چندهمسری (منابع مطالعاتی)
چندهمسری به معنای امکان ازدواج دائم مرد با چند همسر است. مستند این حکم آیه ۳ از سوره نساء است که مرد در صورت رعایت عدالت میان همسران می‌تواند تا چهار همسر دائمی داشته باشد.
نسبت به اصل جواز تعدد زوجات چندین نظریه وجود دارد. برخی فقها قائل به جواز و استحباب به صورت مطلق هستند. عده‌ای دیگر همچون سید علی سیستانی استحباب نکاح را فقط مختص به ازدواج اول می‌دانند و در نتیجه، استحباب تعدد زوجات را نپذیرفته‌اند. برخی صاحبنظران معاصر نیز بر آنند که این حکم مختص صدر اسلام یا شرایط اضطراری است و چند همسری را در شرایط کنونی موجب آسیب به بنیان خانواه می‌دانند.
با جدی شدن مباحث حقوق زنان در عصر حاضر برخی حکم به جواز را با حقوق زنان در تعارض می‌دانند و لذا بررسی مجدد این موضوع در فقه معاصر جدی شده است. در این زمینه پرسش‌هایی مطرح است که مراد از رعایت عدالت در میان همسران چیست؟ آیا مشروط کردن ازدواج مجدد به اذن همسر اول جایز است؟ تزاحم بین حکم جواز چندهمسری و آسیب بنیان خانواده چگونه حل می‌شود؟ آیا خوف به عدم عدالت برای حرمت چندهمسری کافی است؟ آیا فقیه می‌تواند در شرائط فعلی با حکم ثانوی حکم به عدم جواز دهد؟ در این صفحه منابع مرتبط با مسئله چندهمسری در فقه معاصر جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- تطبیق تعارض حاکمیت اراده و ازدواج مجدد در فقه امامیه و حقوق، سیامک مهری‌بابادی، شهرکرد، نشر دزپارت، ۱۴۰۲ش.
- واکاوی پدیده چندهمسری با نگاهی بر منابع حقوقی و فقهی، سیده زهرا موسوی، قزوین، نشر کاسپین دانش، ۱۴۰۱ش.
- چندهمسری در اسلام، عبدالرشید تریز، تهران، نشر احسان، ۱۴۰۱ش.
- تعدد زوجات: بررسی عدالت میان همسران از دیدگاه فقه و حقوق، نرگس زهری، تهران، نشر سنجش و دانش، ۱۴۰۱ش.
- تحلیل دیدگاه مفسران نواندیش معاصر در خصوص آیه‌ی تعدد زوجات، سیده سعیده غروی و زینب بابایی‌جاپلقی، تهران، انتشارات حانون، ۱۴۰۰ش.
- تعدد زوجات مقبول یا مردود؟، فهیمه سعیدی، مشهد، هاتف، ۱۴۰۰ش.
- تعدد زوجات و آثار مثبت و منفی آن، طیبه اسماعیلی و طاهره اسماعیلی و فاطمه سالاری، تهران، نشر موجک، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوق شروط ازدواج مجدد (با تاکید بر شرط عدالت)، ایوب رنجبری و محمد جعفرنژاد، قم، مشعل هدایت، ۱۳۹۸ش.
- تعدد زوجات ازدیدگاه قرآن و پاسخ به شبهات آن، سکینه شبانی، قم، انتشارات جامعه الزهرا (س)، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات از منظر فقه و حقوق موضوعه کشورهای اسلامی، رسول مظاهری کوهانستانی و عذرا هرتمنی، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات از منظر فقه، قانون و ادیان، جلال محمدی، تهرام، انتشارات رامان سخن، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- چند همسری (تحلیل تفسیری و تاریخی)، فرشته حشمتیان، تهران، نشر آرون، ۱۳۹۵ش.
