قرارداد بی او تی (منابع مطالعاتی)
قرارداد بی او تی (BOT) قرارداد ساخت، بهره‌برداری و انتقال است. طبق این قرارداد یک کنسرسیوم خصوصی با مجوز دولت پروژه‌ای را می‌سازد و برای مدتی از آن بهره‌برداری می‌کند و پس از انقضای مدت قرارداد پروژه را به دولت منتقل می‌کند. این نوع قرارداد بیشتر در پروژه‌های بزرگ و پیمانکاری استفاده می‌شود. برای مثال نماینده دولت یا بخش خصوصی با شرکت کارگزاری قرارداد می‌کند که یک پروژه با مالکیت خود احداث و راه‌اندازی نموده و پس از مدت معینی بهره‌برداری، آن را واگذار نماید. این قرارداد در احداث پروژه‌های بزرگ مانند نفت و گاز، معادن، صنایع مادر و همچنین در راه‌اندازی کسب و کارها به کار برده می‌شود.
این قرارداد به صورت‌های مختلفی قابل تنظیم است: ۱.در قالب عقود اسلامی مانند مصالحه، اجاره، جعاله و وکالت ۲. در قالب عقود ترکیبی مانند اجاره و مصالحه ۳. در قالب یک عقد جدید مستقل. مشروعیت قرارداد بی او تی از منظر فقهی مورد بحث و بررسی محققان قرار گرفته و در قالب مقاله، کتاب و پایان‌نامه منتشر گردیده است.
کتاب‌ها
فارسی
- آسیب‌شناسی قراردادهای بی او تی در حقوق ایران، علیرضا نوازی، تهران، نشر سنجش و دانش، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل حقوقی قراردادهای بی او تی، حسن سلیمانی، شهلا شاهسونی، تهران، نشر مجد، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قراردادهای بی او تی: تنظیم، ساختار و قوانین حاکم، عبدالحسین شیروی، تهران، نشر میزان، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- القضاء فی العقود المالیة طبقا للشریعة الاسلامیة (الفصل السادس)، هیزع ناصر البرکاتی، لندن، نشر کُتُب، ۲۰۲۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- النظام القانونی لعقود البوت و الفیدیک و عقد الأشغال العامة و وفقا لاحکام المحکمة الاداریة العلیا و فتوی مجلس الدولة و ما أستقر علیه الفقة و القضاء، أمیر فرج یوسف، المکتب العربی الحدیث، ۲۰۱۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التزامات المتعاقد فی عقود التشیید، و التشغیل و نقل الملکیة، B.O.T دراسة مقارنة، هادی نجم العزاوی، قاهرة، المرکز القومی للاصدارات القانونیة، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- العقود الدولیة: عقد البوت B.O.T فی القانون المقارن، إلیاس نصیف، لبنان، منشورات الحلبی الحقوقیة، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الوجیز فی عقود البوت B.O.T، مصطفی عبد المحسن الحبشی، دارالکتب القانونیة، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقود البوت فی القانون المقارن، عبدالفتاح حجازی، مصر، دار الکتب القانونیة، ۲۰۰۸م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقود البوت و التطور الحدیث لعقد الالتزام، جابر نصار، لبنان، دار النهضه العربیه، ۲۰۰۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- النظام القانونی لمشروعات البوت B.O.T البناء - التشغیل - نقل الملکیة، صالح بکر الطیار، مرکز الدراسات العربی-الأوروبی، ۲۰۰۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- بررسی تحلیلی بر قراردادهای بیع متقابل و بی.او.تی با تطبیق بر فقه امامیه، روح الله آهنگران، فصلنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، دوره ۱، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی قراردادهای بی.او. تی (Bot)، بلال شاکری و حسین ناصری مقدم، فصلنامه فقه، دوره ۲۵، شماره ۹۵، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مقایسه مزایا و معایب قرارداد استصناع و قرارداد BOT در اجرای پروژه‌های دولتی، نجادعلی الماسی و سید محمد امارتی موسوی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، دوره ۲، شماره ۱، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قرارداد ساخت، بهره‌برداری و انتقال از نگاه فقهی، مرتضی ترابی، دوفصلنامه مطالعات فقه امامیه، دوره ۹۲، شماره ۱، ۱۳۹۲ش. مقاله را اینجا ببینید
- قرارداد ساخت، بهره‌برداری و انتقالی از منظر فقهی، مرتضی ترابی، فصلنامه تخصصی پژوهشنامه فقهی، شماره ۱، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- التنظیم التشریعی لعقود البوت فی القانون المصری B. O. T، سعاد حسنی، مصر، المجلة القانونیة، المجلد ۱۱، العدد ۶، ۲۰۲۲م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- سلطات الإدارة العامة فی عقود البوت B. O. T. : دراسة مقارنة فی التشریع الإماراتی و التشریع المصری، فیصل عبدالحافظ الشوابکة، مجلة کلیة الشریعة و القانون بتفهنا الأشراف، المجلد ۵، العدد ۲۳، ۲۰۲۱م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الإفادة من نظام الـ "BOT" لتفعیل صیغة الحکر فی الوقف الإسلامی، رشیدة برکات، مجلة الإحیاء، المجلد ۲۰، العدد ۲۵، ۲۰۲۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- إشکالیات رقابة مجلس الدولة لمشروعیة عقود البوت (B.O.T)، کریم سید محمد السید أبو العزم، مصر، المجلة القانونیة، المجلد ۸، العدد ۳، نوفمبر ۲۰۲۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- دور الشراکة بین القطاعین العام و الخاص فی تعزیز القدرة التنافسیة لتنمیة قطاع النقل وفقا لعقد البناء - التشغیل و نقل الملکیة: دراسة حالة مطار الملکة علیاء الدولی، أمنة حدیدی، مجلة الأکادیمیة للدراسات الاجتماعیة