ترمیم عضو پس از اجرای حد (منابع مطالعاتی)
ترمیم عضو پس از اجرای حد یا پیوند عضوی که به حکم قصاص قطع شده است، از جمله مسائلی است که پیشرفت علم پزشکی و امکانات نوین آن پیش روی دانش فقه قرار داده است. پرسش اساسی در این بحث این است که آیا شرع اجازه پیوند دست، پا یا هر عضو قطع شده به سبب حد یا قصاص را می‌دهد یا نه. همچنین آیا پیوند زدن عضو قطع شده با اصل مجازات منافات دارد یا خیر؟ آیا با پیوند عضو قطع شده فلسفه اجرای حدود ـ مثلاً بقای اثر حد برای عبرت دیگران - از بین نمی‌رود؟ پرسش دیگر این است که در قصاص، آیا رضایت مجنی‌علیه شرط جواز ترمیم یا پیوند است یا خیر؟ حال در صورتی که قائل به عدم جواز پیوند باشیم و جانی عضو قطع شده را ترمیم کند، آیا مجنی‌علیه یا خود دستگاه قضایی می‌تواند قصاص را بار دیگر انجام دهد؟ برخی بر این باورند که چون پس از اجرای حد، حکم الهی اجرا شده است پیوند عضو قطع شده جایز است؛ اما در مقابل ممکن است حفظ مصلحتی که مبنای اجرای حکم است باعث شود حکم به عدم جواز پیوند دهیم. آیا چنین مبنایی در قصاص ـ به مثابه حق الناس ـ نیز می‌تواند بنیاد قرار گیرد یا خیر؟
بحث ترمیم عضو پس از حد و قصاص در آثار کمی بررسی شده است. در این میان برخی به مستند شرعی حکم و دیگران به بررسی رابطه حکم فقه و حقوق در این مسئله پرداخته‌اند.
کتاب
- پیوند عضو بعد از قصاص، سمیه آخوندی، قم، امتداد حکمت، ۱۴۰۰ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- پیوند عضو بعد از قصاص از منظر فقه و حقوق موضوعه، مرضیه اشرفی، تهران، دانش‌پژوهان شریف‌یار، ۱۳۹۸ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- بررسی قصاص عضو و پیوند اعضا، حسین تاجیک، تهران، آذرفر ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی فقهی پیوند عضو با رویکرد پیوند عضو بعد از قصاص، حمیده مخلصی، تهران، انتشارات سبز رایان گستر، ۱۳۹۵ش.
مقاله
فارسی
- حکم پیوند عضو قطع شده پس از اجرای حدّ سرقت، حمید مسجدسرایی و اعظم نظری، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۱، شماره ۲۰، ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- واکاوی حکم پیوند عضو قصاص شده به خود «جانی» (نقد ماده ۴۴۶ ق.م. ا)، حمید مسجدسرایی، اعظم نظری، فصلنامه فقه پزشکی، سال نهم، شماره ۳۲ و ۳۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مبانی فقهی و حقوقی پیوند اعضای محکومان به قصاص و حدود پس از اجرای حکم، سید احمد میرخلیلی و بهاره کرمی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۳، شماره ۱، فروردین ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- پیوند عضو پس از اجرای حد و قصاص از دیدگاه مذاهب فقهی، محمد جمالی و مصطفی ذوالفقارطلب، دوفصلنامه فقه مقارن، دوره ۳، شماره ۶، آذر ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا ببیند.
- استناد به روایت اسحاق بن عمار بر حکم پیوند عضو پس از قصاص، قاسم عارف و علی‌اکبر عارف، مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره۱، ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا ببینید.
عربی
- الحکم الشرعی لغرس العضو المستأصل فی حد أو قصاص، أیمن فوزی محمد المستکاوی، حولیة کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسکندریة (مصر)، دوره ۷، شماره ۳۳، ۲۰۱۷م.
پایان‌نامه
- تحلیل آراء فقها امامیه در پیوند عضو پس از قصاص و حد با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله هاشمی شاهرودی، مهدی کاظمی آشتیانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- بررسی فقهی حقوقی پیوند اعضاء پس از قصاص، طاهره پریشان ایوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه پیام نور مرکز، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.