- بررسی فقهی و حقوقی چندهمسری در ایران و کشورهای اسلامی، مرضیه زکی‌زاده، انتشارات خرسندی، ۱۳۹۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- ازدواج موقت، تعدد زوجات، ذبیح‌الله علیزاده‌اشکوری، تهران، نشر فردوس، ۱۳۸۲ش.
عربی
- تعدد الزوجات في الإسلام، محمد بن مسفر الطويل، مصر، إدارة الدعوة والإعلام بجماعة أنصار السنة، ۲۰۱۹.
- تعدد الزوجات فى الإسلام، نور الدين يوسف الدردير أحمد، مصر، دار الإمام البربهارى للنشر والتوزيع، ۲۰۱۷م.
- تعدد الزوجات في الشريعة الاسلامية، عبدالناصر توفيق، بی‌جا، ۲۰۱۴م. کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات فى الإسلام، نور الدين يوسف الدردير أحمد، دار الإمام البربهارى للنشر والتوزيع، ۲۰۱۷م.
- تعدد الزوجات، وهبة الزحيلي، دمشق، دار المكتبى، ۲۰۱۲م.
- تعدد الزوجات في الإسلام وحكمة تعدد زوجات النبي صلى الله عليه وسلم، عبدالله ناصح علوان، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، ۲۰۱۰م.
- تعدد الزوجات من النواحي الدينية والإجتماعية والقانونية، عبد الناصر توفيق العطار، بی‌جا، ۲۰۰۹م. کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات في الإسلام، ابراهیم محمد جمل، مصر، دار الاعتصام، ۲۰۰۸م. کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات في الإسلام وحكمة التعدد في أزواج النبي صلي الله عليه وسلم دحض شبه ورد مفتريات، عبد التواب هيكل، دار القلم مكتبة الحرمين، ۲۰۰۸م. کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات ف‍ی ت‍اری‍خ و ال‍ش‍رائ‍ع ال‍س‍م‍اوی‍ه، ع‍ادل احمد ع‍ب‍دال‍م‍وج‍ود، دمشق و قاهره، دارالکتب العربیة، ۲۰۰۲م.
- تعدد الزوجات في الإسلام، عبد الله ناصح علوان، مصر، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، ۱۹۹۹م.
- تعدد الزوجات ، بين العلم والدين، عبدالمحسن علي أبو عبدالله، بیروت، دارالصفوة، ۱۴۱۸ق. کتاب را از اینجا بخوانید
مقاله‌ها
فارسی
- شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن، زهرا محمد پرچوی و احمد احمدی تبار و زهره رجبیان، فصلنامه فقه، شماره ۱۱۳، ۱۴۰۲ش.مقاله را از اینجا ببینید
- مطالعه تطبیقی مذاهب خمسه در خصوص جایگاه قاعده‌ی لاحرج در مساله تعدد زوجات با نگاهی به حقوق کیفری ایران، امین قاسمی فر و حسین احمری و احمد فولادیان و محسن رزمی، فصلنامه آموزه‌های فقه و حقوق جزاء، شماره ۴، زمستان ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی تحلیلی آراء قرآن‌پژوهان فریقین درباره عبارات چالش‌برانگیز آیه سوم سوره نساء و ارزیابی برخی ترجمه‌های فارسی معاصر از آنها، ایوب امرائی و محسن فریادرس و مهدی کامران، دوفصلنامه مطالعات اسلامی زنان و خانواده، شماره ۱۶، ۱۴۰۱ش.مقاله را از اینجا ببینید
- تحلیل و تبیین عدم لزوم اذن یا اجازه زوجه در تعدد زوجات در فقه و حقوق اسلامی، سید غفور الهیان و علی فقیهی و محمد علی خیراللهی، ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، شماره ۲۶، دی ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- دیدگاه مفسران و قرآن‌پژوهان معاصر درباره «تعدد زوجات»: تحلیل و مقایسه دیدگاه‌ها، منظر ترکمان پری و فروغ پارسا و مهرداد عباسی و مژگان سرشار، فصلنامه زن و مطالعات خانواده، شماره ۵۸، ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن، زهرا محمد پرچوی و احمد احمدی‌تبار و زهره رجبیان، فصلنامه فقه، شماره ۱۱۳، بهار ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی تفسیری دیدگاه «محمد شحرور» درباره «تعدد زوجات» در قرآن کریم، علیرضا شیرزاد و محمدهادی منصوری، فصلنامه مطالعات اسلامی زنان و خانواده، شماره ۱۶، ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تحلیل نقش زمان و مکان در جواز و عدم جواز تعدد زوجات از منظر آیات و روایات، رضا عسگری و عباسعلی حیدری و محمود قیوم زاده خالقی، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره ۴۸، زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی اقوال مختلف مفسران و اندیشمندان اسلامی حول آیه ۳ سوره نساء در قرآن، علی مطوری و محمدجواد سامی و علیرضا خنشا، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره ۴۷، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مطالعه و بررسی امکان صدور مجوز تعدد زوجات زوج بعد از تصویب قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱، رسول احمدی فر و محمد کاکاوند، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره ۷۵، سال ۲۶، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات، مهناز دهقانی و محمدجعفر صادق‌پور، فصلنامه فقه، شماره ۳، سال ۲۸، پاییز ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی تعریف حق قسم در آرای فقهای امامیه، صدیقه محمدحسنی و سید مهدی نقیبی، فصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره ۵۴، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مصلحت و نقش آن در قبض و بسط احکام فقهی حقوقی تعدد زوجات، رحمت الله سعیدی گراغانی و محمدرضا کیخا و حیدر امیرپور، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۶۳، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- حکم اولیه تعدد زوجات از منظر فقه امامیه، احمد شکوهی و علیرضا ابراهیمی، دوفصلنامه مطالعات فقه و اصول، شماره ۱، سال ۳، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی مسئله تعدد زوجات و ارتباط آن با فطرت زنانه، زهرا درویش و طاهره سادات طباطبایی امین، فصلنامه سفینه، شماره ۶۹، سال ۱۷، زمستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بازپژوهی تحلیلی دلالت آیه 3 سوره نساء بر اصل «تک‌همسری» یا «چندهمسری»، محمدرضا خانی و فاضل حسامی و رحمان عشریه، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره ۹۵، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی و نقد نظریات مفسران در بیان وجه ارتباط شرط و جزایِ آیه سوم سوره نساء، محمد سلطانی رنانی، دوفصلنامه پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، شماره ۱۰، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مقایسه دیدگاه شهید مطهری و علامه طباطبایی در مورد فلسفه و شرایط تعدد زوجات، الهه هادیان رسنانی، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره ۴، سال ۲۴، زمستان ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی پدیده چندهمسری با توجه به مفاهیم قرآنی و قاعده لاضرر، سیده زهرا موسوی و زهرا فهرستی، دوفصلنامه مطالعات فقه تربیتی، شماره ۱۲، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی دیدگاه‌های مربوط به تعدد زوجات در پرتو اصل معاشرت به معروف، معصومه حافظی کاظم قاضی زاده، فصلنامه زن و جامعه، سال ۹، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- عدالت مداری در تعدد زوجات از منظر متون اسلامی، محمدحسین خواجه بمی، فصلنامه اخلاق، شماره ۳۰، سال ۸، تابستان ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی تفسیری آیه «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی»، محمدحسن رستمی، محمدحسن ایمانیه، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۳۳، ۱۳۹۷ش. لینک دسترسی به مقاله
- آسیب‌شناسی مسئلۀ تعدد زوجات در حقوق و رویۀ قضایی ایران، مهدیه محمدتقی زاده و زهرا حمیدی سوها، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره ۹، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی لزوم اذن همسر اول در ازدواج مجدد مرد، بی بی رحیمه ابراهیمی و علی رحمانی ،فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۴۹، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مبانی فقهی جرم انگاری تخلّف از شروط تعدّد زوجات، بتول سلحشور و عباسعلی سلطانی، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، شماره ۶، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بازشناسی دلایل مشروعیّت تعدُّد زوجات در اسلام، جلال محمدی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۲۹، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بببیند
