آدم‌ربایی (منابع مطالعاتی)
آدم‌ربایی به معنای سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با قصد نامشروع، از راه حبس یا جابجایی از مکانی به مکان دیگر است. این کار ممکن است با فریب یا توسل به زور انجام گیرد. آدم‌ربایی در حقیقت سرقت به ضمیمه سلب آزادی محسوب می‌شود.
سه نظریه در حکم آدم‌ربایی وجود دارد. برخی از فقیهان با استناد به دلاپل قرآنی و روایی و ادعای اولویت، قائل به اجرای حد و قطع دست آدم‌‌ربا شده‌اند. بعضی دیگر این استدلالات را ناتمام می‌دانند و با استناد به به دلیل افساد فی الارض قائل به اجرای حد هستند. در مقابل این دو گروه، برخی دیگر نیز به دلیل عدم مالیت انسانِ آزاد اجرای حد در این مورد را مشروع نمی‌دانند. برخی فقیهان معاصر درباره احکام این موضوع تفصیلاتی داده‌اند. تحقیقات زیر به بررسی جوانب این مسئله و حکم فقهی و حقوقی آن می‌پردازد.
کتاب‌‌ها
فارسی
- الحاق یا عدم الحاق به کنوانسیون راجع به جنبه‌های مدنی کودک‌ربایی، توکل حبیب‌زاده و کیوان اقبالی و مرضیه جلالی‌نیا، تهران، نشر پژوهشگاه قوه قضاییه، ۱۳۹۹ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- بررسی آدم‌ربایی و جرائم در حقوق کیفری ایران، مختار فلاحی، تهران، قانون یار، ۱۳۹۷ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- جرم آدم‌ربایی در رویه دادگاه‌ها، توحید زینالی، تهران، چراغ دانش، ۱۳۹۵ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- جرایم حدی: توهین، افترا، تهدید، مزاحمت تلفنی و آدم‌ربایی همراه با کتاب دوم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، کیومرث قیطاسی و هدی یعقوبی‌برنجانی، تهران، کتاب آوا، ۱۳۹۴ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- جرایم علیه تمامیت معنوی اشخاص: توهین، افترا، تهدید، مزاحمت تلفنی و آدم‌ربایی همراه با نکات کلیدی، مواد قانونی مرتبط، امیرحسین قربانی و بهاره مولایی، تهران، کتاب آوا، ۱۳۹۴ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
عربی
- جرائم الاختطاف دراسة مقارنة بين القانون و الفقه الإسلامي، عبدالوهاب عبدالله، ۲۰۰۳م. کتاب را از اینجا بخوانید.
مقاله‌‌ها
فارسی
- معیار تفکیک جرم آدم‌ربایی از جرایم مشابه در نظام کیفری ایران، احمدرضا امتحانی و جواد نادری عوج‌بغزی و علی پایدارفرد، فصلنامه تمدن حقوقی، دوره ۵، شماره ۱۰، ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- بررسی تطبیقی آدم‌ربایی در حقوق کیفری ایران و ایالات متحده آمریکا، محمدحسن حسنی و حمید علیزاده و امید پارسی پور، پژوهشنامه حقوق تطبیقی، دوره چهارم، شماره ۲ (پیاپی ۶)، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مجازات آدم‌ربایی در فقه امامیه و قوانین موضوعه، حجت عزیزاللهی، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، پیاپی ۴۰، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تحلیل جرم آدم‌ربایی در فقه‌اسلامی و حقوق کیفری ایران، طاهر کروشاوی و خسرو نشان و محمدحسین گنجی، دوفصلنامه دانش و پژوهش حقوقی، دوره ۵، شماره ۱، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جرم آدم‌ربایی و مخفی کردن دیگری، ناهید درویشی لاسبز و اکرم کوچک زاده، چهارمین کنفرانس جهانی و اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در مدیریت، اقتصاد و حسابداری و علوم انسانی، ۱۳۹۶ش.