و الإنسانیة، المجلد ۱۲، العدد ۲، ۲۰۲۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقد البوت (B.O.T) حقیقته و تکییفه الفقهی و حکمه الشرعی، أحمد شحدة أبوسرحان، اردن، دراسات علوم الشریعة و القانون، المجلد ۴۶، العدد ۳، ۲۰۱۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقد البوت B. O. T. : طبیعته القانونیة و آفاق تطبیقه فی العراق، جاسم کاظم کباشی، مجلة الجامعة العراقیة، المجلد ۱، العدد ۴۶، ۲۰۱۹م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التزامات الإدارة غیر المالیة فی عقد البناء و التشغیل و نقل الملکیة (B.O.T): دراسة مقارنة، ماجد ملفی زاید الدیحانی، مجلة الحقوق، المجلد ۱۶، العدد ۲، ۲۰۱۹م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- توظیف عقد البناء و التشغیل و النقل (B. O. T.) فی إنشاء وإدارة المرافق العامة: دراسة فقهیة، أحمد الجزار محمد داود بشناق، مجلة البحث العلمی الاسلامی، المجلد ۱۳، العدد ۲۹، ۲۰۱۸م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقود البناء و التشغیل و نقل الملکیة (بوت - BOT) و دورها فی التنمیة، محمد أحمد کرواد، مجلة البحوث القانونیة، السنه ۳، العدد ۲، ۲۰۱۶م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقد الإنشاء و التشغیل و تحویل الملکیة بوت (B.O.T): دراسة فقهیة مقارنة، محمود صدیق رشوان، مجلة کلیة أصول الدین و الدعوة بأسیوط، المجلد ۱، العدد ۳۲، ۲۰۱۴م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تطوير تعمير الوقف بصيغة عقد البناء والتشغيل والإعادة B. O. T : دراسة فقهية، عبدالله بن محمد العمراني، مجلة العلوم الشرعية (عربستان سعودی)، شماره ۳۱، ۲۰۱۴م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقد البناء و التشغیل و الاعادة- الحکم الشرعی و التکییف الفقهی، مرتضی الترابی، ایران، مجلة فقه أهل البیت (عربی)، العدد ۶۴، ۲۰۱۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قیاس الأضرار فی منازعات عقود البناء و التشیید فی ضوء نماذج عقود فیدک و القانون المقارن، عبدالحمید نجاشی عبد الحمید الزهیری، مؤتمر الثامن عشر عقود البناء و التشیید بین القواعد القانونیة التقلیدیة و النظم القانونیة المستحدثة، ۲۰۱۰م. مقاله را اینجا ببینید
- وسائل تسویة منازعات عقود البوت بطرق ودیة فی شوء القانون الإماراتی، کامران حسین الصالحی، مؤتمر الثامن عشر عقود البناء و التشیید بین القواعد القانونیة التقلیدیة و النظم القانونیة المستحدثة، ۲۰۱۰م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التحکیم فی عقود التشیید و الاستغلال و التسلیم(B. O. T)، محمد الروبی، مؤتمر التحکیم التجاری الدولی، ۲۰۰۸م. مقاله را اینجا ببینید
- التحکیم فی العقود الإداریة وعقود الـB.O.T، دویب حسین صابر عبد العظیم، مؤتمر التحکیم التجاری الدولی، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التحکیم فی مجال العقود الإداریة، دراسة مقارنة بین القانونین الفرنسی و المصری، شریف یوسف خاطر، مؤتمر التحکیم التجاری الدولی، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- مقایسه قرارداد ساخت، بهره‌برداری و انتقال (B.O.T) در حقوق موضوعه و قرارداد استصناع در فقه، سید محمدمهدی امارتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت حقوقی، شرایط و آثار قرارداد BOT و تطبیق آن در نظام حقوقی ایران، محمدرضا صابونیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، پردیس بین‌المللی ارس، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ماهیت حقوقی و آثار قرارداد ساخت و مقایسهٔ آن با عقد استصناع، عصمت منادی‌فرد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شاهد، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی قراردادهای ساخت، بهره‌برداری،انتقال(BOT)، وحیده دهقان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۱ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- انتقال مالکیت در قراردادهای ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT)، علی حمدالهی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی عقد استصناع (سفارش ساخت) در فقه و حقوق (گفتار سوم)، فاطمه دهقانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- النظام القانونی لعقد البناء و التشغیل و نقل الملکیة، دراسة مقارنة بین العراق و ایران و لبنان، اسو غازی ستار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۲۰۲۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- عقد البناء والتشغیل ونقل الملکیة B. O. T: نموذج حدیث، فاطمة نایف محمد القرعان، رساله دکتری، جامعة العلوم الإسلامیة العالمیة، ۲۰۱۴م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التحکیم فی العقود الإداریة فی النظام السعودی و الفقه الإسلامی دراسة مقارنة(المبحث الثانی فی عقد البوت)، حسن حسین حسن آل‌سلیمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کلیة الشریعة و اصول الدین، جامعة ملک خالد، ۲۰۱۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- الأحکام القانونیة و الفقهیة لعقود البناء والتشغیل ونقل الملکیة دراسة مقارنة، جراح فارس المطیران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، کلیة دارالعلوم، جامعة المنیا، ۲۰۰۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر