کنترل جمعیت (منابع مطالعاتی)
کنترل جمعیت مجموع اقداماتی است که باعث تنظیم میزان زاد و ولد در کشور می‌شود. با پیشرفت علم پزشکی و کاهش مرگ و میر کودکان و نوزادان، جمعیت دنیا رشد روز افزونی پیدا کرد و این امر بعضی از سیاستگذاران را بر این داشت که با وضع قوانین، جمعیت را کنترل کنند تا علاوه بر تأمین امنیت غذایی آنها، توان مدیریت را از دست ندهند.
تنظیم خانواده • عقیم‌سازی • فرزندآوری • افزایش جمعیت • حق باروری
در جمهوری اسلامی ایران سیاست کاهش جمعیت در دهه ۷۰ اجرا شد که مخالفان و موافقان زیادی داشت. در سال‌های اخیر با توجه به رشد منفی جمعیت، سیاست کنترل جمعیت تغییر کرد و سیاست‌های تشویقی برای افزایش جمعیت گذاشته شده است.
آنچه در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم این است که: این مسئله در فقه از چه جایگاهی برخوردار است؟ از لحاظ فقهی آیا حکومت حق اعمال قانون در اینگونه موارد را دارد؟ حکم تخطی از این دسته قوانین چیست؟ قواعد فقهی در این مسئله کدام است؟
تنظیم خانواده، عقیم‌سازی و سقط جنین از جمله مسائل اجتماعی مربوط به کنترل جمعیت است که فقه معاصر به احکام آن پرداخته است. منابع ذیل برای پاسخ به سوالات فوق جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- درآمدی بر فقه جمعیت، محمدحسن شفیعی، قم، انتشارات موسسه فرهنگی میراث نبوت، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تنظیم خانواده (درآمدی تحلیلی بر کنترل جمعیت از منظر فقه با رویکرد علوم تربیتی)، میلاد صالحی، همدان، فراگیر هگمتانه، ۱۴۰۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- افزایش جمعیت: مستندات قرآنی - روایی، ابوالقاسم عاصی مذنب و سید عباس میری، یزد، دانشگاه آزاد یزد، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جمعیت از دیدگاه اسلام، مریم بلول‌بر، اهواز، انتشارات ترآوا، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی کنترل نسل شیعه از منظر فقه شیعه و پیامدهای آن، فرنوش شریعتی‌سرابی، تهران، راز نهان، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جمعیت در منابع اسلامی (جهت تدوین سیاست‌های کلی)، محمدحسین پوریانی، تهران، نشر موجک، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تنظیم خانواده از دیدگاه فقه اسلامی، عبدالرضا طرزی، قم، نشر فادی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- من قاتل نیستم: جمعیت و فرزندآوری از منظر شریعت، صالح قاسمی، تهران، نشر خیزش نو، ۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی کنترل جمعیت از دیدگاه فقه و حقوق، فضل‌الله پیرمحمدی، قم، همای غدیر، ۱۳۹۵ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت از دیدگاه فقه امامیه و فقه حنفی، قنبر جاوید، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تکثیر و تحدید جمعیت در آینه فقه اسلامی، عبدالرضا محمدحسین‌زاده، علی عارفی، کرمان، پیام مصطفی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احکام شرعی و قانونی تنظیم خانواده، علی نعمتی، تهران، لوح سفید، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت از دیدگاه اسلام، فرج‌الله نادری، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اسلام و ساماندهی جمعیت، حسن رهبری، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین: آرا و مبانی فقهی - حقوقی، محمدهادی طلعتی، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی تنظیم خانواده، سید حسن خمینی، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اسلام و تنظیم خانواده، سید محمدعلی ایازی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- رساله ن‍ک‍اح‍ی‍ه: کاهش جمعیت ض‍رب‍ه‌ای س‍ه‍م‍گ‍ی‍ن بر پ‍ی‍ک‍ر مسلمین، محمدحسین حسینی طه‍ران‍ی، تهران، پرتو دانش، ۱۳۷۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- - تنظيم النسل وتحديده في الإسلام، شوقی ابراهیم علام، مصر، دار الإفتاء المصرية و دار الكلمة، ۲۰۲۱م.