- آیة تعدد زوجات، حکمی مطلق یا مشروط؟، رضا شکرانی و مهدی حبیب اللهی، فصلنامه پژوهشنامه زنان، شماره ۲، سال ۶، تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تبیین و بررسی گستره ظهور و دلالت آیه جواز چند همسری، سید محمود صادق زاده طباطبایی، فصلنامه فقه و اصول، شماره ۹۵، سال ۴ و ۵، زمستان ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات از منظر فریقین، نیره محمدعلی ابراهیم و سید محمد مهدی احمدی و محمدحسین ایراندوست، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۱۴، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- رعایت عدالت در تعدد زوجات، مسعود امامی، فصلنامه فقه، شماره ۴، سال ۲۰، زمستان ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- فلسفه حکم تعدد زوجات، مسعود امامی، فصلنامه پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، شماره ۱، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد ادعای مستشرقان در مورد تناقض در آیات تعدد زوجات، زهره اخوان مقدم و فرزانه پاشازاده، دوفصلنامه قرآن پژوهی خاورشناسان، شماره ۱۵، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ضمانت اجرای تخلف از شرط عدم ازدواج مجدد در عقد نکاح، فخرالدین اصغری آقمشهدی و محمدباقر اصغری آقمشهدی، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۴، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی ماده ی ٢٣ لایحه ی حمایت از خانواده (مصوب ۱۳۸۹ کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی)، محمدتقی کرمی و مهدی سجادی امین، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره ۴۸، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- از فرهنگ چندهمسری تا حقوق چندهمسری، محمدجواد جاوید، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره ۲، شماره ۱، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مبانی فقهی و حقوقی نظام تعدد زوجات در خانواده، فریبا حاجی‌علی، فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره ۵۰، ۱۳۸۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات، ابراهیم عبدی پور و نجادعلی الماسی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۲۰، ۱۳۸۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات و شرایط آن در لایحه حمایت خانواده، لمیاء رستمی تبریزی، فصلنامه خانواده پژوهی، شماره ۴، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعهد به اجرای عدالت بین همسران؛ التزام حقوقی یا اخلاقی، سیدابوالقاسم نقیبی، فصلنامه خانواده پژوهی، شماره ۴، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- چند همسری در قرآن و سیره پیامبر (ص)، وحیده حمامی، دوفصلنامه بینات، شماره ۵۲، ۱۳۸۵ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات، اصل یا استثناء (محدودیتهای قانونی)، بهناز مدبری، فصلنامه علامه، شماره ۹، بهار ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- دو بحث کوتاه در مورد تعدد زوجات: ۱- استیفای عده در نکاح منقطع ۲- محدود کردن تعدد زوجات، حسین مهرپور، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره ۱۶ و ۱۷، پاییز ۱۳۷۴ و بهار ۱۳۷۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نظری به اعلامیه حقوق بشر(۲۴) چرا اسلام تعدد زوجات را جایز شمرده، زین العابدین قربانی، درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره ۱۱، سال ۶، شهریور ۱۳۴۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در قانون اسلام، مرتضی طبیبی، فصلنامه کانون وکلا، شماره ۹۰، ۱۳۴۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
عربی
- تعدُّد الزوجات في الإسلام بين الراجح والمرجوح / دراسةٌ فقهيّة استدلاليّة، الشيخ علي نذر، مندرج در سایت نصوص معاصرة، ۲۰۲۲م. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات بين مبرراته الاجتماعية وقيوده وأحکامه الفقهية، فضل سليم فضل عبد الله، مجلة الشريعة والقانون بالقاهرة، شماره ۳۸، ۲۰۲۱م. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات بين الشريعة الإسلامية والرؤية الحداثية؛ دراسة فقهية نقدية، جمعة بنت حامد يحيى الحريري الزهراني، مجلة کلیة الدراسات الاسلامیة والعربیة للبنات بدمنهور، مجلد ۵، شماره ۴، ۲۰۲۰. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات: حقائق ووقائع، أمين إسماعيل ساغاغي، سودان، مجلة الشريعة والقانون، شماره ۳۴، ۲۰۱۹م.
- الطلاق بسبب تعدد الزوجات: دراسة فقهية تحليلية على قرارات المحكمة الشرعية باليمبانج... ، زهرة العين منصور، اندونزی، مجلة الزهراء، شماره ۲، جلد ۱۶، ۲۰۱۹م.
- قيود تعدد الزوجات وإشكالاتها: قراءة في نصوص القانون وإجتهادات المحكمة العليا، كريمة محروق، الجزایر، مجلة العلوم الإنسانية جامعة منتوري قسنطينة، شماره ۴۸، ۲۰۱۷م.
- أثر تعدد الزوجات علي عقد النکاح وحقوق الزوجة دراسة فقهية مقارنة بقانون الأحوال الشخصية، نغم إسماعيل محمود عبد اللاه، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بدمنهور، مجلد ۵، شماره ۲، ۲۰۱۷م. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات بين الشريعة الإسلامية والقانون الجزائري، سليم محمودي، مجلة البحوث الدراسات العلیا (الجزایر)، مجلد ۱۰، شماره ۱، ۲۰۱۶. لینک دسترسی به مقاله
- تعدد الزوجات في الخطاب القرآني: دراسة تحليلية في ضوء مقاصد الشريعة، غالية بوهدة و حبيب الله زكريا، مالزی، مجلة الإسلام في آسيا، شماره ۲، جلد ۱۳، ۲۰۱۶م.
- المسئولية الجنائية عن تعدد العلاقة الزوجية (دراسة مقارنة)، نورالدين سيد عبدالمجيد، مجلة البحوث القانونية و الاقتصادية لجامعة المنصورة، عدد ۵۶، ۲۰۱۴م.
- رخصة تعدد الزوجات بين تشريعات الدول الإسلامية وقانون الأسرة الجزائري، محمد بومدين، مجلة القانون والمجتمع، مجلد ۱، شماره ۲، ۲۰۱۳م. لینک دسترسی به مقاله
- الحكمة في تعدد الزوجات، داود سلمان صالح النعيمي، مجلة الجامعة العراقیة، مجلد ۲۱، شماره ۲، ۲۰۰۸م. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات في الإسلام، هيئة التحرير، عربستان سعودی، الإسلام والعالم المعاصر، شماره ۲، جلد ۱، ۲۰۰۶م.
- تعدد الزوجات: إيثار أم إضرار، محمد امحمد عثمان ابن طاهر، لیبی، مجلة الجامعة الأسمرية الإسلامية، شماره ۴، سال۲، ۲۰۰۴م.
- تاريخ تعدد الزوجات وشروطه في الإسلام، علي مفلح القطارنة، اردن، هدي الإسلام، شماره ۹، جلد ۴۷، ۲۰۰۳م.
- تعدد الزوجات في الإسلام، غاصب بن عبدالله بن غاصب الخثعمى، عربستان سعودی، القوات المسلحة - إدارة الشؤون الدينية، شماره ۳، جلد ۲۱، ۱۹۹۳م.
- تعدد الزوجات في الإسلام، محمد بن مسفر بن حسين الطويل الزهراني، عربستان سعودی، مجلة البحوث الإسلامية، شماره ۳۶، ۱۹۹۲م.
- شريعة تعدد الزوجات في الإسلام، عائدة راغب الجراح، عربستان سعودی، التضامن الإسلامي، شماره ۱۲، سال ۴۵، ۱۹۹۱م.
- إجابات حول إباحة تعدد الزوجات في الإسلام: أيهما خير: تعدد الزوجات بعدد محدد أم إطلاق العنان لتعدد الخليلات والعشيقات والصواحب بلا حد ودون استتباع مسئوليات ؟، عبدالرحمن بن حسن حبنكة الميداني، عربستان سعودی، التوعية الإسلامية، شماره ۲، سال ۱۶، ۱۹۹۰ش.
- تعدد الزوجات في الإسلام، عبدالحافظ عبدالكبيسي، عراق، جمعية التربية الإسلامية، شماره ۴، سال ۲۳، ۱۹۸۰م.
- تعدد الزوجات، جمعة علي الخولي، لبنان، الفكر الإسلامي، شماره ۸، جلد ۹، ۱۹۸۰م.
- تعدد الزوجات في الإسلام وحكمته ومتى يحل، مصطفى محمد الحديدي الطير، اردن، هدي الإسلام، شماره ۷ و ۸، جلد ۲۱، ۱۹۷۷م.
- تعدد الزوجات، عبدالعزيز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، عربستان سعودی، الجندي المسلم، شماره ۱۱، جلد ۳، ۱۹۷۵م.
- مشروعية تعدد الزوجات، يوسف عبدالرحمن البرقاوى، اردن، هدي الإسلام، شماره ۱۰، جلد ۱۸، ۱۹۷۴م.
- تعدد الزوجات وحقوق المرأة في الإسلام، عبدالعزيز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، هند، البعث الإسلامي، شماره ۹، جلد ۱۸، ۱۹۷۴م.
- حول إباحة تعدد الزوجات، الحاج محمد سعيد العاني، عراق، جمعية التربية الإسلامية، شماره ۹، سال ۱۲، ۱۹۷۰م.
- تعدد الزوجات، محمود كمال محمد، کویت، الوعي الإسلامي، شماره ۲۳، سال ۲، ۱۹۶۷م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی تعدد زوجات و اقتضائات معاصر، سید مصطفی عظیمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ۱۴۰۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات و نقش عدالت در آن در حقوق عراق و فقه اسلامی، ورود صالح محمد العلی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۲ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- فلسفه تعدد زوجات در فقه و حقوق و آثار آن بر جامعه و خانواده، محبوبه مریدی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در فقه، از آسیب شناسی تا توجیه، خاطره فیروزی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- راهکارهای کاهش آسیب‌های احتمالی تعدد زوجات از منظر قرآن و روایات، بخت بی بی اسفندیاری، کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی (رض)، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- حقوق و مسئولیت های مرد در چندهمسری از نظر فقه امامیه و شافعیه، سید معصومه سیدی، رساله دکتری، دانشکده مذاهب، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۰ش. اطلاعات رساله را از اینجا ببینید
- حقوق و مسئولیت‌های مرد در چندهمسری از نظر فقه امامیه و شافعیه، حسین رجبی، دکتری، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی چند همسری و احکام آن در فقه اسلامی، کارشناسی ارشد، نرگس اکبری حیدری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مطالعه تطبیقی تعدد زوجات در قوانین ایران و فقه امامیه و حنفی، سعید صرامی فروشانی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ملاک حکم فقهی تعدد زوجات از منظر مذاهب پنج گانه با تأکید بر برخی شبهات، کرامت الله میرزاعلی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، واحد گرگان، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی چند همسری در ایران با نگاهی به کشورهای اسلامی، عبدالعلی محمدی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی ادیب - مازندران، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ابعاد حقوقی و شرعی چند همسری و تأثیر آن برنهاد خانواده و فرزندان، درنا مرادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نقد محدودیت ازدواج مجدد و آثار آن در قانون حمایت خانواده از منظر فقه وحقوق، بهنام فتحی‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی چند همسری از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی ایران با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی، سمیرا نیازی سورکی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل دیدگاه مفسران نواندیش معاصر در خصوص آیه‌ی تعدد زوجات، زینب بابایی جاپلقی، رساله دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۹ش. اطلاعات رساله را از اینجا ببینید
- بررسی چند همسری مرد از دیدگاه امامیه، مریم رزاقی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی ابعاد حقوقی و جرم شناختی تعدد زوجات در ایران، فاطمه بلوکی کورنده، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببیند
- بررسی مولفه‌های عدالت در تعدد زوجات از منظر فقه و حقوق، فاطره بالویی جامخانه، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور ساری، دانشگاه پیام نور استان مازندران، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی شرط عدالت در ازدواج مجدد از منظر فقه امامیه و حقوق ایران، سیده فاطمه کریمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی احکام تعدد زوجه با محوریت قرآن کریم، سیدحسین توسلی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی مشهد مقدس، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نقش تعدد زوجات در سبک زندگی اسلامی اجتماعی، سمیه نصیری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم قرآنی آمل، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تبیین تأثیر عدالت در تعدد زوجات، نرگس زهری، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، دانشکده رفاه، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی ابعاد کیفری تعدد زوجات دراسلام، محمدصادق کریمی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تحلیل ماهوی عدالت در تعدد زوجات و آثار حقوقی آن از نظر فقه و حقوق ایران با تأکید بر دیدگاه قرآنی، عالیه سادات میرحسینی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی طلوع مهر - قم، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی حقوق زنان در تعدد زوجات از منظر فقه امامیه و فقه اهل سنت، کبری علیزاده هی‌هی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی شرط منع ازدواج مجدد مرد در نکاح، زینب بختیاری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- انگیزه‌ها و شیوه مدیریت چند همسری در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (علیهم السلام)، الهام اکبری قوام‌آبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی دیدگاه مستشرقان در مورد آیات تعدد زوجات، هادی وحدانی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم قرآنی مشهد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در فقه و خلأهای آن در قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱، بتول سلحشور، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی جواز تعدد زوجات در فقه و حقوق، مهناز علیمرادی پور روغنی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی و بند ۱۲ سند نکاح (عدم ازدواج مجدد زوج با رویکردی به قانون جدید حمایت خانواده مصوب ۲/۱۲/۹۱)، ریحانه ولیزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی بازتاب چند همسری از دیدگاه حقوقی در جامعه، حجت محمدپور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان، ۱۳۹۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی تعدد زوجات، زینب عچرش، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۸۹ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی احکام فقهی و حقوقی تعدد زوجات، عزت‌الله اسلامی باباحیدری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، ۱۳۸۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تعددزوجات باتکیه برآرای امام خمینی (ره)، فروزان نادری، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی تعدد زوجات، زهرا سلطانی دهنوی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۸۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- چندهمسری از نظر فقه و حقوق و بررسی آثار آن در جامعه امروز ایران، پروانه اکبرزاده نیاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی ۱۳۸۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- چالش‌های تفسیری در آیات مربوط به زنان (آیه ضرب و عدالت در تعدد زوجات)، طاهره خواجه کلایی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۸۶ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- تعدد الزوجات بین الإطلاق والتقیید، عدادی شمس‌الدین، کارشناسی ارشد، كلیة الحقوق و العلوم السیاسیة، جامعة د.الطاھر مولاي سعیدة (الجزایر)، ۲۰۱۶م.پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبررات تعدد الزوجات في الشريعة الاسلامیة وقانون الاسرة الجزائري، بوبقرة كريمة، کارشناسی ارشد، كلية الحقوق والعلوم السياسية، جامعة عبد الحميد بن باديس مستغانم (الجزایر)، ۲۰۱۸م. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات ومدى مشروعية تدخل الزوجة لمنع التعدد (دراسة مقارنة)، رحاب مصطفی کامل، رساله دکتری، کلیة الحقوق، جامعة القاهره، ۲۰۰۹م. صفحات ابتدایی رساله را از اینجا ببینید
- تعدد الزوجات والاحتساب فيه، جابر بن علي بن عبدالله عسيري، کارشناسی ارشد، عربستان سعودی، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، ۱۹۸۵م.