- جرم آدم‌ربایی از منظر فقه و حقوق، مریم بهرامی، اولین همایش ملی آینده پژوهی، علوم انسانی و امنیت اجتماعی، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم آدم‌ربایی در فقه و حقوق موضوعه با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی (س)، جمشید جعفرپور، فصلنامه پژوهشنامه متین، شماره ۴۲، ۱۳۸۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- ارزش عمر انسان از نگاه فقه، احمد عابدینی، فصلنامه فقه، دوره ۱۳، شماره ۴۸، ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جرم آدم‌ربایی درحقوق ایران، محمدجعفر حبیب‌زاده و اسماعیل رحیمی‌نژاد، ماهنامه دادرسی، شماره ۴۳، ۱۳۸۳ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جرم آدم‌ربایی و مخفی کردن دیگری، عباس زراعت، نامه مفید، شماره ۳۳، ۱۳۸۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم آدم‌ربایی در حقوق کیفری ایران و اسلام، نورمحمد صبری، ماهنامه دادرسی، شماره ۲۵، ۱۳۸۰ش.
عربی
- مفهوم جريمة اختطاف الأطفال و أشكالها في الفقه الإسلامي و القانون الجزائري، شروف مراد و لدرع کمال، مجلة الاستاذ الباحث للدراسات القانونية و السياسية، ۲۰۲۲م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جرمية اختطاف الاطفال بین القانون الجنائي الدولي و الوطني، رفيف طالل خالد، مجلة كلية القانون للعلوم القانونية و السياسية، المجلد ۱۱، العدد ۴۱، ۲۰۲۲م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة خطف الطفل بين الشريعة الإسلامية و القانون الجزائري، قدوري عبد الرحمان و حاج أحمد عبدالله، مجلة صوت القانونة، المجلد ۸، العدد ۱، ۲۰۲۱م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- اختطاف الرهائن في منظور الفقه الإسلامي رؤية فقهية في ضوء متغيرات المجتمع الدولي، احمد محمد لطفی احمد، مجلة کلية الشريعة و القانون بتفهنا الأشراف دقهلية، المجلد۲۳، العدد ۲، ۲۰۲۱م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- العلاقة بين الاختطاف و الحرابة، مصعب بن عبدالله بن محمد الخنين، المجلة العربية للدراسات الإسلامية و الشرعية، العدد ۴، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- عقوبة الاختطاف في الشريعة الإسلامية، فريدة حايد، مجلة آفاق للعلوم، المجلد ۳، العدد ۲، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة الاختطاف في الفقه الإسلامي و قانون العقوبات الجزائري، صباح هواري، مجلة آفاق للعلوم، العدد ۸، ۲۰۱۷م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة اختطاف الأطفال دراسة استقرائية للأسباب و العلاج في ضوء الشريعة الإسلامية، سرایش الطاهر، مجلة العلوم الاجتماعیة و الانسانیة، العدد ۱۲، ۲۰۱۷م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- اختطاف الرهائن البشرية وموقف الإسلام منه، عبدالمولى بن مشعان السلمي، المجلة العلمية لكلية أصول الدين و الدعوة بالزقازيق، المجلد ۲۸، العدد ۲، ۲۰۱۶م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تقرير حد الحرابة على جرائم اختطاف الأطفال في التشريع الجنائي الإسلامي، سمیر بشیر باشا، مجلة الدراسات الفقهیة و القضائیة، العدد ۳، ۲۰۱۶م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- عقوبة اختطاف الأطفال، أسماء بنت محمد آل‌طالب، مجلة العدل، العدد ۶۹، ۲۰۱۵م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة أخذ الرهائن فى بعض التشريعات الجنائية العربية دراسة مقارنة، خالد سالم فلاح، مجلة العلوم القانونية، السنة ۳، العدد ۶، ۲۰۱۵م.
