کاربر:Rezashams/صفحه تمرین
خسارت مازاد بر دیه هزینه متعارفی است که زیان دیده برای درمان، یا به عنوان خرج روزانه در قبال از کار افتادگی خود، می‌تواند دریافت کند. در جنایاتِ منجر به دریافت دیه، فرد آسیب دیده مقاله را از اینجا بخوانید.کن است توانایی اشتغال خود را از دست بدهد. یا هزینه‌های گزافی برای درمان بپردازد که از مبلغ دیه بیشتر است. در این موارد باتوجه قواعدی نظیر لاضرر و تسبیب می‌توان گفت فرد جنایتکار باید خسارات این چنینی را بپردازد.
نظر فقها در این مساله به سه دسته تقسیم می‌شود: فقهایی مثل محمدتقی بهجت که به دلیل اطلاق ادله‌ی تعیین دیه، قائل به عدم امکان مطالبه خسارت زاید بر دیه هستند. برخی دیگر مانند میرزا جواد تبریزی و ناصر مکارم شیرازی از اقسام خسارات زائد بر دیه، فقط خسارت زائدی که هزینه درمان بوجود می‌آورد را قابل مطالبه میدانند. دسته سوم بطور مطلق دیه را صرفا جریمه‌ای برای جانی میدانند نه جبران خسارت حاصل از جنایت. در این صورت جانی باید هرگونه خسارتی که از نظر شرعی قابل مطالبه است را بپردازد.
خسارت معنوی ناشی از جنایات منجر به دیه نیز قسمی از خسارت مازاد بر دیه است. خساراتی مانند زیان به آبرو و یا زیانهای روحی و روانی و یا رنج‌هایی که فرد آسیب دیده متحمل می‌شود از جمله خسارات معنوی است. این خسارت بطور جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کتاب
فارسی
- مطالبه خسارت زائد بر دیه در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲، مسعود قاسمی، نشر شرکت پیشتازان فناوری و ارتباطات شریف‌یار، تهران، ۱۴۰۰ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- خسارات زائد بر دیه، محمداسماعیل صادقی‌فخر، نشر فرهوش، تهران، ۱۳۹۹ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- خسارت مازاد بر دیه، قباد لطیفی، نشر موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، تهران، ۱۳۹۹ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- مسئولیت اشخاص حقوقی و خسارات مازاد بر دیه، مریم نوری‌نیگجه، نشر قوه قضاییه، مرکز مطبوعات و انتشارات، تهران، ۱۳۹۶ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- دعوای مطالبه خسارت مازاد بر دیه در رویه دادگاه‌ها، توحید زینالی، نشر چراغ دانش، تهران، ۱۳۹۵ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
- خسارت زاید بر دیه، خیراله تیموری، نشر آیین دادرسی، تهران، ۱۳۹۱ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
عربی
- الدية بين العقوبة و التعويض في الفقه الإسلامي المقارن، عوض أحمد إدريس، دار و مکتبة الهلال، بیروت، ۱۹۸۹م. کتاب را از اینجا بخوانید.
مقاله
فارسی
- بررسی امکان مطالبه خسارت مازاد بر دیه در فقه و حقوق موضوعه، مهدی صالحی و علی پناه‌خانی، مجله مطالعات حقوق، شماره ۲۰، ۱۴۰۰ش.
- بررسی انتقادی ادله قائلین به عدم امکان مطالبه خسارت مازاد بر دیه در فقه و حقوق موضوعه، فصلنامه مطالعات حقوق، دوره ۶، شماره ۱۵، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جبران خسارات زائد بر دیه، سيد احمد موسوي سایت پژوهه ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مشروعیت مطالبه خسارات مازاد بر دیه با تأکید بر شمولیت لاضرر بر امور عدمی، محمدتقی قبولی درافشان و محمدرضا علمی سولا و مصطفی شریفی، مطالعات فقه امامیه، دوره ۹۸، شماره ۱، شماره پیاپی ۱۲، شهریور ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تاملی فقهی در عدم جواز مطالبه خسارات مازاد بر دیه، سيدمجتبی حسين نژاد، كنفرانس ملي دستاوردهای نوين جهان در تعليم و تربيت، روانشناسي، حقوق و مطالعات فرهنگی اجتماعی، دوره ۱، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی شیوه جبران خسارت در بیمه اسلامی (تکافل) و بیمه اتکایی از منظر حقوق شهروندی، مهدی همتی و علیرضا حسنی و محسن طاهری، فصلنامه علمی پژوهشی حقوق پزشکی، دوره ۱۲، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مطالبه خسارت مادی از سوی بيمار در صورت قصور پزشک،مريم اشرف زاده فرسنگي، فصلنامه الکترونیکی پژوهشهای حقوقی قانون یار، دوره اول، شماره اول، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی مشروعیت جبران خسارت مازاد بر دیه، فاطمه شوری، مجله فقه حقوق و علوم جزا، شماره ۵، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تحلیل امکان توافق بر دریافت خسارت تأخیر تأدیه مازاد بر نرخ تورم، سید فرید الدین افضل و علیرضا آذربایجانی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۶ش.
- ماهیت نهاد دیه از منظر فقه اسلامی و حقوق کیفری ایران، احمد امی، فصلنامه علمی پژوهشی حقوق پزشکی، دوره ۱۱، شماره ۴۳، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی مبانی فقهی و حقوقی امکان مطالبه خسارت مازاد بر دیه در قانون بیمه اجباری، مهدی قائمی و هرمز اسدی کوه باد، فصلنامه علمی پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال ۸، شماره ۴، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی قابلیت جبران ضرر از بین رفتن دارایی براساس فقه امامیه، حقوق موضوعه و رویه قضایی، سید محمد صادق طباطبایی، پگاه سرمدی، مجله مطالعات حقوقی، دوره ۶، شماره ۳، ۱۳۹۳ش.
- موارد امکان جبران خسارت مازاد بر دیه و قصاص، محمدهادی صادقی، حقوق اسلامی، سال ۱۰، شماره ۳۶، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جبران خسارت معنوي ناشي از خسارات مازاد بر ديه، زهرا فهرستی و منصوره فصيح رامندی، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، دوره ۷، شماره ۲۴، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مبنا و قلمرو خسارت مازاد بر دیه، فصلنامه فقه و اصول، سید حسن وحدتی شبیری، دوره ۴۳، شماره ۲، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- جبران خسارت معنوی ناشی از خسارات مازاد بر دیه، زهرا فهرستی، منصوره فصیح رامندی، مجله پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، شماره ۲۴، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- ماهیت دیه و نقدی بر اصطلاح خسارت مازاد بر دیه، ابراهیم شعاریان، نشریه کانون وکلای دادگستری دوره جدید، شماره ۵ و ۶، ۱۳۸۶ش.
- مسؤولیت مرتکب به پرداخت هزینه‌های درمانی مازاد بر دیه، محمد مصدق، پژوهشهای حقوقی، دوره ۶، شماره ۱۱، ۱۳۸۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مطالبه ی خسارت مازاد بر دیه، فخرالدین اصغری آق‌مشهدی، حمیدرضا جعفری، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران، سال ۳، شماره ۹ و ۱۰، ۱۳۸۲ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- بررسی چگونگی ضمان در خسارات بدنی، هزینه های معالجه و توان بخشی از منظر فقه و حقوق، محمدرضا محققی و مهدی ذوالفقاری و احمدرضا بهنیافر، فصلنامه فقه و تاریخ تمدّن، دوره ۵، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- مفهوم و ماهیت دیه از منظر فقه و حقوق اسلامى، سید موسی میرمدرس، فصلنامه دوره ۲۰، شماره ۷۷ ، ۱۳۹۲ش. مم
- قابل مطالبه بودن خسارات مازاد بر دیه، عباسعلی حیدری، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی ، شماره۴، ۱۳۸۵ش.
- بررسی قاعده لزوم پرداخت مازاد دیه پیش از قصاص در فقه و حقوق جزایی، ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی و خالد نبی‌نیا، آموزه‌های حقوق کیفری، شماره ۴، ۱۳۹۱ش. مم
- بیمه دیه در حقوق ایران و فقه امامیه، مصطفی مصطفوی و محمدامین کیخافرزانه و امین حسنوند، پژوهشنامه بیمه، پياپي ۱۰۹، شماره۱، ۱۳۹۲ش. مم
- تاثیر رد مازاد دیه بر اجرای قصاص، فرشته مشهدی فراهانی، کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی، ۱۳۹۴ش.
عربی
- الدية بين العقوبة و التعويض، عبدالله بن إبراهيم الموسى، مجلة البحوث الفقهية المعاصرة، المجلد ۱۷، العدد ۶۶، ۲۰۰۵م.
- التداخل بين الدية والتعويض المدني دراسة شرعية قانونية، شايب عدة، مجلة الواحات للبحوث و الدراسات، المجلد ۱۳، العدد ۲، ۲۰۲۰م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- الدية بين العقوبة و التعويض في القانون السوداني، عوض أحمد إدريس، مجلة ادارة قضايا الحكومة، المجلد ۲۲، العدد ۲، ۱۹۷۸م.
- الجمع بين الدية والتعويض في القانونين الأردني والإماراتي، فراس يوسف الكساسبة، مجلة الحقوق، المجلد ۱۵، العدد ۲، کویت، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تعويض المجني عليه او ورثته، محمود محمود مصطفى، العدالة، المجلد ۶، العدد ۱۹، ۱۹۷۹م.