- مجلة مجمع الفقه الإسلامي التابع لمنظمة المؤتمر الإسلامي بجدة، مجموعة من المؤلفين، شماره ۵، تصدر عن منظمة المؤتمر الاسلامي بجدة. لینک دریافت کتاب
- تنظیم النسل فی إطار فقة النوازل دراسة مقارنة مع التعمق، عبدالله مبروک النجار، دار النهضة العربیة، قاهرة، ۲۰۱۰/۲۰۰۹م. کتاب را اینجا ببینید.
- تحدید و تنظیم النسل فی ضوء الشریعه و العلم الحدیث، سید حسین موسوی صافی، قم، نور وحی، ۱۳۸۷ش.
- النسل، فریدة بنت صادق زوزو، مکتبة الرشد، ریاض، ۱۴۲۷ ق /۲۰۰۶ م. کتاب را اینجا ببینید.
- تحدید النسل والإجهاض فی الإسلام، محمد عبدالقادر أبوفارس، جهینة، عَمان، ۱۴۲۴ ق/ ۲۰۰۳ م. کتاب را اینجا ببینبد.
- موقف الإسلامیین من المشکلة السکانیة وتحید النسل، خلیل علی حیدر، مرکز الإمارات للدراسات و البحوث الإستراتیجیة، ابوظبی، ۲۰۰۲م. کتاب را اینجا ببینید.
- مسألة تحدید النسل: وقایة و علاجا، محمد سعید رمضان البوطی، مکبة الفارابی، دمشق، ۱۴۰۹ق / ۱۹۸۸م. کتاب را اینجا ببینبد.
- تحدید النسل علی ضوء الکتاب والسنة، موسی محمد علی، عالم الکتب، بیروت، ۱۴۰۵ق / ۱۹۸۵م. کتاب را اینجا ببینید.
- قضیة تحدید النسل فی الشریعة الإسلامیة، أم‌کلثوم یحیی مصطفی الخطیب، دارالسعودیة للنشر و التوزیع. ۱۴۰۲ق / ۱۹۸۲م. کتاب را اینجا ببینبد.
- تنظيم الأسرة وتنظيم النسل، محمد أبو زهرة، دارافکر العربی، ۱۹۷۶م. کتاب را اینجا ببینید.
- تنظیم النسل بین الحل والحرمة دراسة مقارنة فی الشریعة الإسلامیة، فرج زهران الدمرداش، دار المعرفة الازهریة، اسکندیریه، بیتا. کتاب را اینجا ببینبد.
- منهج التشریع الإسلامی وحکمته ویلیه تعدد الزوجات وتحدید النسل، محمد الأمین بن محمد المختار الجکنی الشنقیطی، عطیة سالم محمد، المکتبة العلمیة، مدینه، بیتا. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- قواعد فقهی عدم جواز سیاست‌گذاری‌های تحدید نسل با تحلیل مضمون بیانات مقام معظم رهبری، محسن مروتی شریف آباد و قربان آهنگری کیاسری و محمود سرافراز و هادی کاظم زاده، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره ۴۸، ۱۴۰۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی ادله مخالفان کنترل جمعیت از دیدگاه فقه امامیه و احناف، محمدالله رفیعی، دوفصلنامه جستارهایی در فقه پزشکی، شماره ۸، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تنظیم خانواده در اسلام با نگاهی به قواعد فقهی و اصول عملی، محمد معلم و سید جواد خاتمی و موسی حکیمی صدر، فصلنامه فقه و حقوق نوین، شماره ۱۱، پاییز ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی و نقد ادله کنترل جمعیت از دیدگاه فتاوای فقهای معاصر، حسین جلائری نوبری، ماهنامه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، شماره ۴۷، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مبانی فقهی ناظر بر فرزندآوری و تکثیر موالید در فقه شیعه، حسین سلطان‌محمدی و فاطمه سلطان‌محمدی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۱۰۲، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مساله تعقیم از منظر فقه و قرآن، احمد احمدی تبار، دوفصلنامه خانواده در آیینه فقه، شماره ۷، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقد و بررسی تطبیقی دیدگاه‌های موافق و مخالف کنترل جمعیت، احسان ترکاشوند، حسن قره‌باغی، فصلنامه پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، شماره ۳۴، تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل نسل و جمعیت از دیدگاه دین اسلام، اشتیاق حسین، دوفصلنامه جستارهایی در فقه پزشکی، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ادله فقهی کنترل جمعیت در حقوق شهروندی اسلامی با تأکید بر قاعده مصلحت، فاطمه ورزی، محمدرسول آهنگران، مریم آقایی بجستانی، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۶ (ویژه‌نامه)، تابستان ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی احکام کنترل موالید و پیشگیری از بارداری، با رویکردی بر ضرورت افزایش و بحران پیری جمعیت، جمال