- جريمة الاختطاف، محمد عرفاوي، مجلة الفقه و القانون، العدد ۱۱، ۲۰۱۳م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة خطف الأطفال القصر دراسة مقارنة بين الفقه الإسلامي و القانون الجنائي الجزائري، عبدالمجيد بوكركب، مجلة الحكمة، العدد ۲۷، ۲۰۱۳م.
- أحكام اختطاف الأشخاص ووسائل النقل في الشريعة الإسلامية دراسة مقارنة بالقانونين اليمني و المصري، علي أحمد يحيى القاعدي، مجلة البحوث القانونية و الاقتصادية، جامعة المنصورة، كلية الحقوق، المجلد ۳، العدد ۳، ۲۰۱۳م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة الاختطاف بين الشريعة و القانون، عبيد عبد الله عبد، مجلة جامعة كركوك للدراسات الانسانية، المجلد ۷، العدد ۱، ۲۰۱۲م. مقاله را ازاینجا بخوانید.
- مدى توافق جرائم الخطف و احتجاز الرهائن مع جريمة الحرابة في الفقه الإسلامي، أسامة علي الفقير الربابعة، مجلة العلوم الشرعية، المجلد ۴، العدد ۱، ۲۰۱۱م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جريمة اختطاف غير المسلمين في بلاد المسلمين و التكييف الفقهي و القانوني لها، عبدالله قاسم الوشلي، مجلة جامعة دمشق للعلوم الاقتصادية و القانونية، المجلد ۲۴، العدد ۲، ۲۰۰۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- خطف الصحفيين رؤية فقهية، مسعود صبري إبراهيم، الدراسات الاعلامية، العدد ۱۱۹، ۲۰۰۵م.
پایان‌نامه‌‌ها
فارسی
- بررسی تطبیقی جرم آدم‌ربایی در حقوق جزایی ایران و مصر، زینب آدمی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر لنگه، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- عنصر روانی محاربه، افساد فی الأرض و بغی در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران، نیکو نیک‌زر، کارشناسی ارشد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- تحلیل جرم آدم‌ربایی در فقه اسلامی و حقوق کیفری ایران، طاهر کروشای، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مسئولیت ناشی از اتلاف عمر از دیدگاه فقه و حقوق، محمود مینائی، کارشناسی ارشد، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشکده ادبیات و علوم انسان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مقایسه آدم‌ربایی در حقوق جزای ایران با ناپدیدی اجباری، آزاده مهجوری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مطالعه تطبیقی آدم‌ربایی در حقوق کیفری ایران و آمریکا، امید پارسی‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه دامغان، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم شناختی - حقوقی جرم آدم‌ربایی در ایران، علی بدیعی‌فر، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مبانی فقهی حقوقی آدم‌ربایی در حقوق موضوعه ایران و مصادیق آن، رضا صالحیان، کارشناسی ارشد، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم آدم‌ربایی در حقوق اسلام و قانون مجازات اسلامی، رضا محمدی چایجان، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۵ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی ناشی از سلب آزادی، علی فیضی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ۱۳۹۵ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- اتلاف عمر ناشی از جرائم و ضمان مربوط به آن در فقه مذاهب اسلامی، مهدی میرهادی‌نژادفرد شیرازی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۴ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مطالعه تطبیقی بزه آدم‌ربایی در حقوق کیفری ایران و فرانسه، آمنه مرادپور، کارشناسی ارشد، دانشگاه دامغان، ۱۳۹۴ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی تطبیقی آدم‌ربایی و جرائم مشابه آن در حقوق ایران، حسن شریعتی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۳ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی فقهی و حقوقی جرم آدم‌ربایی در استان سیستان و بلوچستان، شهناز جهانگیری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۲ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم آدم‌ربایی در فقه امامیه و حقوق موضوعه با رویکردی به حقوق افغانستان، محمدحسن همتی، کارشناسی ارشد، پژوهشکده فقه و