- مشروعية المطالبة بالتعويض زيادة على الدية دراسة فقهية مقارنة بالقانون الكويتي، فهد سعد الرشيدي، مجلة كلية دارالعلوم، العدد ۶۸، قاهرة، ۲۰۱۳م.
- الغرامة و التعويض، الرشيد العوض محمد فضل، مجلة مركز بحوث القرآن الكريم و السنة النبوية، العدد ۳، ۲۰۱۶م.
- الجمع بين الدية و التعويض فى القانون المدنى الأردنى و قانون المعاملات المدنية الإماراتى، يوسف محمد قاسم عبيدات، مجلة المنارة للبحوث و الدراسات، المجلد ۲۵، العدد ۴، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- الجمع بين الدية و التعويض في القانونين الأردني و الإماراتي مردودا إلى الفقه الإسلامي، فراس يوسف الكساسبة، مجلة الجامعة الإسلامية للدراسات الشرعية و القانونية، المجلد ۲۶، العدد ۱، فلسطین، غزة، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تقدير التعويض عن الأضرار المالية و البدنية فى الشريعة الإسلامية و القانون المدنى العراقى، ضياء حسين عبيد، مجلة الجامعة العراقية، المجلد ۴۲، العدد ۱، ۲۰۱۸م.
- الدية و العاقلة دراسة مقارنة بالقوانين الوضعية، إيمان يونس بطيخ عبداللطيف، مجلة الدراسات الإسلامية و البحوث الأكاديمية، العدد ۸۷، قاهرة، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- أحكام العاقلة فى الفقه الإسلامى، محمد بن فارس محمد و سعود المطيران، مجلة كلية دار العلوم، العدد ۱۰۹، قاهرة، ۲۰۱۷م.
- التداخل بين الدية و التعويض، محمد عبدالجواد النتشة، ۲۰۰۷م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- حقوق المجني عليه و مبادئ التعويض في الشريعة الإسلامية (الدية)، المجلة الجزائرية للعلوم القانونية الإقتصادية والسياسية، المجلد ۲۸، العدد ۲، ۱۹۹۰م.
پایان‌نامه
فارسی
- مسئولیت خسارت مازاد بر دیه، دکتری، حسین طاهری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی موارد ازیاد خسارت بر دیه مقدره در فقه امامیه، کارشناسی ارشد، فرشته فلاحتی، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی دیه به عنوان عامل اصلی جبران خسارت در قانون نظام جمهوری اسلامی، کارشناسی ارشد، حبیب علاقه مند و حمید عسکری پورکرشک و علی سلیمانی و فاطمه وقایعی و مارال وطنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی دیه و خسارات مازاد بر آن با نگرشی بر قوانین و رویه قضایی، کارشناسی ارشد، ناهیده فرضی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- جبران خسارت ناشی از درمان و از کارافتادگی در فقه و حقوق ایران، کارشناسی ارشد، مژگان گیلانی لاریمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
- بررسی مبانی و منابع دیه جمال و زیبایی، کارشناسی ارشد، رسول فراهانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی ناشی از قتل، کارشناسی ارشد، الهام خزلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق، ۱۳۹۴ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- ماهیت خسارات مازاد بر دیه از دیدگاه فقه امامیه، کارشناسی ارشد، علی زاهد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۴ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی خسارت مازاد بر دیه، مهدی قاسمی‌خواه، دانشگاه شیراز، ۱۳۹۱ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی خسارات مازاد بر دیه در فقه و حقوق، کارشناسی ارشد، حسین قاسمی، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۹ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مطالبه خسارات ناشی از جرم، کارشناسی ارشد، عمران علی‌محمدی، دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، ۱۳۸۲ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- خسارت زائد بر دیه، کارشناسی ارشد، خیرالله تیموری، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، ۱۳۷۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی خسارات زاید بر دیه، کارشناسی ارشد، فرهاد بهرامی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۷۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- دیه و خسارات مازاد بر آن با نگرش بر قوانین و رویه قضایی، کارشناسی ارشد، هادی اسدالله‌زاده تنسوان، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، ۱۳۷۵ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی فقهی و حقوقی خسارات مازاد بر دیه، کارشناسی ارشد، زهره علائیان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، ۱۳ش.
عربی
- الجمع بين الدية و التعويض في القانون المدني الاردني و الإماراتي دراسة مقارنة، کارشناسی ارشد، صقر منصور خالد مقابلة، جامعة اليرموك، ۲۰۱۹م.
سایر منابع
- خسارت مازاد بر دیه، حسام‌الدین برومند، پایگاه جامع اطلاع رسانی وکالت آنلاین، ۱۳۸۶ش. متن را از اینجا بخوانید.
- الدية بين العقوبة و التعويض في الفقه الإسلامي المقارن، عوض أحمد إدريس، الأمن و الحياة، المجلد ۵، العدد ۵۶، ۱۹۸۷م.