نیک‌کار، محمود امامی نمین، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره پانزدهم، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال کنترل جمعیت در فقه و حقوق، فاطمه محمدی‌پاک، علی بابامیر ساطحی، حسین جمالی ارمندی، فصلنامه مطالعات حقوق، شماره ۳۰، بهار ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- آسیب شناسی سیاست کنترل موالید و قانون تنظیم خانواده، فائزه عظیم‌زاده اردبیلی و زهرا جلالی، فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره ۶۷، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تبیین و بررسی دیدگاه‌های مستنبط از آیات و روایات در مورد سیاست راهبردی تکثیر موالید و افزایش جمعیت در اسلام، زهرا سادات میرهاشمی و طاهره جلیلی کلهری، دوفصلنامه مطالعات زن و خانواده، شماره ۱۰، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحدید موالید، تزاحم مصالح و مبانی فقهی دخالت حکومت اسلامی، سعید رهایی، نسرین سنجابی، مجید رضایی، منصور مرادی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره دوازدهم، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- واکاوی مقوله کنترل جمعیت با رویکرد دینی، محمود پاکیزه، مسلم شوبکلائی، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۸۸، زمستان ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی سیاست‌های جمعیتی جمهوری اسلامی ایران «با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری»، محسن ملک افضلی اردکانی و سید محمدعلی هاشمی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۷۶، تابستان ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- پژوهشی بر قلمرو اختیار حکومت اسلامی و تدابیر آن در جلوگیری از کاهش نسل، بهنام قنبرپور، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۶۸، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصصر
- سیاست‌های جمعیتی و فراباورهای آن، سید میرصالح حسینی، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۴، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی حمایت از حیات انسانی قبل از انعقاد نطفه در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران، غلامحسین الهام و رضا زهروی، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۶۸، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بازپژوهی رویکردهای فقهی در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، فروزان علایی‌نوین، سوسن آل‌رسول، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۸، زمستان ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطلوبیت افزایش جمعیت مسلمین از نگاه فقهى، رضا اسلامی، فصلنامه فقه، شماره ۷۸، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تأثیر دین بر سیاست‌های جمعیتی و باروری، سعید زارع و حکیمه هاشمی، دو فصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، شماره ۱۰، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قواعد ناظر بر تکثیر موالید، معصومه مظاهری و طیبه سترگ و معصومه رضائیان حق، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۵۷، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت در نگرش فقه و فقهای اسلامی، محمدعلی فکوری، شماره ۲۳، فصلنامه سفیر نور، پاییز ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت در جوامع اسلامی از منظر فقه امامیه، مسعود جهاندوست، دوفصلنامه بلاغ مبین، شماره ۳۲ و ۳۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تنظیم خانواده از دیدگاه فقه امامیه، جمشید جعفرپور و ملاحت بردیده، فصلنامه نامه الهیات، شماره ۱۰، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تنظیم خانواده و مبانی مشروعیت آن از دیدگاه علمای امامیه، زینب کریمی، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱۳ و ۱۴، پاییز و زمستان ۱۳۸۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تأثیر