وسائل الانجاب الصناعی کتابی است نوشته سید محمدرضا سیستانی که در سه فصل به روش های تلقیح مصنوعی و احکام فقهی مرتبط با آن پرداخته است.

محتوای کتاب

فصل اول

فصل اول شامل تمهید و سه باب است. نوسنده در تمهید به بررسی بارداری شرعی و غیر شرعی پرداخته و بیان می دارد که احکام ولدالزنا تنها بر بارداری حاصل از نزدیکی بدون محرمیت و با علم به عدم محرمیت، مترتب می‌شود و صورت های دیگرِ بارداری غیرشرعی مانند تزریق اسپرم مرد اجنبی در رحم زن شوهردار، احکام بارداری حاصل از زنا را ندارد.(ص14) پس از مقدمه نویسنده در سه باب به بررسی روش های سه گانه تلقیح مصنوعی از منظر فقهی پرداخته است.

باب اول: تزریق اسپرم در رحم زن

تزریق اسپرم زوج

در این حالت چنانچه تلقیح با رضایت طرفین همراه باشد دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد و جایز است اما چنانچه رضایت طرفین حاصل نباشد، هیچیک از زوجین حق الزام دیگری به تلقیح مصنوعی را ندارد؛ با این وجود اگر تلقیح انجام شود بارداری حاصل از آن، حکم بارداری مشروع را دارد.(ص 20 و 24و 35) همچنین اگر منی زوج (جهت بالابردن احتمال بارداری) با منی مرد اجنبی ممزوج شود جواز تلقیح با اشکال مواجه است اما بارداری حاصل از آن حکم بارداری مشروع را دارد.(ص37) همچنین تلقیح با اسپرم زوج در زمان عده طلاق رجعی یا عده فوت نیز جایز است.(ص39 و 41)

تزریق اسپرم مرد اجنبی

نویسنده استدلال به آیات، روایات و اصاله الاحتیاط برای حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم مرد اجنبی را ناتمام دانسته و تنها استدلال به ارتکاز متشرعه را می‌پذیرد. در تبیین این ارتکاز باید توجه داشت که بارداری از غیر زوج(استبضاع) پیش از اسلام امری رایج بوده و پس از اسلام به صورت امری حرام در ارتکاز متشرعه درآمده است و این ارتکاز خاستگاه شرعی دارد. بنابراین ارتکاز متشرعه می‌تواند دلالت بر حرمت بارداری از غیر زوج نماید.(ص67) با این وجود نویسنده در انتهای باب و در مقام نتیجه‌گیری، فتوا به حرمت تلقیح با اسپرم مرد اجنبی نداده و به احتیاطِ واجب اکتفا نموده است.(ص91)