کارت اعتباری (منابع مطالعاتی)
کارت اعتباری ابزاری است که بانک یا یک نهاد مالی در اختیار مشتریان قرار می‌دهد که بدون پرداخت وجه نقد خرید کنند. اما وجه تمایزش با سایر کارتهای بانکی این است که حساب مشتری موجودی ندارد و بانک طی قراردادی وجه مورد نیاز را در اختیار مشتری قرار می‌دهد و مشتری در مدت زمان مشخص باید بدهی خود را به بانک را تسویه کند.
کارت اعتباری یکی از شیوه هایی است که بانک برای دریافت سود از آن استفاده می کند. فقهای عظام در خصوص کارتهای اعتباری اظهار نظر نکرده‌اند. محققین معاصر این قرارداد ها را خالی از اشکال میدانند. در این صفحه منابع مطالعاتی در مورد ماهیت این قرارداد و بحثهای فقهی پیرامون آن را در اختیار پژوهشگران قرار داده‌ایم.
کتاب‌ها
فارسی
- بررسی کارتهای اعتباری از لحاظ فقهی و حقوقی، حسن صمدی سنخواستی، بجنورد، انتشارات زبان علم، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
- حقوق کارتهای اعتباری بانکی بین‌المللی، امیرعلی میرزایی‌پری، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
- ابعاد فقهی و حقوقی کارتهای اعتباری بانکی، رضا محبی مجد، تهران، انتشارات آی سانا، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
- کارت های اعتباری و انطباق پذیری فقهی، محمد دبیان و سید عباس موسویان، مترجم رضا محبی مجد، تهران، اتشارات پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۹۲ش. صفحات ابتدایی را از اینجا ببینید
عربی
- العمليات البنكية الواردة علي الإئتمان `دراسة مقارنة في الفقة الإسلامي والقانون الوضعي، شريف إبراهيم، دار الكتب والدراسات العربية، ۲۰۱۹م.
- بطاقة الإئتمان بين الوضع القانونى المصرفى والتأصيل الفقهى، رضوان الغنيمى، دار الفكر الجامعي، ۲۰۱۳م.
- الآثار الاقتصادية لبطاقات الإئتمان وتطبيقاتها المعاصرة(دراسة اقتصادیة شرعیة)، محمد بن حمزة بن محمد بنجابي، عربستان سعودی، جامعة أم القری، ۲۰۰۶م. از اینجا ببینید
- بطاقات الائتمان المصرفية التصوير الفني والتخريج الفقهي، عبد الحميد محمود البعلي، مكتبة وهبة، ۲۰۰۴م.
- بطاقة الائتمان، بكر أبو زيد، مؤسسة الرسالة ناشرون، ۲۰۰۱م. از اینجا ببینید
- بطاقات الائتمان البنكية في الفقه الإسلامي، فتحي شوكت مصطفى عرفات، فلسطین، جامعة النجاح الوطنية، ۲۰۰۰م. از اینجا ببینید
- الجوانب الشرعية والمصرفية والمحاسبية لبطاقات الإئتمان، محمد عبدالحليم،، المكتبة الأزهرية للتراث، ۱۹۹۷م.
مقاله‌ها
فارسی
- بررسی نقش و عملکرد کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا در ایران، امیدعلی عادلی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، شماره ۲، ۱۴۰۱ش.
- بررسی حقوقی کارت های اعتباری و عناصر تشکیل دهنده آن بر مبنای عقد مرابحه و دیگر عقود در نظام بانکی و اقتصادی کشور، عنایت الله بامری نیا، فصنامه مطالعات نوین بانکی، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. از اینجا ببینید
- بررسی حقوقی کارت های اعتباری و عناصر تشکیل دهنده آن بر مبنای عقد مرابحه و دیگر عقود در نظام بانکی و اقتصادی کشور، عنایت اله بامری نیا، فصلنامه مطالعات نوین بانکی، شماره ۲، ۱۳۹۸ش.
- بررسی فقهی حقوقی کارت های اعتباری در ایران (مورد مطالعه: ربا در بازپرداخت)، چهارمین کنفرانس ملی تحقیقات کاربردی در مهندسی برق،مکانیک،کامپیوتر و فناوری اطلاعات، ، ۱۳۹۷ش.
- مرابحه بانکی و مشروعیت آن، امیرحسین علی‌زاده، فصلنامه حقوقی دادگستری، شماره ۱۰۴، ۱۳۹۷ش.
- تحلیل فقهی حقوقی الگوی کارت اعتباری مرابحه: با تأکید بر روابط ذی‌نفعان (بانک، مشتری و فروشنده)، حسین میثمی، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره ۱۵۰، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
- کارت اعتباری بر اساس قرض‌الحسنه ابزاری در جهت توسعه بانکداری قرض‌الحسنه، محمدنقی نظرپور و غلامرضا مصطفی پور و مریم حاجی منجزی، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
- کارت اعتباری بر اساس قرض‌الحسنه ابزاری در جهت توسعه بانکداری قرض‌الحسنه، محمدنقی نظرپور و غلامرضا مصطفی پور و مریم حاجی منجزی، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
- بررسی فقهی و حقوقی ماهیت کارت های اعتباری، فرهاد خلیقی، دومین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، ۱۳۹۴ش.
- بررسی تطبیقی مدل های عملیاتی کارت اعتباری در بانکداری اسلامی، سید عباس موسویان و سعید احمدی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۴۳، ۱۳۹۰ش. از اینجا ببینید
- امکان سنجی کاربرد مرابحه در بانکداری بدون ربا، سید عباس موسویان، فصلنامه روند، شماره ۵۹، ۱۳۹۰ش.
- بررسی تطبیقی مدل های عملیاتی کارت اعتباری در بانکداری اسلامی، سید عباس موسویان و سعید احمدی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۴۳، ۱۳۹۰ش.
- طراحی کارت های اعتباری در بانکداری بدون ربا بر اساس بیع مرابحه، سید عباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره۲۸، ۱۳۸۶ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی کارت های اعتباری در بانکداری بدون ربا، سید عباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۲۰، ۱۳۸۴ش. از اینجا ببینید
- ارزیابی قراردادها و شیوه های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا، سید عباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۱۹، ۱۳۸۴ش.
- کارتهای اعتباری در پرتو فقه و شریعت، محمدرواس قلعـهجی و سید عباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۱۴، ۱۳۸۳ش.
- کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا، سید عباس موسویان، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره ۱۳، ۱۳۸۳ش. از اینجا ببینید
عربی
- حكم إستخدام البطاقات الإئتمانية المصرفية: دراسة فقهية تحليلية، على بن حسين العايدى، مجلة مجمع، شماره ۳۸، ۲۰۲۱م.
- بطاقة الإئتمان: دراسة مقارنة في الفقه الإسلامي، محمد عبدالفتاح محمد الفقي، قاهره، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بدمنهور، شماره ۲، جلد ۵، ۲۰۲۰م.
- أرباح البنك في بطاقة الائتمان من منظور شرعي، منى محمود محمد عبدالجليل، اسکندریه، حولية کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية، شماره ۳۵، جلد ۴، ۲۰۱۹م.
- بطاقة الائتمان المصرفية طبيعتها وتكييفها الفقهي والقانوني، بهجت عويد حمدان السلمانى، مجلة الدراسات القانونية والسياسية، شماره ۵، ۲۰۱۷م.
- استخدام بطاقة الائتمان Credit Card فى المصارف الإسلامية، سليم عبدالدائم بشينة، مجلة العلوم القانونية، شماره ۱۰، جلد ۴، ۲۰۱۶م.
- بطاقات الائتمان وبدائلها المقترحة: دراسة فقهية مقارنة، سماح شحاتة السيد شهاب الدين، اسکندریه، حولية کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية، شماره ۳۲، جلد ۵، ۲۰۱۶م.
- بطاقة الائتمان: دراسة اقتصادية فقهية تطبيقية، بدر محمد العليوي، قاهره، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بالقاهرة، شماره ۳۳، جلد ۳، ۲۰۱۶م.
- بطاقات الإئتمان : قضايا اقتصادية وشرعية معاصرة، عبدالعظيم جلال أبو زيد، عربستان سعودی، مجلة جامعة الملك عبدالعزيز - الاقتصاد الإسلامي، شماره ۳، جلد ۲۸، ۲۰۱۵م.
- بطاقة الائتمان حقيقتها و تكييفها الفقهي، سلمى بنت محمد بن صالح هوساوي، قاهره، مجلة مركز البحوث والدراسات الإسلامية، شماره ۲۶، جلد ۷، ۲۰۱۲م.
- بطاقات الإئتمان في المصارف الإسلامية، هشام جبر، مجلة الدراسات المالية والمصرفية، شماره ۴، جلد ۲۰، ۲۰۱۲م.
- مغالطات في التوصيف التطبيقي للفضالة في البطاقات الإئتمانية التي تعتمد مبدأ الدفع بالتقسيط : بطاقة...، حسام علي عبدالله، مجلة الإقتصاد الإسلامي العالمية، شماره ۶، ۲۰۱۲م.
- بطاقة الائتمان حقيقتها وتكييفها الشرعي، محمد إبراهيم شاشو، دمشق، مجلة جامعة دمشق للعلوم الاقتصادية والقانونية، شماره ۳، جلد ۲۳، ۲۰۱۱م. از اینجا ببینید
- التخريج الفقهي للعلاقة بين مصدر بطاقة الائتمان وحاملها، مبارك جزاء الحربي، جامعة الكويت، مجلة الحقوق، شماره ۲، جلد ۳۰، ۲۰۰۶م.
- بطاقة الإئتمان، عبدالله بن سليمان بن محمد المنيع، مجلة المجمع الفقهي الإسلامي، شماره ۱۱، جلد ۹، ۱۹۹۸م.
- بطاقة الائتمان دراسة شرعية عملية موجزة، رفيق يونس المصري، مجلة مجمع الفقه الإسلامي الدولي، شماره ۷، جلد ۱، ۱۹۹۲م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی تطبیقی ماهیت و آثار حقوقی استفاده از کارتهای اعتباری بین‌المللی در حقوق ایران و حقوق تجارت بین‌الملل، پارسا مقتدایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه محدث نوری، ۱۳۹۹ش.
- چالش ربوی بودن کارت های اعتباری از منظر فقه و حقوق، محمد عسگری، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی طلوع مهر قم، گروه حقوق، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید
- بررسی ماهیت فقهی خدمات کارت های اعتباری، مهدی مظهر قراملکی، پایان‌نامه حوزوی، پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۹۶ش.
- بررسی فقهی و حقوقی کارتهای اعتباری، حسن صمدی سنخواستی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، ۱۳۹۵ش.
- بررسی فقهی و حقوقی ماهیت کارتهای اعتباری، محمدرضا زارع، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، ۱۳۹۴ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی کارتهای اعتباری از منظر حقوق ایران و لبنان، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب، ۱۳۹۴ش.
- ماهیت حقوقی و آثار پرداخت از طریق کارتهای اعتباری، فهیمه خداویردی پورنهاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان‌شرقی، ۱۳۹۴ش.
- حقوق حاکم بر کارتهای اعتباری بانکی، اکبر اعزازی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی بندر انزلی، ۱۳۹۱ش. از اینجا ببینید
- بررسی ابعاد فقهی - حقوقی کارکرد کارتهای اعتباری بانکی در نظام بانکداری اسلامی، رضا محبی مجد، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۳ش . از اینجا ببینید
- تحلیل حقوقی کارت اعتباری، محمدجواد کاظمی‌جزه، کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۳۸۹ش. از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی کارتهای اعتباری، عزیز ابراهیمی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه قم، ۱۳۸۵ش. از اینجا ببینید
- ماهیت حقوقی کارتهای اعتباری، نگارش محمد رضایی، کارشناسی ارشد، حقوق بین الملل، ۱۳۸۲ش.
عربی
سایر منابع
- سازگاری کارت اعتباری مرابحه با فقه اسلامی، میثم کریمی، ۱۳۹۵ش. از اینجا ببینید
- رمزگشایی کارت اعتباری از نگاه شرع، مصاحبه با سید عباس موسویان، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۱۱۰۳، ۱۳۸۵ش. از اینجا ببینید
- مسائل شرعی کارتهای اعتباری، مصاحبه با عباس موسویان، محمد طاهری، ۱۳۸۵ش. از اینجا ببینید