آموزه‌ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت، محمدولی علییی، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره ۱۲، زمستان ۱۳۸۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت، حسین نوری همدانی، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۳۳، بهار ۱۳۸۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحدید نسل از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، حبیب الله طاهری، فصلنامه مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۱۲، بهار ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تنظیم خانواده یا تحدید نسل، سید حسن موسوی خمینی، فصلنامه پژوهشنامه متین، شماره ۱۵ و ۱۶، تابستان و پاییز ۱۳۸۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کنترل جمعیت و عقیم سازی، سید محسن خرازی، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره۲۱، بهار ۱۳۷۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مسائل مستحدثه در فقه اسلامی: آیا کنترل جمعیت شرعاً جایز است، ن م، درس‌هایی از مکتب اسلام، سال ۲۹، شماره ۲، خرداد ۱۳۶۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- الأمراض الوراثية وأثرها في حكم تحديد النسل -دراسة فقهية مقاصدية، رماش محمد و بن قومار لخضر، مجلة الواحات للبحوث والدراسات، مجلد ۱۴، شماره ۳، ۲۰۲۱. لینک مجله برای دریافت مقاله
- قضية تحديد النسل وانعکاساتها على المجتمع الإسلامي: قراءة معاصرة، إيمان عثمان آدم سعيد، حولية کلية اللغة العربية بجرجا (مصر)، شماره ۲۴، ۲۰۲۰م. مقاله را از اینجا ببینید
- مقاصد الشريعة ودورها في حفظ النسل ونماذج لمسائل عصرية مستجدة، شيماء فارس سعدون سلطان، مجلة الجامعة العراقية، شماره ۴۸، ۲۰۲۰م. مفاله را از اینجا ببینید
- مقصد حفظ النسل وأثره فی تکییف المستجدات الطبیة فی الفقه الإسلامی: نماذج تطبیقیة، جیداء رجب صیام، مجلة جامعة الشارقة للعلوم الشرعیة والدراسات الإسلامیة، جامعة الشارقة، إمارات، ۲۰۱۸م.
- تحدید النسل فی الفقه الإسلامی، صباح بنت حسن إلیاس فلمبان، العدل (السعودیه)، العدد ۸۰، ۲۰۱۷م.
- رؤية فقهية لتحديد النسل، ابراهیم بن عبدالله الارزق، مجلة البیان، شماره ۳۵۱، ۲۰۱۶م.مقاله را از اینجا ببنید
- تنظیم النسل فی ضوء السنة النبویة (دراسة موضوعیة ومعاصرة)، رضا حموده محمد عاشورا، مجلة کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بدمنهور، مجلد ۷، شماره ۱، ۲۰۱۶م. مقاله را از اینجا ببینید
- تنظيم النسل في الديانات السماوية، خالد صديق خوجة، مجلة الحوار الثقافي (الجزایر)، مجلد ۴، شماره ۱، ۲۰۱۵م. مقاله را از اینجا ببینید
- تحديد النسل في الشريعة الإسلامية – قراءة فقهيّة وحقوقيّة، حبيب الله طاهري، در سایت نصوص معاصرة، ۲۰۱۴م. مقاله را از اینجا ببینید
- تنظيم النسل: دراسة فقهية، علی محمد القدال، مجلة آداب النيلين (السودان)، مجلد ۲، شماره ۱، ۲۰۱۴م. مقاله را از اینجا ببینید
- النسل بين التنظيم والتحديد فى الإسلام، الهادي أحمد محمد حسن، المجلة العلمية (السودان)، شماره ۱۴، ۲۰۱۴م.
- تحدید النسل و تنظیمه: دراسة فقهیة مقارنة، علی بن سعد بن هلیل العصیمی، مجلة مرکز البحوث والدراسات الإسلامیة، جامعة القاهرة، کلیة دار العلوم، مرکز البحوث والدراسات الإسلامیة، ۲۰۱۳م.
- قضایا فقهیة معاصرة؛ الحکم الشرعی فی تحدید النسل، البصائر، شماره ۷۰۹، ۱۴۳۵ق. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- حکم استعمال اللولب في تنظيم النسل في الفقه الإسلامي، أسامة إبراهيم علي، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسكندرية، مجلد ۲۹، شماره ۷، ۲۰۱۳م. مقاله را از اینجا ببینید
- مسألة تنظيم النسل في ضوء القرآن الكريم والسنة النبوية، حشمت مفتي عبدالراضي، مجلة كلية الآداب (جامعة سوهاج مصر)، شماره ۳۲، ۲۰۱۱م. مقاله را از اینجا ببینید
- حكم الإسلام في تنظيم النسل وتحديده، حسين عبدالحميد حسين النقيب، مجلة الدراسات الإسلامية (پاکستان)، الجامعة الإسلامية العالمية - مجمع البحوث الاسلامية، مجلد ۴۶، شماره ۱، ۲۰۱۱م.