حقوق، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۹۱ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- ناپدیدشدگی اجباری در حقوق بین‌الملل با تأکید بر قضیه امام موسی صدر، شهرام بحیرایی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۰م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مقایسه جرائم توقیف غیرقانونی و آدم‌ربایی در حقوق موضوعه ایران، محمد تیموری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور استان تهران، مرکز پیام‌نور تهران، ۱۳۸۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- محاربه و افساد فی‌الارض با تأکید بر جرائم راهزنی و سرقت مسلحانه در سیستان و بلوچستان، مهدی خدابخشی، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۸۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- آدم‌ربایی در حقوق ایران، حمید رحمانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، ۱۳۸۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم گروگان‌گیری در حقوق ایران، اسلام و اسناد بین‌الملل، محمد خلج‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۸۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی آدم‌ربایی و تروریسم از دیدگاه حقوق داخلی و بین‌المللی، رضا غلامحسینی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۸۴ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مطالعه تطبیقی جرم آدم‌ربایی در حقوق کیفری ایران، فرانسه و حقوق بین‌الملل، رسول محمدی فیروزجانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۱ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی جرم آدم‌ربایی، محمدرضا رضایی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، ۱۳۷۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- آدم‌ربایی در حقوق جزای ایران، همایون غفاری، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی آدم‌ربایی و آدم‌فروشی و احکام آن، دکتری، محمدسعید واعظی.
- بررسی آدم‌ربایی و آدم‌فروشی و احکام آن، سطح ۴، حسن م‍ی‍ری، پایان‌نامه حوزوی.
عربی
- جريمة اختطاف القصر بين الفقه الإسلامي و القانون الجزائري دراسة مقارنة، یطو نجاة و موسعي نسیمه، جامعة محمد بوضیاف المسیلة، کلیة العلوم الانسانیة و الاجتماعیة، ۲۰۲۰م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جريمة اختطاف الاطفال في التشريع العقابي الجزائري و الفقه الاسلامی، ذبیح میلود، کارشناسی ارشد، جامعة زيان عاشور الجلفة كلية الحقوق و العلوم السياسية، قسم الحقوق، ۲۰۱۸م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جريمة إختطاف الأشخاص، کارشناسی ارشد، نورة بعلاش، جامعــة عبد الحمید ابن بادیس مستغانم، كلیة الحقوق و العلوم السیاسیة، قسم الحقوق، ۲۰۱۶م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جريمة خطف الاطفال في قانون العقوبات الجزائري و الفقه الاسلامي، ابراهیم عیلی و سعاد زیوي، جامعة امحمد بوقرة (بومرداس)، کلیة الحقوق، قسم القانون العام، ۲۰۱۵م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جریمة اختطاف الأطفال وآلیات مكافحتھا في القانون الجزائري، وزاني آمنة، جامعة محمد خیضر(بسکرة)، کلیة الحقوق و العلوم السیاسیة، قسم الحقوق، ۲۰۱۵م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جريمة اختطاف الأطفال دراسة فقهية مقارنة، کارشناسی ارشد، مجاجي فاطمة، جامعة ابي بکر بلقاید، كلية العلوم اإلنسانية و العلوم اإلجتماعية، قسم العلوم الاسلامیة، ۲۰۱۵م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جرائم خطف الاحداث فی ضوء الشریعة الاسلامیة، علي بن فهد بن علي المسردی، اکادمية نایف العربیة للعلوم الامنیة، کلیة دراسات العلیا، قسم العدالة الجنائیة، ۲۰۰۱م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- أحكام اختطاف الإنسان و تطبيقاته القضائية، علي بن عبد الله آل سلطان.
سایر منابع
- اختطاف الناس، درس خارج مسائل مستحدثه علی‌اکبر سیفی مازندرانی، ۱۴۰۰ش. متن را از اینجا بخوانید.
- حد سرقت انسان، درس خارج سید عبدالهادی مرتضوی، مدرسه فقاهت. متن را از اینجا بخوانید.
- حكم الشرع الإسلامي في الخاطفين، عبدالعزيز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، البعث الإسلامي، المجلد ۱۸، العدد ۶، ۱۹۷۴م.