیریت و اقتصاد با رویکرد اشتغال پایدار و نقش آن در رشد صنعت، ملایر، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تبیین ماهیت پول در چهارچوب «نظریه اعتباریات علامه طباطبایی»، محمداسماعیل توسلی، فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی، شماره ۷، تابستان ۱۳۹۶ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- گونه‌شناسی انواع پول، از پول کالایی تا بیت کوین، حسین میثمی، فصلنامه تازه‌های اقتصاد شماره ۳، ۱۳۹۶ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت پول از منظر فقه اسلامی، مهدی رهبر و منیره خطیبی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۹، بهار و تابستان ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مفهوم و ماهیت پول و ضمان مربوط به کاهش ارزش و خسارت تاخیر تادیه در بازپرداخت قرض اسکناس، علی اکبر ایزدی فرد، حمید ابهری، حسین بهرامی، دو فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی)، شماره ۲۷، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول در اقتصاد اسلامی از دید اعتباریات علامه طباطبایی(ره)، حسن سبحانی و علی‌اصغر قائمی‌نیا، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره ۱۶، شماره ۶۳، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی قابلیت جبران ضرر ناشی از کاهش ارزش پول، سیدمحمد صادق طباطبائی و پگاه سرمدی، دوفصلنامه مطالعات حقوق معاصر، شماره ۱۰، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول مثلی یا قیمی؟، مهرنوش حسینی کلشتری، شهر قانون، شماره ۱۶، ۱۳۹۴ش.
- ارزیابی انتقادی رویکردهای موجود در هستی‌شناسی پول ارائه تفسیری بدیل، حسن سبحانی و حسین درودیان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۵۷، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نظریه‌پردازی ماهیت پول در اقتصاد اسلامی و غرب، محمد اسماعیل توسلی، مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره ۳۰۲، ۱۳۹۳ش.
- موضوعات پیشرفته در مالیه اسلامی با تأکید بر بانکداری اسلامی، اصغر ابوالحسنی هستیانی و رفیع حسنی مقدم، دوفصلنامه پژوهش‌های مالیه اسلامی، شماره ۱، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- اثر ماهیت سرمایه در تعیین حرمت و حلیت بهره پول، غلامرضا مصباحی مقدم و مجتبی سیدحسین زاده، فصلنامه اقتصاد اسلامی شماره ۵۰، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی دیدگاه غربی و رویکرد اسلامی به ارتکاز ذهنی از ماهیت پول و اعتبار، محمدمهدی مجاهدی مؤخر و رحیم دلالی اصفهانی و سعید صمدی و رسول بخشی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره ۶۵، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تاریخچه پول و روند تکامل آن، حسین تفقدی اسراری، فصلنامه تاریخ پژوهی، شماره ۵۴، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی دیدگاه غربی و رویکرد اسلامی به ارتکاز ذهنی از ماهیت پول و اعتبار، محمدمهدی مجاهدی موخر، رحیم دلالی اصفهانی، سعید صمدی، رسول بخشی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره۶۵، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مفهوم و ماهیت پول و ضمان مربوط به کاهش ارزش و خسارت تأخیر تأدیه در بازپرداخت قرض اسکناس، علی اکبر ایزدی‌فرد و حمید ابهری و حسین بهرامی، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۲۷، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- چیستی پول در اقتصاد اسلامی، علی اصغر ابوالحسنی هستیانی و جهانگیر بیابانی و ابوالقاسم اثنی عشری و امیری محمد کهندل، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۴۸، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تحلیل ماهیت پول، محمداسماعیل توسلی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۴۸، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی و نقد نظریه‌های اندیشه وران اقتصادی غرب درباره ماهیت پول، اکبر کمیجانی و هادی عربی و محمداسماعیل توسلی، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره ۵۱، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- قدرت خرید؛ مقوم مثلیت پول‌های اعتباری، حسن آقا نظری، حسین غفوری چرخابی، دو فصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، شماره ۱۳، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت پول از جهت مثلی یا قیمی بودن، ابوالفضل فرحبخش، فصلنامه گفتمان حقوقی، شماره ۱۷ و ۱۸، ۱۳۸۹ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- چیستی پول امروزی و امور مربوط به آن، احمد حسنی، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۸۹، ۱۳۸۹ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- تحلیل حقوقی ماهیت پول الکترونیکی، ابراهیم عبدی‌پور، دوفصلنامه حقوق خصوصی، شماره ۱۶، بهار و تابستان ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- رابطه ی «مثلی» و «قیمی» با جبران کاهش ارزش پول، محمدجواد ولی زاده و محمدحسن حائری، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت و کارکرد پول اصل محوری در جبران کاهش ارزش پول مقایسه اقتصادهای متعارف و اسلامی، علی حسن زاده و احمد مجتهد، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، ۱۳۸۸ش، شماره ۱۲۵. مقاله را از اینجا ببینید
- موضوع‌شناسی پول و جایگاه آن در احکام فقهی کاهش ارزش پول، علیرضا امینی، عباس سماواتی، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، پیاپی ۸، ۱۳۸۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول و احکام فقهی آن، فیاض قرایی، فصلنامه مقالات و بررسی‌ها، شماره ۸۰، ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی و نقد نظریات برخی از اندیشه‌وران اسلامی درباره ماهیت پول، محمداسماعیل توسلی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۱۹، ۱۳۸۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مروری بر ماهیت‌شناسی پول و دیدگاه فقیهان، معروف علی احمدوند، فصلنامه فقه، شماره ۳۶، ۱۳۸۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مرورى بر ماهیت‌شناسى پول و دیدگاه فقیهان، معروفعلی احمدوند، فصلنامه فقه، شماره ۳۶، ۱۳۸۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- جنبه‌های فقهی پول، غلامرضا مصباحی، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، شماره ۱۳ و ۱۴، ۱۳۸۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ضمان کاهش ارزش پول از دیدگاه فقه و حقوق، حبیب الله طاهری، مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۱۱، ۱۳۸۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- جنبه‌های فقهی پول، غلامرضا مصباحی، دوفصلنامه دین و ارتباطات، شماره ۱۳و ۱۴، ۱۳۸۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول امروز، مثلى یا قیمى یا ماهیت سوم؟، احمدعلى یوسفى، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۱۴، ۱۳۷۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول جدید از نگاه اندیشمندان، احمدعلی یوسفی، فصلنامه فقه اهل بیت شماره ۱۶، ۱۳۷۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول و پرسشهای جدید فقهی، عبدالرضا ایزدپناه، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۷، ۱۳۷۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- پول در اقتصاد اسلامی، ایرج توتونچیان، فصلنامه آینده پژوهی مدیریت، شماره ۲، ۱۳۶۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
عربی
- فتوى شرعية حول النقود الورقية للشيخ محمد ياسين عبدالله السنجاري: دراسة وتحقيق، محمد بن ياسين بن عبدالله بن أحمد السنجاري، عراق، مجلة كلية العلوم الإسلامية، شماره ۲۵، جلد ۱۷، ۲۰۲۲م.