- أحکام النوازل فی الإنجاب، محمد بن هائل بن غیلان المدحجی، مجلة الجمعیة الفقهیة السعودیة، شماره ۵، ۲۰۱۰م.
- الموقف الإسلامی فی السیاسة السکانیة الکمیة تنظیم النسل، شوقی أحمد دنیا، ندوة السیاسات السکانیة: منظور إسلامی إقتصادی، جامعة الأزهر - مرکز صالح عبدالله کامل للاقتصاد الاسلامی، القاهرة، ۲۰۰۶م.
- قرار مجلس المجمع الفقهی الإسلامی فی دورته الثالثة بشأن الحکم الشرعی فی تحدید النسل، المجمع الفقهی الإسلامی، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی، رابطة العالم الإسلامی - المجمع الفقهی الإسلامی، عربستان، ۲۰۰۴م.
- حکم الإسلام فی تحدید النسل، بکر بن محمد إبراهیم، التوحید، جماعة أنصار السنة المحمدیة، مصر، ۲۰۰۲م.
- موانع الحمل فی المعیار الشرعی، ریان توفیق خلیل، آفاق الثقافة والتراث، إمارات، ۲۰۰۲م.
- قرار مجلس المجمع الفقهی الإسلامی فی الحکم الشرعی فی تحدید النسل الصادر عن الدورة الثالثة لمجلس المجمع الفقهی الإسلامی عام ۱۴۰۰، المجمع الفقهی الإسلامی، مجلة المجمع الفقهی الإسلامی، عربستان، ۲۰۰۰م.
- تنظیم النسل فی التراث الإسلامی، عبدالرحمن عمران، الإجتهاد، مج ۱۰، ع ۳۹–۴۰، لبنان، ۱۹۹۸م.
- تحدید النسل وموقف الشریعة منه، خالد سیف الله الرحمانی، البعث الإسلامی، مج ۴۲، ع ۹، مؤسسة الصحافة والنشر، ۱۹۹۷م.
- الاسلام والنمو السکانی، عبدالناصر موسی عبدالرحمن أبو البصل، دراسات علوم الشریعة والقانون، مج ۲۴، ع ۱، الجامعة الأردنیة - عمادة البحث العلمی، الأردن، ۱۹۹۷م.
- تنظیم الأسرة والإجهاض وتحدید النسل فی الإسلام فکراً وفقهاً، عبدالرزاق المؤنس، مجلة نهج الإسلام، مج ۱۶, ع ۶۲، سوریه، ۱۹۹۵م.
- من قرارات مجلس المجمع الفقهی الإسلامی التابع لرابطة العالم الإسلامی: قرار مجلس المجمع الفقهی الإسلامی فی الحکم الشرعی فی تحدید النسل، مجلة البحوث الإسلامیة، ۳۰، رابطة العالم الإسلامی، المجمع الفقهی الإسلامی، عربستان، ۱۹۹۰م.
- تحدید النسل بین الدین والطب والاقتصاد، عاطف شحاتة زهران، الوعی الإسلامی، س۲۲، ع۲۵۳، کویت، ۱۹۸۵م.
- قضیة تحدید النسل فی الشریعة الإسلامیة، أم کلثوم یحیی مصطفی الخلیل، الأمن والحیاة، مج ۱، ع ۸، جامعة نایف العربیة للعلوم الأمنیة، عربستان سعودی، ۱۹۸۳م.
- الإسلام یبیح تحدید النسل بطریقة إختیاریة وعند الضرورة ولا یبیح للدولة إتخاذ أی تشریع فی الموضوع، عبدالرحمن الکتانی، الإحیاء، مج۲, ج۲، مراکش، ۱۹۸۲م.
