تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب)
صفحه پودمان:Message box/ambox.css محتوایی ندارد.
 | توجه! این مقاله در حال نگارش است و ممکن است مطالب آن تغییر کند. پس از نهایی شدنِ مقاله، این برچسب برداشته میشود. |
تنبیه الامه و تنزیه المله از مشهورترین رساله‌های سیاسی در عصر مشروطه است که در دفاع از سلطنت مشروطه و در مخالفت با حکومت استبدادی توسط میرزا محمدحسین غروی نائینی نوشته شد.
معرفی اجمالی
تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة رساله‌‌ای سیاسی که توسط میرزا محمدحسین نائینی در دفاع از حکومت انتخابی و مخالفت با سلطنت مطلقه و حکومت استبدادی در ربیع‌الاول ۱۳۲۷ق (پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه قاجار و پیش از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان) نوشته شد و در همان سال در بغداد به چاپ رسید.
جایگاه کتاب
این کتاب مورد تأیید محمدکاظم خراسانی و عبدالله مازندرانی دو فقیه معروف آن زمان نیز قرار گرفت.
نویسنده
فهرست
کتاب شامل یک مقدمه، پنج فصل و دو مقصد در خاتمه آن است. در مقدمه مطالبی درباره حقیقت استبداد و مشروطیت، دولت، قانون اساسی، مجلس شورای ملی، آزادی و مساوات آمده است.
فصول پنج گانه کتاب نیز عبارت‌اند از:
- حقيقت سلطنت نزد اديان و عقلا: پژوهش در بنیان سلطنت مجعوله در دین اسلام و توضیحِ اینکه نزد همه شرایع و حکما و عقلا سلطنت استبدادی پذیرفته نیست و سلطنت فقط به اقامه «وظایف و مصالح لازمه نوعیه» محدود است.
- تحديد سلطنت در عصر غيبت: بحث درباره اینکه در عصر غیبت چون دسترسی به صاحب مقام عصمت ممکن نیست و نایبان عام امام (فقیهان) نیز از «اقامه وظایفِ» حکومتی به دور مانده‌اند، واجب است سلطنت از شکل استبدادی به صورت «تحدید استیلای جَوْری» ارجاع گردد.
- مشروطه و تحديد سلطنت: کفایت حکومت مشروطه برای محدودساختن حاکمیت.
- پاسخ به شبهات و مغالطات: بررسی شبهه‌ها و ایرادهایی که درباره تأسیس حکومت مشروطه مطرح شده است.
- صحت و مشروعيت مداخله نمايندگان مجلس و شرائط و وظائف آنان: شرایط صحت و مشروعیت دخالت نمایندگان منتخب مردم در سیاست و وظایف آنان.
خاتمه کتاب نیز دربرگیرنده دو «مقصد» (بخش) است: