پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پژوهشگاه فقه معاصر، مؤسسه‌ای پژوهشی که بر مطالعات فقه معاصر متمرکز است. هدف این پژوهشگاه، تولید و مدیریت محتوا در عرصه فقه‌های معاصر و پاسخگویی علمی به پرسش‌های فراروی جامعه جهانی و کشور ایران در حوزه مسائل جدید فقهی است.
پژوهشگاه فقه معاصر در سال ۱۳۹۹شمسی به دست سید کاظم نورمفیدی روحانی مجتهد و امام جمعه گرگان در قم تأسیس شد و زیر نظر یک هیئت امنا اداره می‌شود. ساختار این پژوهشگاه مشتمل بر سه پژوهشکده و دو گروه ویژه علمی، مرکز دانشنامه فقه معاصر و مرکز کتابخانه فقه معاصر است. علاوه بر کتابخانه فیزیکی، کتابخانه دیجیتال نیز در این پژوهشگاه در حال سازماندهی است.
بنیان‌گذاری
بنیان‌گذار پژوهشگاه فقه معاصر، سید کاظم نورمفیدی روحانی مجتهد و امام جمعه گرگان است. این پژوهشگاه در سال ۱۳۹۹شمسی در قم راه اندازی شد. هدف از آغاز به کار این پژوهشگاه، تولید و مدیریت محتوا در عرصه فقه‌های معاصر و پاسخگویی علمی به پرسش‌های فراروی جامعه جهانی و کشور ایران در حوزه مسائل جدید است.
اهداف
اهداف پژوهشگاه عبارت است از:
- زمینه‌سازی برای گسترش و تعمیق دانش فقه.
- پاسخگویی به نیازهای اساسی بشر امروز و دنیای معاصر در حوزه فقه و دانش‌های وابسته به آن.
- تقویت و تثبیت مرجعیت علمی حوزه‌های علمیه در تولید و عرضه پژوهش‌های فقهی فاخر.
- کارآمدسازی فقه در مواجهه فعال با نیازها، چالش‌ها و پرسش‌های نوپدید فراروی بشر امروز و دنیای معاصر به خصوص جامعه اسلامی و حکومت برآمده از آن.
- زمینه‌سازی برای تربیت نیروی انسانی متخصص در عرصه فقه و دانش‌های وابسته به آن.
- مقارنه و تطبیق میان پژوهش‌های فقهی شیعه و اهل سنت در راستای تولید محتوای فاخر و کارآمد.
- مقارنه و تطبیق میان پژوهش‌های فقهی و حقوقی در راستای تولید محتوای فاخر و کارآمد.
- شناسایی استعدادهای پژوهشی و به‌کارگیری آنها در پژوهش‌های فقهی.
ماموریت‌ها
- پاسخگوئی فقهی و استدلالی به پرسش‌های فراروی بشر امروز و دنیای معاصر، با استفاده از روش فقه جواهری.
- ایجاد جریان رسانه‌ای فعال در قالب رسانه‌های مکتوب و مجازی، برای ترویج تولیدات فقهی فاخر در عرصه مسائل نوپدید با تأکید بر روش فقه جواهری.
- تدوین رشته‌های آموزشی و کتب مرتبط با آن در عرصه فقه‌های نوین برای تدریس در حوزه و دانشگاه.
- پرورش استعدادهای موجود در عرصه فقه و دانش‌های وابسته به آن.
ساختار پژوهشگاه
پژوهشگاه فقه معاصر زیر نظر یک هیئت امنا، ریاست پژوهشگاه و شورای عالی علمی فعالیت می‌کند. تا بهمن ماه ۱۴۰۱ دارای سه پژوهشکده و دو گروه ویژه پژوهشی است. در کنار این پژوهشکده‌ها دو مرکز دانشنامه مجازی فقه معاصر و مرکز کتابخانه فقه معاصر نیز فعالیت می‌کنند.
ریاست و هیئت امناء
رئیس پژوهشگاه، سید مجتبی نورمفیدی است و اعضای هیئت امناء آن، سید کاظم نورمفیدی، سید مجتبی نورمفیدی، سید هاشم حسینی بوشهری، محمدجواد فاضل لنکرانی، ابوالقاسم علیدوست و احمد مبلغی هستند.
شورای عالی علمی
شورای عالی علمی پژوهشگاه که شورایی است ۹نفره وظیفه دارد:
- تعیین اولویت های پژوهشی پژوهشگاه، پژوهشکده ها و گروه های علمی؛
- بررسی و تصویب برنامه های پیشنهادی پژوهشکده ها و گروه‌های ویژه؛
- پیشنهاد تاسیس، افزایش و انحلال پژوهشکده ها و گروه‌ها به رئیس پژوهشگاه؛
- تصویب آئین نامه‌ها و شیوه‌نامه‌های پژوهشی و آموزشی پژوهشکده ها و گروه‌ها در چارچوب سیاست‌ها و برنامه‌های کلان مصوب؛
این شورا متشکل است از رئیس، معاون پژوهش و رؤسای پژوهشکده‌ها به اضافه شش نفر از پژوهشگران حوزوی یا دانشگاهی، به انتخاب رئیس پژوهشگاه. دبیری این شورای عالی بر عهده معاون پژوهش پژوهشگاه است.
پژوهشکده‌ها و گروه‌های علمی
پژوهشگاه دارای سه پژوهشکده و دو گروه ویژه علمی خواهد بود؛
- پژوهشکده فقه اجتماع، فرهنگ و سلامت؛
- پژوهشکده فقه سیاست و حکومت؛
- پژوهشکده فقه اقتصاد، منابع و فناوری؛
- گروه ویژه مبادی فقه معاصر
- گروه ویژه فقه عبادات
مرکز دانشنامه فقه معاصر
مرکز دانشنامه فقه معاصر یکی از بخش‌های پژوهشگاه فقه معاصر است که وظیفه آن تدوین دانشنامه‌ای مجازی با محوریت مفاهیم فقه معاصر است. این دانشنامه از بهمن ۱۳۹۹ش راه‌اندازی شده است. این دانشنامه زیر نظر هیئت تحریریه اداره می‌شود.
کتابخانه فقه معاصر
کتابخانه فقه معاصر یکی از بخش‌های پژوهشگاه فقه معاصر است. این کتابخانه دو بخش فیزیکی و دیجیتال دارد. در کتابخانه فیزیکی کتاب‌ها و منابع چاپی گردآوری می‌شوند و در ساختمان مرکز پژوهشگاه در دسترس محققان است. کتابخانه دیجیتال نیز با هدف گردآوری همه منابع منتشر شده با موضوع فقه معاصر به صورت نسخه الکترونیک فعالیت می‌کند. در این کتابخانه کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، مقاله‌ها، درس‌نامه‌ها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها و دیگر منابع مرتبط با فقه معاصر گردآوری شده و در دسترس مراجعان قرار می‌گیرد.