- قرار مجلس هیئة کبار العلماء بالمملکة بشأن منع الحمل و تحدید النسل أو تنظیمه، عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، التوعیة الإسلامیة، س ۷, ع ۷، عربستان ۱۹۸۱م.
- بیان حول مسألة تحدید النسل، البعث الإسلامی، عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، البعث الإسلامی، مج ۲۵, ع ۲، هند، ۱۹۸۰م.
- حول تحدید النسل وتنظیمه، عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، حضارة الإسلام، مج ۲۱, ع ۴٬۵، سوریه، ۱۹۸۰م.
- موقف الإسلام والعلم من تحدید نسل الأمة، محمود ناظم نسیمی، حضارة الإسلام، مج ۱۹, ع ۲، سوریه، ۱۹۷۸م.
- تحدید النسل، الرئاسة العامة للبحوث العلمیة والإفتاء السعودیة. اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة والإفتاء، مجلة البحوث الإسلامیة، مج ۲, ع ۱، عربستان، ۱۹۷۷م.
- باب الفتاوی: النسل بین التحدید والتنظیم، محمد عبده هاشم، هدی الإسلام، مج ۱۸، ع ۵، أردن، ۱۹۷۴م.
- تحدید النسل فی ضوء الکتاب والسنة، البعث الإسلامی، مؤسسة الصحافة والنشر - مکتب البعث الإسلامی(هند)، مجلد ۱۴, شماره ۱، ۱۹۶۹م.
- کلمة حول مسألة تحدید النسل، علی مصطفی محمد الطنطاوی، مجلة الحج والعمرة، س۱۹, ج ۲، عربستان، ۱۹۶۴م.
- حول تحدید النسل، عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، مجلة الحج والعمرة، س۱۹, ج ۲، عربستان، ۱۹۶۴م.
- القول باباحة تحدید النسل: مخالف للشریعة والفطرة ومصالح الأمة، هدی الإسلام، عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمن بن باز، مج ۹، ع ۸–۹، أردن، ۱۹۶۴م.
- فتاوی دعوة الحق: حول منع الحمل وتحدید النسل، م ب، دعوة الحق، س ۸, ع ۲، مراکش، ۱۹۶۴م.
- موقف الغزالی من تحدید النسل، عبدالکریم الیافی، دعوة الحق، س ۶، ع ۴، مراکش، ۱۹۶۳م.
- تحدید النسل فی الإسلام، صبحی صالح، حضارة الإسلام، مج ۳, ع ۶، سوریه، ۱۹۶۳م.
- الإسلام و تحدید النسل، محمود الشرقاوی، الازهر، جزء ۵، سال ۳۵، ۱۳۸۳ق. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- آسیب شناسی تک فرزندی از منظر فقه و حقوق، مهشيد زرافشان، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
- الگوی اسلامی و ایرانی سیاست گذاری در حوزه تنظیم جمعیت از منظر فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران، محبوبه پاکدل، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
- تحلیل فقهی-حقوقی احکام جمعیت در فقه امامیه با رویکرد به سیاست‌های جمعیتی نظام جمهوری اسلامی ایران وچالش‌های آن، ناصر عاشوری، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
- نقش دولت در کنترل جمعیت پژوهشی در قانون عراق و شریعت اسلامی، حیدر محسن عبود عبود، دانشکده حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید
- جایگاه ازدواج و ازدیاد نسل در فقه امامیه، زهره فریدونی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و حقوق، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، مرکز پیام نور مشهد، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی اختیارات حکومت اسلامی در تنظیم جمعیت، نسیم‌السبطین هاشمی، دکتری، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۹۸ش. اطلاعات رساله را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی کنترل موالید، فاطمه حسین‌زاده مزرعه شاهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی کاهش جمعیت، احمد قاسمی گودرزی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحدید و تکثیر نسل از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، علی رجبی قاسم‌آبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحدید و تکثیر نسل از منظر فقه مذاهب اسلامی و حقوق موضوعه، زهرا جابری، کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی - دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- شبهات تحدید نسل و پاسخ‌های آن از منظر قرآن و روایات، مهرداد آقائی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم حدیث قم، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی آسیب‌های ناشی از کنترل جمعیت و پیشگیری از بارداری از نظر فقه و حقوق اسلامی، زهرا عسکری، دانشکده اصول الدین، دانشکده اصول الدین، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- جمعیت از نظر مذاهب پنج‌گانه، مصطفی