- آراء علماء شبه القارة الهندية حول الورق النقدي في القرن الماضي: دراسة تحليلية نقدية، پاکستان، أسد الله محمد حنيف، الدراسات الإسلامية، شماره ۲، جلد ۵۵، ۲۰۲۰م. از اینجا ببینید
- فقه الورق النقدي عند متأخري الأمامية، إبراهيم صلاح عبدالمهدي، عراق، آداب الكوفة، شماره ۳۱، جلد ۱۰، ۲۰۱۷م.
- بحث الورق النقدی حقیقة و حکما، عبدالله بن سلیمان بن منیع، مجلة المجمع الفقهی الاسلامی، شماره ۱، ۲۰۰۳ش. از اینجا ببینید
- النقود في الفقه الإسلامي : دراسة مقارنة، پاکستان، الدراسات الإسلامية، محمد تاج شيخ عبدالرحمن أحمد العروسي، شماره ۱، ج ۳۸، ۲۰۰۳م.
- النقود في الإسلام، متوكل بن عباس مهلهل، عربستان سعودی، العقيق، شماره ۹ و ۱۰، جلد ۵، ۱۹۹۶م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة، عبدالعزيز خياط، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة، عبدالله بن الشيخ المحفوظ ابن بية، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة، محمد علي عبدالله، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة، عبدالله بن الشيخ المحفوظ ابن بية، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة: النقود الورقية، ، علي أحمد السالوس، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة: أحكام النقود الورقية، أبو بكر دوكوري، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة: أحكام النقود الورقية، محمد عبداللطيف الفرفور، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
- أحكام النقود الورقية وتغير قيمة العملة في نظر الشريعة الإسلامية، محمد عبده عمر، عربستان سعودی، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۳، جلد ۳، ۱۹۸۷م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- ماهیت پول در نظام حقوقی ایران و مذاهب خمسه، الهام حسین رنجبر، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ماهیت پول و جبران کاهش ارزش آن در فقه امامیه و حقوق ایران، سیما مدنی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ماهیت پول و آثار خلق پول (بانکی) در اقتصاد متعارف: یک ارزیابی انتقادی از منظر اقتصاد اسلامی، حسین درودیان، دکتری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ماهیت فقهی پول، سیدحسین طباطبایی اصل، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ماهیت پول و رابطه‌ی آن با تادیه دیون پولی، امیر اصغرلو، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سمنان، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل ماهیت پول و اثر آن بر منضبط کردن حقوقی سیاست‌های پولی (در اقتصاد اسلامی)، محمداسماعیل توسلی، دکتری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشکده علوم اجتماعی، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل مفهوم پول و ربا در اقتصاد اسلامی (مطالعه تطبیقی آراء اندیشمندان اسلامی)، کارشناسی ارشد، سمیه غلامی پور، دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ماهیت حقوقی پول و آثار آن، حسین بهرامی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل فقهی حقوقی ضرر قابل جبران، پگاه سرمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل فقهی پول، محمدعیسی هاشمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۸۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- سیستمهای پولی: تحلیلی (تطبیقی - فقهی)، احمد شعبانی، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۶۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی سیستم بانکداری اسلامی و نقش پول در آن با توجه به ماهیت پول، بیژن عبدی ساوجیان، کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)، .ش۱۳۶۹
عربی
- أحکام الأوراق النقدیة و التجاریة فی الفقه الإسلامی، ستر بن ثواب الجعید، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة أم القری مكة، ۱۴۰۶ق. از اینجا ببینید
- تحليل و ضبط قيمة العملة من وجهة نظر إسلامية، حاج موسی سهيلة، جامعةالجزائر. از اینجا ببینید
- نشأة النقود و تطورها، اسامة العانی، الجامعة الفارابی. اینجا ببینید
زبان دیگر
- The Nature of Money in Modern Economy – Implications and Consequences، Stephen Zarlenga and Robert Poteat، از اینجا ببییند
منابع دیگر
- النقود تعريفها - أنواعها ووظائفها، هادی خلیل، جامعة المنارة. از اینجا ببینید
- النقود - نشأتها و مراحل تطورها و وظائفها و تقسيماتها. از اینجا ببینید