علایی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مقایسه ای پدیده کنترل جمعیت از دیدگاه اسلام و مکاتب غربی، محمدرضا عبداللهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم اجتماعی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی کنترل جمعیت از منظر فقه تطبیقی، زهره فردوست، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی-حقوقی تنظیم جمعیت؛ با تأکیدبر مسائل روز، منیره حاجی هادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یزد، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- کنترل جمعیت از دیدگاه فقهای امامیه، امیر کلهر، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مسئله‌ی تنظیم خانواده و پیامد های آن از دیدگاه فقه امامیه و حقوق اسلامی، اسماء فکوری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی مسئله افزایش جمعیت و تکثیر موالید از دیدگاه امامیه، سعیده رضائی سرچشمه، کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی مسئله تنظیم جمعیت از دیدگاه فقه اسلامی، رضا نصیرپور، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۱ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- کنترل جمعیت از دیدگاه فقه امامیه و فقه حنفی، قمبر، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، جامعه المصطفی العالمیه، مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۸۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- کنترل جمعیت از دیدگاه فقه اهل بیت (ع)، محمدعلی اب‍راه‍ی‍م‍ی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- کنترل جمعیت و تنظیم خانواده از دیدگاه اسلام، محمدباقر ناصرالدین، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مسئله کنترل جمعیت از دیدگاه اسلام، فرج‌الله نادری، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تنظیم خانواده از دیدگاه قرآن و روایات، طوبی قادری، کارشناسی ارشد، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳ش.
- تنظیم خانواده یا تحدید نسل، سید حسن خمینی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، بیتا. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- تحديد النسل والآثار المترتبة عليه: دراسة مقاصدية تطبيقية (الصين نموذجا)، فین شوان ما، کارشناسی ارشد، كلية الشريعة، جامعة آل البيت (اردن)، ۲۰۱۷م.
- تحديد النسل بين الفقه الإسلامي والقانون الصيني، ما شيو هو، کارشناسی ارشد، اردن، جامعة مؤتة، الكلية عمادة الدراسات العليا، ۲۰۱۶م.
- القضايا المعاصرة المتعلقة بحفظ النسل: دراسة مقاصدية، تکر الحاج موسی، رساله دکتری، كلية العلوم الاسلامية، جامعة المدينة العالميه (كوالالمبور، مالزی)، ۲۰۱۳م. رساله را از اینجا ببینید
- النسل حفظه وتنظيمه: دراسة فقهية مقارنة، سعد جميل سليم الريس، کارشناسی ارشد، جامعة الأزهر في غزة، كلية التربية، فلسطين، ۲۰۱۲م.
- موقف الإسلام من تنظيم النسل و تحديده، صابر محمود أحمد أبو هلال، کارشناسی ارشد، جامعة القدس المفتوحة، منطقة رفح التعليمية، ۲۰۰۷/ ۲۰۰۸م. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- تنظيم النسل في الفقه الإسلامي، صفاء خالد حامد زين، کارشناسی ارشد، تمعة النجاح الوطنیة، کلیة الدراسات العلیا، ۱۴۲۶ ق/ ۲۰۰۵م. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- تنظيم النسل وحكم الشرع فيه: دراسة مقارنة، ابتسام محمد آدم، کارشناسی ارشد، سودان، جامعة أم درمان الاسلامية، كلية الشريعة والقانون، ۱۹۹۷م.
- تحديد النّسل بين الشّريعه و القانون الوضعي، سيد باقر مبرقع، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر تبليغات اسلامی، ۱۳۸۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحدید النسل و تنظیم الأسرة، حسین موسوی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر تبليغات اسلامی، ۱۳۸۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحديد النسل و تنظيم الاسرة علي ضوء الفقه الاسلامي، عبدالحسين موسوي، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۸۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحديد النّسل، محمدعلی شرف‌الدين، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر تبليغات اسلامی، ۱۳۸۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید